Mülteci Öğrencilerin Eğitim Sorunlarının İncelenmesi: Yozgat İli Örneği

Yozgat ilinde yaşayan mülteci öğrencilerin eğitim sorunları ve getirilecek çözüm önerilerinin incelenmesi amacıyla yapılan bu araştırma, nitel bir çalışmadır. Araştırmanın amacı kapsamında oluşturulan çalışma grubu, Türkiye’ye göç etmiş ve halen Yozgat ilinde yaşayan il merkezindeki ortaokullara ve liselere devam eden 24 mülteci öğrenci, 18 öğretmen, 2 rehber öğretmen ve 5 okul yöneticisi olmak üzere toplam 49 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; mülteci öğrencilerin Türkiye’ye göç etme nedenlerinin başında, geldikleri ülkede savaş olması ve maddi imkansızlıkların yaşanması gelmektedir. Yozgat’ta yaşayan mülteci öğrencilerin genel sorunlarının başında dil sorunlarının ve maddi sorunların geldiği görülmüştür. Katılımcıların, okulun mülteci öğrencilere Türkçelerini geliştirmek, dil öğrenmek, sosyalleşmeleri açısından uygun ortam sunmak yönünde katkı sağladığını düşündükleri belirlenmiştir. Öte yandan katılımcıların, çocukların okula kayıt yaptırdığı halde okula uyumunun yeterince sağlanamadığını, çocuklara sunulan psiko-sosyal desteğin yetersiz olduğunu, büyük çocukların okula devam etmek istemediklerini, eğitim yardımı aldıkları için zorunluluktan dolayı okula devam etiklerini, çocukların yaşadığı travmayı gidermeye yönelik psiko-sosyal destek verilmesi gerektiğini, eğitimlerinde dil probleminin olduğunu ve bu durumun çözüme kavuşturulması gerektiğini ifade ettikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mülteci, , mülteci öğrenciler, göçmen, eğitim sorunları

Investigating the Educational Challenges for Refugee Students: The Case of Yozgat Province

This research, which is carried out with the aim of examining the education problems of refugee students living in Yozgat, and the proposed solutions, is a qualitative study. The study group formed within the scope of the purpose of the research consists of a total of 49 participants, 24 refugee students, 18 teachers, 2 guidance teachers and 5 school administrators, who have immigrated to Turkey and are still living in the city center of Yozgat, attending secondary and high schools. In the research, semi-structured interview form was used as data collection tool. As a result of the research; The main reasons for refugee students to migrate to Turkey are the war in the country they come from and financial difficulties.Language problems and financial problems were the main problems of refugee students and parents living in Yozgat. Participants were determined to think that the school contributed to refugee students in developing their Turkish language, learning languages, and providing them with a suitable environment for socializing. On the other hand, the participants stated that although younger students were enrolled in school, their adaptation to school could not be achieved adequately, the psycho-social support offered to them was insufficient, the students in the older age group did not want to continue school, they continued to school out of necessity because they received educational assistance, and the trauma experienced by the children. It was determined that they stated that psycho-social support should be given to solve the problem, that there was a language problem in their education and that this situation should be resolved.

Keywords:

