Hanifi ÜZÜM, Ünal KARLI, Mustafa ORHAN, Mustafa Kemal DUŞ, Gamze YERLİKAYA, Hulusi GÖKGÖZ

SPOR YAPAN VE YAPMAYAN BİREYLERİN ÖFKE KONTROL TARZLARININ İNCELENMESİ

Bu çalışma, spor yapan ve yapmayan bireylerde öfke düzeylerinin belirlenmesi ve sürekli öfke-öfke ifade tarzları arasındaki ilişki düzeylerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklem grubu; Bolu, Düzce ve Ankara illerinde spor yapan (n=176) ve spor yapmayan (n=142) olmak üzere toplam 318 katılımcıdan oluşmuştur. Çalışmada, Spielberger (1983) tarafından geliştirilmiş ve Özer (1994) tarafından Türkçeye uyarlanmış ve geçerlik güvenirliği yapılmış Sürekli ÖfkeÖfke Tarz Ölçeği (SÖ-ÖTÖ) kullanılmıştır. Yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanan verilerin istatistiki çözümlemesinde SPSS istatistik 20 programı kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre katılımcıların en yüksek ortalamaya "öfke kontrol" en düşük ortalamaya ise "öfke içte" alt boyutlarında sahip oldukları tespit edilmiştir. Ölçeğin alt boyutlarında cinsiyete bağlı anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Katılımcıların yaşı ile "sürekli öfke", "öfke içte" ve "öfke dışta" boyutlarında pozitif yönde düşük düzeyde bir ilişki görülmektedir. Spor yapmayan katılımcıların "sürekli öfke" ve "öfke dışta" puanları daha yüksek bulunurken, spor yapan katılımcıların "öfke kontrol" puanının daha yüksek bulunmuştur. Haftada 7 kez ve üzeri spor yapanların "öfke dışta" ve "sürekli öfke" boyutlarında ortaya koydukları ortalama değerleri haftada 1-3 kez spor yapanlara göre daha yüksektir. Ayrıca profesyonel olarak spor yapanların "öfke dışta" ve "sürekli öfke" boyutlarında amatör veya sağlık için spor yapanlara göre ortalama değerleri daha yüksek bulunurken, "öfke kontrol" boyutunda ortalamalarının düşük olduğu tespit edilmiştir.

EXAMINATION OF THE ATHLETES AND NON- ATHLETES ANGER MANAGEMENT STYLE

The purpose of the study was to identify anger levels of subjects who were involved in sports and who were not and to analyse the correlation level between permanent anger and anger expression of the subjects. The sample of the study was composed of 318 subjects who were involved in sports (n=176) and who were not participating in sports activities (n=142) from the provinces of Bolu, Düzce and Ankara. The adapted and validated version of Permanent Anger-Anger Expression Scale (Özer,1994), which was originally developed by Spielberger (1983) was conducted. In the statistical analysis of the data SPSS 20 was conducted. According to the findings "anger kontrol" subset had the highest mean value and "anger inside" subset had the lowest mean value. No significant difference was observed in the subsets of the scale caused by gender. Low but significant positive correlation was identified between "permanent anger", "anger inside", "anger outside" subsets and subjects age. While the "permanent anger" and "anger outside" mean values of the subjects who do not participate in sport was higher, the "anger control" mean value of subjects involved in sport was higher than their counterparts. The "anger outside" and "permanent anger" mean values of the subjects who participate 7 times or more per week was higher than the ones who participate 1-3 times per week. Furthermore, the "anger outside" and "permanent anger" subset values of subjects who professionally participate in sport was higher than the amateurs or the ones who participate in sport for health, "anger control" subset's mean value was low.

