KUR'AN SOSYOLOJİSİ AÇISINDAN TOPLUMSAL CİNSİYET MESELESİ

Toplumsal cinsiyet meselesinin günümüz İslam dünyasında ve dolayısıyla ülkemizde kadın merkezli tartışılması ister istemez bu çalışmanın da kadın merkezli olmasına yöneltmiştir. Zaten tarihsel süreç içerisinde kadın konusunda üretilen bilginin bireysel ve toplumsal alana yansıması hep sorunlu olmuştur. Özellikle İslam'ın kadın tasavvuru ve bu tasavvur bağlamında kadınlara ilişkin hükümler, Batı ve İslam dünyasında geniş çaplı tartışmalara ve sonuçta savunmacı ve tepkisel anlayışlara sahip yayınların neşredilmesine yol açmıştır. Dini metinleri ve dini gelenekleri savunmacı bir mantıkla izah etmeye çalışmadan onları bilimsel bir okumayla tahlil etmenin Kur'an-ı daha iyi anlamamızı sağlayacağını düşünmekteyiz. İşte bu çalışma, Kur'an'ın gerek toplumsal cinsiyet (gender) ve gerekse cinsiyet (sex) konularındaki tavrının ne olduğunu hermenotik yöntemi kullanılarak yeniden okunması ve yorumlanması girişimidir.

SOCIAL SEX ISSUE IN TERMS OF THE QURAN SOCIOLOGY

Debating social sex issue woman centered both in Islamic world and our country unavoidably diverted this study to be woman centered. The information produced about woman that reflects on individual and social areas had already been problematic in historical process. Especially woman conception of Islam and its prescripts linked to this leaded to big arguments in West and Islamic World and broadcasting publications that has defensive and reactional mentality. We think analyzing religious texts and traditions with a scientific reading without explaining them in a defensive way make us understand The Quran in a better way. This study is an attempt to understand what the comments of the The Quran's manner are about both social gender and sex subjects using hermenotik method.

PDF

___

Ağaoğlu, Ahmet, İslamlıkta Kadın, Nebioğlu Yayıncılık, İstanbul Amman, Mehmet Tayfun, "Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet-Sosyal, Bilimsel Yaklaşımlar", Dini ve Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet 1, Ensar Yayınevi, İstanbul 2012
Apak, Adem, Anahatlarıyla İslam Öncesi Arap Tarihi ve Kültürü, Ensar Yayınları, İstanbul, 2012
Atay, Hüseyin, Kur'an'a Göre Araştırmalar I-III, Atay Yayınevi, Ankara 1997
Ateş, Süleyman, Yüce Kur'an'ın Çağdaş Tefsiri, I-XI, C. II, İstanbul 1989
Aydın, M. Akif, "İslam'da Kadın", İslam Ansiklopedisi, TDV, C. XXIV, İstanbul 2001
Bayındır, Abdulaziz, Dini ve Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet 1, "İslami Açıdan Toplumsal Cinsiyet, Ensar Yayınları, İstanbul 2012, (ss. 57-84)
Berktay, Fatmagül, Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, Hıristiyanlıkta ve İslamiyet'te Kadının Statüsü Üzerine Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım, Metis Yayınları, İstanbul 2012
Berktay, Fatmagül, "Felsefenin Kadına Bakışı", Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010
Butler, Judith, Cinsiyet Belası Feminist Kimliğin Altüst Edilmesi (Çev.Başak Ertür), Metis Yayınları, İstanbul 2008
Carullah, Musa, Hatun, Kitabiyat Yayınları, Ankara 1999
Çelik, Celaleddin, "Kur'an'da Toplumsal Değişme Olgusuna Sosyolojik Bir Yaklaşım", Kur'an Sosyolojisi Üzerine Denemeler, Yediveren Yayınları, Konya 2003
Çiftçi, Adil, Bilgi Sosyolojisi ve İslam Araştırmaları- Bir Sosyal Bilimler Felsefesi Çalışması, Ankara Okulu Yayınları. Ankara 2009
Demirbilek, Sevda, "Cinsiyet Ayırımcılığının Sosyolojik Açıdan İncelenmesi", Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, İstanbul 2007 Cilt: 44 Sayı:511, ( ss.12-27)
Direk, Zeynep, "Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği", Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010
Doğan, Metin, "Kur'an, Peygamber ve Toplum", Kur'an Sosyolojisi Üzerine Denemeler, Yediveren Yayınları, Konya 2003Dökmen, Zehra Y., Toplumsal Cinsiyet-Sosyal Psikolojik Açıklamalar, Remzi Kitabevi, İstanbul 2012
Erbay, Celal, İslam Hukukunda Küçüklerin Himayesi, Rağbet Yayınları, İstanbul 2000
Güler, İlhami, Direniş Teolojisi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2011
Gürhan, Nazife, "Toplumsal Cinsiyet ve Din", Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Sayı: IV, Kasım 2010
Haşşab, Samiye Mustafa, İslam Sosyolojisi ( çev. Ali Çoşkun-Nebile Özmen), Çamlıca Yayınları, İstanbul 2010
Hizmetli, Sabri, İslam Tarihi-İlk Dönem, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2011
Irigaray, Luce, Ben Sen Biz, Farklılık Kültürüne Doğru ( Çev. Sabri Büyükdüvenci-Nilgün Tutal), İmge Kitabevi, Ankara 2006
Kandiyoti, Deniz, Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar, Metis Yayınları, İstanbul 1997
Kasapoğlu, Abdurrahman, "Kur'an'a Göre Çocuklar Arasında Cinsiyet Ayrımcılığı --Kız Çocuklarına Karşı Tutumlar", Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10:1, Elazığ 2005, (ss.75-96)
El-Kurtubi, Ebu Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensari, el-Cami'li Ahkami'l Kur'an, I-XX, C.I, Beyrut 1985
Özdeş, Talip, Kur'an ve Cinsiyet Ayrımcılığı, Fecr Yayınları, Ankara 2005
Öztürk, Melda Yaman, "Ataerki Bir Kavramın Yeniden İnşası: "Eski" Ataerkiden Ataerkil Kapitalizme" Eğitim Bilim Toplum Dergisi, S.38, C. 10, Ankara 2012, (ss. 72-115)
Öztürk, Mustafa, Cahiliyeden İslamiyet'e Kadın, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2013
Rahman, Fazlur, Ana Konularıyla Kur'an (Çev. Alparslan Açıkgenç), Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1996-a
Rahman, Fazlur, İslam (Çev. Mehmet Dağ-Mehmet Aydın), Selçuk Yayınları, Ankara 1996-b
Rahman, Fazlur, İslam Geleneğinde Sağlık ve Tıp-Değişim ve Kimlik (Adnan Bülent Baloğlu-Adil Çiftçi), Anakara Okulu Yayınları, Ankara 1997
Rahman, Fazlur, Tarih Boyunca İslami Metodoloji Sorunu (Çev. Salih Akdemir), Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1995Rahman, Fazlur,, İslam ve Çağdaşlık-Fikri Bir Geleneğin Değişimi( Çev.
Alparslan Açıkgenç- M. Hayri Kırbaşoğlu) , Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1996-c
Rahman, Fazlur, İslami Yenilenme -Makaleler II (Der. ve Çev. Adil Çiftçi) , Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1999
Razi, Fahreddin, Tefsir-i Kebir, C. II, Akçağ Yayınları, Ankara 1988
Sarup, Madan, Post-yapısalcılık ve Postmodernizm ( Çev. Abdülbaki Güçlü), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara 2004
Sıbai, Mustafa, Islam'a ve Garblılara Göre Kadın (Çev. İhsan Toksarı), Nida Yayınevi, İstanbul 1969
Sofuoğlu Kılıç, Nilgün, "Butler'ı Schutz İle Okumak: Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Cinsiyet Ayrımcılığının Bazı Göstergeleri Üzerine Bir Değerlendirme", Toplum Bilimleri Dergisi, Temmuz - Aralık , Ankara 2010, (ss. 83-93)
Şekerci, Hülya, Kur'an-Hayat Ekseninde Mümin Kadın, Ekin Yayınları, İstanbul 2011
Şener, Mehmet, İslam Hukukunda Örf , Öğrenci Basımevi, İzmir 1997
Toker, İhsan, "Dindar Kadınların Güçlenme İmkanları-Eşler Arası İlişkiler Örneği", SÜİFD, 17/ Sakarya 2008, ( ss.1-15)
Toker, İhsan, Eşitlik Ve Adalet Kavramları Çerçevesinde Müslüman Kadınlarda Toplumsal Cinsiyet Örüntüleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Ankara 2009, 1 (1) (ss. 142- 165)
Tuksal, H. Ş., Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri, Kitabiyat Yayınları, Ankara 2000
Weber, M., Toplumsal ve Ekonomik Örgütlenme Kuramı (Çev. Özer Ozankaya), İmge Kitabevi, İstanbul 1995
Yılmaz, Hüseyin, "Hz. Peygamber Döneminden Günümüze Kadınlar ve Cami Eğitimi", Değerler Eğitimi Dergisi, İstanbul 2007, (ss.107- 130)