Mülteci, mülteci öğrenciler, göçmen, eğitim sorunları,

PDF

___

Akdeniz, Y. (2018). Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları: Şanlıurfa İli örneği [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
Akyüz, E. (2010). Çocuk hukuku, Ankara: Pegem.
Alan, S., İpek, M. & Çomut, E. (2021). Okul çağındaki göçmen çocukların okula ait algılarının resimlerle karşılaştırılması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 435-456.
Altıntaş, M.E. (2018). DKAB öğretmenlerine göre Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştıkları sorunlar (Nitel bir araştırma), Dini Araştırmalar Dergisi, 18(2), 469-499.
Amaç, Z. & Yaşar, M.R. (2018). İlk ve ortaokullardaki Suriyeli öğrencilerin eğitimi: Türkiye’de yapılan akademik çalışmalar üzerine sistematik bir inceleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(85), 417-434.
Apak, H. (2014). Suriyeli göçmenlerin kente uyumları: Mardin örneği. Mukaddime, 5(2), 53-70.
Apak, H. (2015). Suriyeli göçmenlerin gelecek beklentileri: Mardin örneği. Birey ve Toplum, 5, 125-142.
Barnes, D.M. (2001). Mental health screening in a refugeep opulation: A program report. Journal of Immigrant Health, 3(3), 141-149.
Beter, Ö. (2006). Sınırlar ötesi umutlar mülteci çocuklar. Ankara: SABEV.
Bozkırlı, K.Ç., Er, O. & Alyılmaz, S. (2018). Teacher opinions based evaluation of problems in Turkish instruction to Syrians. European Journal of Foreign Language Teaching, 3(2), 130-147. doi: 10.5281/zenodo.1251566.
Börü, N. & Boyacı, A. (2016). Göçmen öğrencilerin eğitim-öğretim ortamlarında karşılaştıkları sorunlar: Eskişehir İli örneği. Turkish Studies, 11(14), 123-158. doi: 10.7827/TurkishStudies.9818.
Buz, İ. (2004). Zorunlu çıkış zorlu kabul mültecilik. Ankara: Sığınmacılar ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği.
Buz, S., Canlı, M. & Aygüler, E. (2021). Trabzon’da yaşayan Afgan sığınmacıların profili ve gereksinimleri. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Cırıt Karaağaç, F. (2018). Educatıonal problems of Syrıan refugee students in elementary schools [Yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
Çağlayan, S. (2006). Göç kuramları, göç ve göçmen ilişkisi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 17, 67-91.
Çetin, M. (2022). İranlı mültecilerin toplumsal uyum süreci ve sosyal sermayenin etkisi: Denizli kenti örneği. İran Çalışmaları Dergisi 6(2), 251-287. DOI: 10.33201/iranian.1205485
Çıngır, Ö.F. & Erdağ, R. (2017). Türkiye’de biyopolitika ve göç: Iraklı mülteciler örneği. Ege Academic Review, 17(4), 517-525.
Çiçekli, B. & Demir, O.Ö. (2013). Türkiye koridorunda yasadışı göçmenler. Ankara: Karınca.
Er, A.R., & Bayındır, N. (2015). İlkokula giden mülteci çocuklara yönelik sınıf öğretmenlerinin pedagojik yaklaşımları. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 175-185.
Erdoğan, M.M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Yayınları.
Erdoğan, M.M. (2018). Suriyeliler barometresi - SB 2017 Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 625, ISBN 9786053995135,1. Baskı.
Eren, Z. (2019). Yönetici ve öğretmen görüşlerine göre göçmen çocukların eğitim sorunları ve çözüm önerileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 213-234.
Gökmen; H. (2020). Suriyeli göçmen öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyon sorunu (Bursa Yıldırım İlçesi örneği) [Yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
Göktuna Y,F., Serpil, H. & Yaylacı, A.F. (2017). Paydaşların gözünden mülteci ve sığınmacılarda eğitim: Eskişehir örneği. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 22, 101-117.
Güler, H. (2020). Afganlı göçmenlerin göç süreçleri ve işçilik deneyimleri: Uşak İli örneği. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 3, 66.
Gün, Z. (2006). Göç üzerine psikolojik çalışmalar, yöntemsel sorunlar ve çözüm önerileri. Türk Psikoloji Bülteni, 12(38), 27-41.
Güven, G., Azkeskin, K.E. & Yılmaz, E. (2018). Okul öncesi eğitim alan Suriyeli mülteci çocukların eğitiminde yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası IV. Çocuk Gelişimi Kongresi (22-24 Ekim 2018), Ankara.
Han, T. (2010). Göç eden ailelerin çocuklarının eğitim ve öğretimde karşılaştıkları uyum sorunları [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (2015). Geleceğimi hayal etmeye çalıştığımda hiçbir şey göremiyorum: Türkiye'deki Suriyeli mülteci çocukların eğitime erişiminin önündeki engeller – Kayıp nesil olmalarını önlemek. https://www.hrw.org/sites/default/files/report_pdf/turkey1115tu_web.pdf internet adresinden alınmıştır. Erişim: 10.04.2020.
İzol, N. (2019). Suriyeli mülteci çocukların eğitim hayatına uyum sürecinin değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
Kağnıcı, D.Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. İlköğretim Online, 16(4), 1768-1776, [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr doi: 10.17051/ilkonline.2017.342990
Kalfa-Topateş A., Topateş H. & Durmaz N. (2018). Özgürlük arayışında “mecbur insan” olmak: Denizli işgücü piyasasında İranlı mülteciler. Çalışma ve Toplum, 4(59), 2015-2045. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ct/issue/71807/1155308
Karaca, S. & Doğan, U. (2014). Suriyeli göçmenlerin sorunları çalıştayı sonuç raporu. Mersin Üniversitesi Bölgesel İzleme Uygulama Araştırma Merkezi.
Karasu, M.A. (2016). Şanlıurfa’da yaşayan Suriyeli sığınmacıların kentle uyum sorunu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 995-1014.
Kardeş, S. & Akman, B. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17(3), 1224-1237. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr doi 10.17051/ilkonline.2018.466333
Kaya, M. (2015). Komşuda misafirlik: Suriyeli sığınmacılarca kurulmuş mülteci derneklerinin perspektifinden Türkiye’de yaşamak. International Journal of Social Science, 39, 263-279.
Kizilabdullah, Y. & Yuruk, T. (2018). The contribution of the religious culture and ethics course on the integration of children of Syrians in Adana, Turkey. Religious Education, 113(3), 289-301. doi: 10.1080/00344087.2018.1456067
Kiremit, R.F. & Akpınar, Ü. & Tüfekçi Akcan, A. (2018). Suriyeli öğrencilerin okula uyumları hakkında öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 2139-2149. doi:10.24106/kefdergi.428598.
Kirmayer, L.J., Narasiah, L., Munoz, M., & ark. (2011). Common mental health problems in ımmigrants and refugees: General approach in primary care. CMAJ, 183(12), 959-966.
Kolukırık, M. (2009). Mülteci ve sığınmacı olgusunun medyadaki görünümü: Medya politiği üzerine bir değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 1-20.
Kultas, E. (2017). Türkiye’de bulunan eğitim çağındaki Suriyeli mültecilerin eğitimi sorunu (Van İli örneği) [Yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
Levent, F. & Çayak, S. (2017). Türkiye'deki Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(14), 21-46.
Manap Kırmızıgül, Ç. (2019). Komşudan yabancıya misafirden mülteciye yerel halkın gözünden Türkiye’de mülteciler. Nüfusbilim Dergisi, 41, 84-102.
Marsella, A.J. & Ring, E. (2003). Human migration and immigration: An overview. In L.L. Adler, & U.P. Gielen (Eds). Migration: Immigration and emigretion in ınternational perspective (pp. 3-22). Westport: Preeger.
Muğlu, T. (2022). Erzurum ilinde ikamet eden zorunlu eğitime tabi yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim sorunları [Yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
Neuman, W.L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar. (Çev. S. Özge) (1.Cilt) (7. Baskı). Ankara: Yayın Odası Yayınları.
Oh, S.A. & Van Der Stouwe, M. (2008). Education, diversity, and inclusion in burmese refugee camps in Thailand. Comparative Education Review, 52(4), 589-617.
Özer, Y.Y., Komşuoğlu, A. & Ateşok, Z.Ö. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(37), 76-110.
Pumariega, A.J., Rothe, E. & Pumariega, J.B. (2005). Mental health of immigrants and refugees. Community Mental Health Journal, 41(5), 581-597.
Rah, Y.C. & Nguyen, T.S.T. (2009). Building bridges between refugee parents and schools. International Journal of Leadership in Educational, 12(4), 347-365.
Roxas, K. (2010). Who really wants “the tired, the poor, and the huddle dmasses” anyway?: Teachers’ use of culturals cripts with refugee students in public schools. Multicultural Perspectives, 12(2), 65-73.
Sağlam, H.İ. & Kanbur, İ.N. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323.
Sarıahmetoğlu, H. & Kamer, S.T. (2020). Yabancı uyruklu ortaokul öğrencilerinin eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1611-1630 www.esosder.org
Sarıer, Y. (2020).Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta-sentez çalışması: Sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (Journal of New Approaches in Education), 3(1), 80-111.
Sarıtaş, E., Şahin, Ü. & Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 208-229.
Seydi, A.R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli sığınmacıların eğitim sorununun çözümüne yönelik izlediği politikalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 267-305.
Sleeter, C.E. (2001). Preparing teachers for culturally diverse schools: Research and the overwhelming presence of whiteness. Journal of Teacher Education, 52(2), 94–106.
Stainburn, N. (2002). Interview: When children flee conflicts, they need food, shelter and school, says: The ınternational rescue committee’s wendy smith. Education Week Teacher, 14(2), 10-11.
Şeker, B.D. & Aslan, Z. (2015). Eğitim sürecinde mülteci çocuklar: Sosyal psikolojik bir değerlendirme. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
Tanrıkulu, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22(86), 127-144.
Tavşancıl, E. & Aslan, A.E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
Tomanbay, İ. (2004). Sınırlarda insan kaçakçılığı Türkiye-Bulgaristan ortak çalışması. Umuda Doğru Sığınmacı ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği Dergisi, 4(16), 3-7.
Topcu, Z., Türk, M.S. & Kantos, Z. E. (2018). Türkiye‘de bulunan mültecilerin karşılaştıkları sorunlar ile ilgili nitel bir çalışma. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 3(2), 191-206. ISSN: 2548-0146, DOI: 10.26899/inciss.
Topkaya, Y. & Akdağ, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşleri (Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 767-786.
Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ. & Yıldız, K. (2018). Mülteci öğrencilerin eğitim sorunları, eğitim ve din eğitiminden beklentileri: Eskişehir örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 107-133.