PDF

___

Albayrak, B. ve Kutlu, Y. (2009). "Ergenlerde Öfke İfade Tarzı ve İlişkili Faktörler". Maltepe Üniversitesi. Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2, (3), 58-69.
Balkaya, F. (2001). "Öfke: Temel Boyutları, Nedenleri ve Sonuçları". Türk Psikoloji Dergisi, 4 (7), 21-45.
Balkaya, F. Şahin, H. N. (2003). "Çok Boyutlu Öfke Ölçeği". Türk Psikiyatri Dergisi, 14, (3), 192-202.
Batıgün, A. D. (2004). "İntihar İle İlişkili Bazı Değişkenler: Öfke/Saldırganlık, Dürtüsel Davranışlar, Problem Çözme Becerileri, Yaşamı Sürdürme Nedenleri". Kriz Dergisi, 12, (2), 49-61.
Baltaş, Z. (1984). "Kavram Olarak Stres". İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Pedogoji Dergisi, Ayrı Basım, 2, 211-220.
Baygöl, E. (1997). "Ergenin Öfke Tepkilerinin İncelenmesi". Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı, Bursa.
Bostancı, N., Çoban, Ş., Tekin, Z., Özen, A. (2006). "Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyete Göre Öfke İfade Etme Biçimleri". Kriz Dergisi, 14, (3), 9-18.
Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları; s:565.
Certel, Z. ve Bahadır, Z. (2012). "Takım Sporu Yapan Sporcularda Benlik Saygısı ve Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz İlişkisinin İncelemesi". Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14, (2),157-164.
Deniz, M. E., Kesen, F. ve Üre, Ö. (2006). "Yetiştirme Yurtlarında Yasayan Ergenlerin, Sürekli Öfke ve Öfke Tarzı Alt Boyutlarının Bazı Değişkenlere Göre Anlamlı Düzeyde Farklılaşıp Farklılaşmadığının Analizi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri - Educational Sciences: Theory & Practice 6, (1), 133-159.
Erkek, N. Özgür, G. Babacan, G. A. (2006). "Hipertansiyon tanısı alan hastaların sürekli öfke ve öfke ifade tarzları". C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10, (2), 9-18.
Güner, Ç. B. (2006). "Takım Sporları ve Bireysel Sporlar Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi" On dokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Kayalıoğlu, G. A. (2004). "Futbolda Seyirci Şiddeti: Sosyal Psikolojinin Katkıları ve Sınırlılıkları". Türk Psikoloji Yazıları, 7 (13), 79-101
Kısaç, Ş. (1999). "Üniversite Öğrencilerinin Bazı Değişkenlere Göre Sürekli Öfke ve Öfke ifade Biçimi Düzeyleri". Gazi Üniversitesi, Mesleki Eğitim Fakültesi. Mesleki Eğitim Dergisi, 1,(1), 63-74.
Miçoğulları, B. O. (2007). "Özel Yetenek ve ÖSS Sınavı İle Öğrenci Alan Öğretmenlik Bölümlerinde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Sürekli Öfke - Öfke Tarz Özelliklerinin Karşılaştırılması". Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı, Bolu.
Olmuş, G. Ö. (2001). "Ergenlerin Aile içi Psikolojik Örüntülere Göre Sürekli Öfke ve Öfke ifade Tarzlarının incelenmesi". Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Özer, A. K. (1994). "Sürekli Öfke (SL-ÖFKE) ve Öfke İfade Tarzı (ÖFKE-TARZ) Ölçekleri Ön Çalışması", Türk Psikoloji Dergisi, 9, (31), 26-35.
Özer, Z. (1997). "Duygu Dünyasının Bam Teli öfke". Bilim ve Teknik Dergisi, 354, 80-84.
Özkamalı, E. (2005). "20-30 Yas Grubu Bireylerin Öğrenim Düzeylerine Göre Öfke Düzeyleri ve Öfke İfade Tarzları". Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Samsun.
Şahin, H. M. (2003). Sporda şiddet ve saldırganlık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Soykan, Ç. (2003). "Öfke ve Öfke Yönetimi". Kriz Dergisi, 11, (2),19-27.
Sung, KM., Puskar, K.R. ve Sereika, S. (2006); "Psikososyal faktörler ve gençlerin baş etme stratejileri", Pennsylvania Yüksek Okulu. Halk Sağlığı Hemşireliği, 23, (6), 523-529.
Tambağ, H., Öz, F. (2005), "Aileleri ile birlikte ve yetiştirme yurtlarında yaşayan ergenlerin öfke ifade etme biçimleri". Kriz Dergisi, 13, (1), 11-21.
TDK, (2009). "Türk Dil Kurumu Sözlüğü" -http://www.tdk.org.tr.
Tekin, A., Tekin., G. ve Eliöz, M. (2011). "Kick-Boksörlerin Çeşitli Değişkenlere Göre Öfke ve Saldırganlık Düzeylerinin Araştırılması". Türkiye Kickboks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi, 4,(1),1309-1336
Tutkun, E. Çobanoğlu B. G., Ağaoğlu, S. A. ve Soslu, R. (2010). "Takım Sporları Ve Bireysel Sporlar Yapan Sporcuların Saldırganlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi". Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1,(1), 23- 29.
Var, L. (2008). "Futbolda Seyircilerin Spor Alanlarındaki Saldırganlık Davranışları Hakkında Betimsel Bir Çalışma (Kırşehir İli Örneği)". Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Vecchio, T., O'Lear, D.K. (2004) "Effectiveness of Anger Treatments for Specific Anger Problems: A Meta-AnalyticReview". Clinical Psychology Review, 24, (1), 15-34.
Yavuzer, H. (1982). Çocuk ve Suç, Ergenlik. 1.Baskı. Altın Kitaplar Yayınevi, 161-183.
Yıldız, M. (2009). "Amatör ve Paf Liginde Oynayan Futbolcuların Kişilik Tipleri ve Sürekli Öfke-Öfke İfade Tarzlarının İncelenmesi". Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11, (3),15-27
Zengin, Ö. (2010). "Bireysel Mücadele Sporlarındaki (Taekwondo, Judo, Güreş) Elit Sporcuların Kişilik Özellikleri İle Öfke Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi". Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, ANKARA.