Budist Uygur Edebiyatından Muhtevası Belirlenemeyen Metin Parçaları Üzerine Bir İnceleme
20. yüzyılın başlarında Doğu Türkistan’a gerçekleştirilen seyahatler neticesinde başta Almanya olmak üzere muhtelif kütüphane ve müze arşivlerine Eski Uygurlara ait yazma eserler taşınmıştır. Bunlar içerisinde hacmen önemli bir yere sahip olan Budist Uygur edebiyatına ilişkin metinlerin bir kısmı bütünlüklü olarak korunmuştur. Bunun yanında ciddi metinsel hasara maruz kalmaları sebebiyle konusu ve Sanskritçe Budist külliyattan hangi metne ait olduğu belirlenemeyen Eski Uygurca fragmanlar da tespit edilmiştir. Yazıda şimdiye kadar hangi metnin parçası olduğu belirlenememiş ve Berlin Turfan Koleksiyonu’nda korunan Eski Uygurca metin parçalarının filolojik tahlili amaçlanmıştır. Çalışmadaki fragmanların arşiv numaraları şöyledir: U 2104, U 2124, U 2169, U 2211, U 2394, U 2447, U 2485, U 3008, U 5119, U 5372 ve U 5457. Makalede mevzubahis Uygurca fragmanların yazı çevirimi, harf çevirisi, Türkiye Türkçesine aktarması, metne ilişkin açıklamaları, dizin ve sözlüğü sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Eski Türkçe, Eski Uygurca, Budizm, metin parçaları, metin neşri
A Study on Unidentified Fragments of Uyghur Buddhist Literature
As a result of expeditions to East Turkestan at the beginning of the 20th century, manuscripts belonging to the Old Uyghurs were transferred to various libraries and museum archives, especially in Germany. Some of the texts related to the Buddhist Uyghur literature, which has an important place among them, have been preserved in their entirety. In addition, Old Uyghur fragments having serious textual damage, whose subject and text from the Sanskrit Buddhist corpus could not be determined, were also come to light. This article aims to analyze unpublished and unidentified Old Uyghur fragments preserved in the Berlin Turfan Collection. The archive numbers of the fragments in the study are as follows: U 2104, U 2124, U 2169, U 2211, U 2394, U 2447, U 2485, U 3008, U 5119, U 5372 and U 5457. In this paper, abovementioned Uyghur fragments’ transcription, transliteration, translation into Turkish, notes, index, and glossary will be presented.
Keywords:
Old Turkic, Old Uyghur, Buddhism, fragments, text edition,
___
- Adams, D. Q. (2013), A Dictionary of Tocharian B: Revised and Greatly Enlarged Vol. 1-2, New Haven: Rodopi. Davids, T. W. R. ve Stede, W. (1921-1925), The Pali Text Society’s Pali-English Dictionary, London: Pali Text Society.
- Karaman, A. (2022), Eski Türkçede İkilemeler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Laut, J. P. ve Wilkens J. (2017), Alttürkische Handschriften Teil 3: Die Handschriftenfragmente der Maitrisimit aus Sängim und Murtuk in der Berliner Turfansammlung, Stuttgart: Steiner.
- Maue, D. (1996), Alttürkische Handschriften Teil 1: Dokumente in Brahmi und tibetischer Schrift, Stuttgart: Steiner.
- Maue, D. (2015), Alttürkische Handschriften Teil 19: Dokumente in Brahmi und tibetischer Schrift Teil 2, Stuttgart: Franz Steiner.
- Monier-Williams, M. (1899), A Sanskrit-English Dictionary, Oxford: Oxford University Press.
- Ölmez, M. (2017), Eski Uygurca İkilemeler Üzerine, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 65(2), s.243-311.
- Özertural, Z. (2012), Alttürkische Handschriften Teil 16: Mahāyāna-sūtras und Kommentartexte, Stuttgart: Steiner.
- Raschmann, S.-C. (2005), Alttürkische Handschriften Teil 7: Berliner Fragmente des Goldglanz-Sūtras Teil 3: Sechstes bis zehntes Buch. Kolophone, Kommentare und Versifizierungen Gesamtkonkordanzen, Stuttgart: Steiner.
- Raschmann, S.-C. (2007), Alttürkische Handschriften Teil 13: Dokumente Teil 1, Stuttgart: Steiner.
- Raschmann, S.-C. (2009), Alttürkische Handschriften Teil 14: Dokumente Teil 2, Stuttgart: Steiner.
- Röhrborn, K. (1977-1998), Uigurisches Wörterbuch: Sprachmaterial der vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasien Lieferung 1-6: a-ärŋäk, Wiesbaden: Steiner.
- Röhrborn, K. (2010), Uigurisches Wörterbuch: Sprachmaterial der vorislamischen türkischen Texte aus Zentralasien Neubearbeitung. I. Verben. Vol. 1: ab- - äzüglä-, Stuttgart: Steiner.
- Şen, S. (2002), Eski Uygur Türkçesinde İkilemeler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
- Wilkens, J. (2000), Alttürkische Handschriften Teil 8: Manichäisch-türkische Texte der Berliner Turfansammlung, Stuttgart: Steiner.
- Wilkens, J. (2010), Alttürkische Handschriften Teil 10: Buddhistische Erzähltexte, Stuttgart: Steiner. Elektronik Kaynaklar
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 2104 (T) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2104seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2104seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 2124 (o. F.) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2124seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2124seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 2169 (o. F.) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2169seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2169seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 2211 (T I) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2211seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2211seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 2394 (T I y 500) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2394seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2394seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 2447 (T II Toyoq; T II 565) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2447seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2447seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 2485 (T II 614) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2485seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u2485seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 3008 (T II T; T II T 500) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u3008seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u3008seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 5119 (o. F.) recto: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u5119seite1.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 5372 (T I 581) recto: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u5372seite1.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Turfanforschung: Digitales Turfan-Archiv, U 5457 (T I D; T I D 580) A sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u5457seite1.jpg B sayfası: https://turfan.bbaw.de/dta/u/images/u5457seite2.jpg (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-1: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00000723, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-10: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00000503, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-11: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00000958, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-2: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00001626, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-3: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00001658, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-4: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00001667, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-5: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00001954, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-6: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00001830, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-7: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00001863, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-8: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00000563, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- URL-9: KOHD (Katalogisierung der Orientalischen Handschriften in Deutschland), https://orient-mss.kohd.adw-goe.de/receive/KOHDOldUygurMSBook_manuscript_00001028, (Erişim Tarihi: 09.03.2023).
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2000
- Yayıncı: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkiye’de Kadın Futbolcuların Instagram’da Benlik Sunumu
MEVDUAT BANKALARININ PİYASA RİSKİNE KARŞI DUYARLILIKLARI
Nilüfer GEYSİ, Ü. Laçin YALÇINKAYA
Modernist Hareketler ve Türk Aydınları: Nüdizm Örneği (1931)
Haluk TANRIVERDİ, Kartal Doğukan ÇIKI
Sosyal Dışlanma ve Sığınmacılar
Ulusal Varlık Fonlarının Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği
Covid-19 Küresel Salgınının Üniversite Eğitimine Yansımaları: Fenomenolojik Bir Çalışma
Banka Dışı Finansal Kurumlarda Piyasa Yapısı: Faktoring Sektörünün Piyasa Yoğunlaşma Analizi