Nesîmî’nin Fârsça ve Türkçe Divanında Redif Meselesi
Türkçe divanlarda redif kullanımı konusunda pek çok çalısmanın yapıldıgı, özellikle tenkitli metni hazırlanan divanlar incelenirken redif ve kafiye konusuna ayrı bir baslık açıldıgı bilinmektedir. Fakat iki dilli, hem Türkçe hem de Fârsça siir söyleyen sairlerin eserleri üzerinde yeterince durulmamıstır. Özellikle Türkçe siirlerinde ses unsuruna önem verdigi bilinen Nesîmî’nin, en azından siirde sesi saglayan unsurlardan redif kullanımı konusundaki genel yaklasımını görmek için Fârsça ve Türkçe siirlerinde kullandıgı kelime ve kelime grubu seviyesindeki redifler belli bir sınıflandırmaya tabi tutulmustur. Esas alınan sınıflandırma ise sayısal veriler ısıgında redifin esasını teskil eden ses ve kelime benzerligi üzerinde kurulmustur. Bu çalısmamızda da Nesîmî’nin siirlerinden hareketle hem redifin ahenk anlamında siirde sagladıgı ses bütünlügünü hem de divanlarda bu ahengi saglayan redif örneklerine yer verecegiz.
Anahtar Kelimeler:
Redif; ahenk; Türkçe; Fârsça; divan
-
It is known that a lot of studies have been performed on the issue of redif usage in Turkish and a seperate title is given to the issue of redif and rhym especially when the divans, whose criticized texts are prepared, are reviewed. However, the works of some poets, who are biolingual and can poems both in Turkish and Persian, are not sufficiently examined. In Nesîmî’s Turkish and Persian poems, who is known to give importance to the element sound in particularly Turkish poems, in order to see at least the general approach on usage of redif which is one of the elements providing sound in a poem, redifs which are in the level of words and group of words are subjected to a certain classification. The basic clasisificaton is constructed on sound an word similarity whivh form the base of redif in the light of quantitative datas. In this study; from Nesîmî’s poems forth we are going to give place to both redif’s providing sound integrity in poems in context of harmony and redif examples which elicit such harnony in divans.
Keywords:
Redif; harmony; Turkish; Persian; divan,
___
- Aksan, D. (2001). Şiir Dili ve Türkçe Şiir Dili. İstanbul: Engin Yayınevi.
- Ayan, H. (2002). Nesîmî, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eseleri ve Türkçe Divanının Tenkitli Metni. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Aydemir, Y., Çeltik, H. (2008). Redife Farklı Bir Bakış: Divan Şiirinde Ön kafiye ve Ön Redif. Bilig. Yaz s. 46 ss: 193-214
- Çamuroğlu, R. (1992). Sabah Rüzgarı, Enel-Hak Demişti Nesîmî. İstanbul: Metis Yayınları.
- Belrivanlı, A. K. (1995). Aruz ve Ahenk. İstanbul: Selçuk Yayınları.
- İsen, M. (1999). Latîfî Tezkiresi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kasım, K. (1990). Divân-ı Hâfız. Tahran: Çâphâne-i Hâfız-ı Kum.
- Kortantamer, T. (1993) Eski Türk Edebiyatı Makaleler. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kurnaz, C. (2004). Divan Dünyası. İstanbul: Bizim Büro Yayınları.
- Kutluk, İ. (1997). Tezkiretü’ş Şu’ârâ-yı Beyâni. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Kutluk, İ. (1989). Tezkiretü’ş Şu’ârâ-yı Hasan Çelebi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- Macit, M. (2004). Divan Şiirinde Ahenk Unsurları. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Macit, M. (1990). Nesîmî’nin Şiirinde Ahengi Sağlayan Unsurlardan Tekrarlar Üstüne. Yönelişler. Temmuz s.48 ss. 26-36
- Mehmedzâde, H. (1972). Divân-ı Fârisi-i Nesîmî, Bakü
- Özel, İ. (2006). Şiir Okuma Kılavuzu. İstanbul: Şule Yayınları.
- Saraç, Y. (2000). Klasik Edebiyat Bilgisi, Belagat. İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
- Octavıo, P. (1991). Yay ve Lir I, Şiir Nedir? İstanbul: Armoni Yayınevi
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2000
- Yayıncı: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü