Okul Yöneticilerinin Algıladıkları Dönüşümsel Liderlik Davranışları ile Bireysel Yenilikçilik Düzeyleri Arasındaki İlişki

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışları ile bireysel yenilikçilik düzeylerine ilişkin görüşlerini belirleyerek aralarındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırma nicel araştırma yönteminde ve ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma evrenini, İstanbul ili Üsküdar ilçesindeki resmi ilk ve ortaokullarda görev yapan 66 okul müdürü oluşturmuştur. Örneklem alınmamıştır. Araştırmada Demografik Bilgiler Formu ile Dönüşümcü Liderlik Ölçeği ve Bireysel Yenilikçilik ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 20 programında analiz edilmiştir. Veriler normal dağılım göstermediğinden non-parametrik testlerden Mann-Whitney U testi, ilişkisiz örneklemler için Kruskal-Wallis H testi ve ilişkilerin belirlenmesi için Spearman Rho korelasyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, yöneticilik süresi bakımından bireysel yenilikçilik alt boyutlarından fikir önderliği ve risk alma boyutlarında anlamlı düzeyde farklılık tespit edilmiştir. İlköğretim okulu yöneticilerinin bireysel yenilikçilik düzeyinde öncü davranışlar sergiledikleri tespit edilmiştir. Ayrıca dönüşümcü liderlik ve bireysel yenilikçilik alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı düzeyde ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmanın sonuçları ilgili literatür ışığında tartışılmıştır. Okul müdürlerinin risk alma davranışı geliştirebilmeleri için okuldaki çalışma sürelerinin yeniden düzenlenmesi, periyodik olarak yer değiştirmelerinin sağlanması, risk alarak yeniliğe öncü olan müdürlerin ödüllendirilmesi, risk almaktan çekinmelerindeki sebeplerin sorgulanarak bunların giderilmesi için yasal önlemlerin alınması; müdürlerin kendilerini dönüşümcü bir lider olma yönünde geliştirmeleri ve bireysel yenilikçiğe açık olarak astlarına örnek olmaları gerektiği gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Liderlik, dönüşümsel liderlik, bireysel yenilikçilik, okul müdürleri.

The Relationship between School Administrators' Perceived Transformational Leadership Behaviors and Individual Innovation Levels

The aim of this research is to determine the views of primary school administrators on transformational leadership behaviors and individual innovativeness levels and to reveal the relationship between them. The research is in quantitative research method and relational survey model. The universe of the research consisted of 66 school administrators working in official primary and secondary schools in Usküdar, Istanbul. Demographic Information Form, Transformational Leadership Scale and Individual Innovation scale were used in the research. The data were analyzed in SPSS 20 program. Since the data did not show normal distribution, Mann-Whitney U test, which is one of the non-parametric tests, Kruskal-Wallis H test for unrelated samples and Spearman Rho correlation analysis were used to determine the relationships. As a result of the research, a significant difference was found in the dimensions of opinion leadership and risk taking, which are individual innovativeness sub-dimensions in terms of management time. It has been determined that primary school administrators exhibit pioneering behaviors at the level of individual innovativeness. In addition, it has been revealed that there is a positive and significant relationship between the transformational leadership and individual innovativeness sub-dimensions. The results of the research were discussed in the light of the relevant literature. The following suggestions were made in the research: Working hours at school should be rearranged in order for school administrators to develop risk-taking behavior. School changes should be made periodically. Administrators who lead innovation should be rewarded. The reasons why administrators hesitate to take risks should be questioned. Legal measures should be taken so that they can take risks. School administrators must develop themselves as transformational leaders. They should be open to individual innovation and set an example to their subordinates.

Keywords:

Leadership, transformational leadership, individual innovation, school administrators,

PDF

___

Akça, F., & Şakar, Z., (2017). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi, Pegem, doi: 10.14527/9786053188407. 29, 452-462.
Aksel, N. (2016). Ortaokul müdürlerinin dönüşümcü liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyonu arasındaki ilişki (Samsun ili örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
Aslan, H., & Kesik, F. (2018). Lise öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik özelliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(4), 2215-2228. doi:10.14687/jhs.v15i4.5409.
Avcı, Ö. (2018). Transformational leadership and teaching assistants’ self-efficacies. Journal of Theoretical Educational Science, 11(3), 359-382.
Bass, M., B. & Avolio, J., B. (1994). Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Sage Publications İnternational Educational Publisher.
Başaran, S., & Keleş, S. (2015) Yenilikçi kimdir? Öğretmenlerin yenilikçilik düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (4), 106-118.
Bitkin, A. (2012). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik düzeyleri ile bilgi edinme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi]. Harran Üniversitesi.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, Kılıç, E., Akgün, E., Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri, Pegem Akademi.
Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
Cemaloğlu, N. & Duran, A. (2021). Fark yaratan okul müdürleri (3. baskı). Pegem Akademi.
Çelik, V. (1998). Eğitimde dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 6, 423-442.
Çelik, G. (2021). Okul yöneticilerinin liderlik tarzları ile yenilikçilik ve risk alma davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (REFAD), 1(1), 29-41.
Doğan, S. (2016). Çağdaş liderlik yaklaşımları vizyoner liderlik-dönüşümcü liderlik-işlemci liderlik. N., Güçlü (Ed.), Pegem Akademi.
Eren, E. (1998). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. Beta Basım Yayın.
Eraslan, L. (2006). Liderlikte post-modern bir paradigma: dönüşümcü liderlik. Journal of Human Sciences, 8(1). Retrieved from https://www.j- humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/168
Ertürk, R. (2019). Ethical leadership behaviors of school principals, trust perceptions of school teachers and organizational commitment in terms of various variables. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 20(1), 119-135. https://doi.org/10.17679/inuefd.389648.
Ertürk, R. & Sezgin Nartgün, Ş. (2019). The relationship between teacher perceptions of distributed leadership and schools as learning organizations. International Journal of Contemporary Educational Research, 6(2), 381-396. https://doi.org/10.33200/ijcer.596918
Ertürk, R. (2022). Leader administrator: A qualitative analysis based on teacher opinions. International Journal of Progressive Education (IJPE), 18(1), 266-284, doi: 10.29329/ijpe.2022.426.15.
Ertürk, R., & Argon, T. (2021). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ve davranışları. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(23), 371-393. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/msgsusbd/issue/69550/1108329
Göl, E. & Bülbül, T. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin yenilik yönetimi yeterliklerine ilişkin öğretmen algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 97-109. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/mersinefd/issue/17380/181511.
Göksal, G. Y. (2018). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özeliklerini gösterme düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri (Aydın ili bozdoğan ilçesi örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
Güçlü, N. & Şehitoğlu, E. T. (2010). Örgütsel değişim yönetimi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 240-254. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunikkefd/issue/2774/37160
Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(16), 443 - 465.
Kaya, K., Y. (1993). Eğitim yönetimi kuram ve Türkiye’deki uygulama. Bilim Yayınları.
Kılıçer, K. (2011). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik profilleri [Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
Kılıçer, K., & Odabaşı, H. F. (2010). Bireysel Yenilikçilik Ölçeği (BYÖ): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 150-164.
Korucu, A., & Olpak, Y. (2015). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik özelliklerinin farklı değişkenler açısından İncelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 109-127. DOI: 10.17943/etku.83117
Memişoğlu, S. P. & Yılmaz, Ö. (2019). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının lider ve liderlik ilişkin metaforik algıları. The Journal of Academic Social Science Studies, 75, 1-15.
Öztürk, Z. (2015). İlköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve bu düzeylere etki eden etmenlerin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
Mungal, A. S., & Sorenson, R. D. (2020). Steps yo succes: what successful principals do everyday, London: Rowman & Littlefield Publishers. Erişim adresi: Erişim tarihi: 30 Ocak 2023.
Pearson, S., C. (2012). The Transforming Leader New approaches to leadership for the twenty-first century. Berrett-Koehler Publishers. San Francisco.
Roehrich, G. (2004). Consumer innovativeness: Concepts and measurements. Journal of Business Research, 57(6), 671–77.
Robbins, P. S., & Judge, A. T. (2012). Örgütsel davranış. (Çev. ed. İ., Erdem), Nobel Akademik Yayıncılık.
Scott, S. G., & Bruce, R. A. (2017). Behavior: A path model of individual innovation in the workplace. Academy of Management Journal, 37(3), 580-607.
Surry, D. W., & Brennan, J. P. (1998). Diffusion of instructional innovations: five important, unexplored questions. ERIC: https://eric.ed.gov/?id=ED422892
Türkmen, Z. (2017). XX. yüzyıl Türkiyesinin değişim ve dönüşüm önderi Mareşal Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Türk Dünyası Araştırmaları, 107(132), 107-132.
Yenice, N., & Yavaşoğlu, N. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik düzeyleri ile bireysel yaratıcılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(2), 107-128. doi:10.17244/eku.334590.
Yıldız, E. (2019). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin bireysel yenilikçilik algılarına etkisi [Yüksek lisans tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Yılmaz, E. & Altınok, V. (2009). Okul yöneticilerinin yalnızlık ve yaşam doyum düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(59), 451-469.
Yılmaz, Ö. (2021). Eğitim & Ekonomi, S. Karabatak (Ed.), Eğitimin kavramsal temelleri 2 multidisipliner bakış içinde (ss. 179-194), Efe Akademi Yayınevi.