PETROL FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMLERİN GIDA FİYATLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: KAZAKİSTAN ÖRNEĞİ

Son 10 yılda petrol fiyatlanda iki şok meydana gelmiştir. Bu durum gelir kaynağı petrole dayalı olan Kazakistan ekonomisi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Kazakistan’ın ekonomik yapısı ve mevcut ihracat kapasitesinin analizi, ekonomik değişkenler üzerinde en etkili dışsal faktörün petrol fiyatları olduğunu göstermektedir Petrol fiyatlarındaki ani düşüşler Kazakistan’ın gıda fıyalarına da yansıyarak yıllık enflasyon oranını arttırmıştır. Bu çalışmada Brent tipi ham petrol fiyatlarının Kazakistan gıda fiyatları üzerindeki etkileri 2002-2018 dönemleri arasındaki aylık zaman serilerinin yardımıile incelenmiştir. Yapsıal kırılma altında klasik birim kök testleri güvenilir sonuç vermemektedir. Bu bakımdan Zivot-Andrews (1992) birim kök testinin yardımı ile sınama yapuılmıştır. Gıda fiyatları ADF testine göre I(0) iken, Zivot-Andrews (1992) testine göre I(1) olduğu ispatlanmıştır. Sonraki adımlarda ise değişkenler arasında nedensellik sınaması yapılmıştır. Sınama sonucuna göre petrol fiyatları ile gıda fiyatları arasında cift yönlü nedenselik mevcuttur. Değişkenler arasındaki kısa dönem etkisi VAR yönteminin yardımı ile araştırılmıltır. Sonuç olarak, ham petrol fiyatlarının gıda fiyatları üzerinde dolaylı bir etkisi bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kazakistan, petrol fiyatları, gıda fiyatları, Yapsal kırılmalı birim kök testi

PDF

___

1.Altıntaş, H. (2016). Petrol fiyatlarinin gida fiyatlarina asimetrik etkisi: Türkiye için nardl modeli uygulamasi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(4), 1-24.
2.Avalos, F. (2014). Do oil prices drive food prices? The tale of a structural break. Journal of International Money and Finance, 42, 253-271
3.Aydın L. (2014). Enerji Ekonomisi ve Politikaları, Seçkin Yayıncılık
4.Jones, P. M., & Olson, E. (2013). The time-varying correlation between uncertainty, output, and inflation: Evidence from a DCC-GARCH model. Economics Letters, 118(1), 33-37.
5.Karadağ, R., 1991; Petrol Fırtınası, Divan Yayınları, İstanbul, 378 s
6.Khanna, P. (2011). “Yeni dünya düzeni, yeni yükselen güçler 21. yüzyılda dünyayı nasıl belirliyor”. Çev: Elif Nihan Akbaş, Pegasus Yayınları, İstanbul.
7.Lucotte, Y. (2016). Co-movements between crude oil and food prices: A post-commodity boom perspective. Economics Letters, 147, 142-147.
8.Sevim, C. (2012). “Küresel Enerji Jeopolitiği ve Enerji Güvenliği”. Journal of Yaşar University, 7(26), 4378-4391.
9.Solak, A. O. (2012). “Petrol Fiyatlarını Belirleyici Faktörler”. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2).
10.Tsoskounoglou, M., Ayerides, G., & Tritopoulou, E. (2008). The end of cheap oil: Current status and prospects. Energy Policy, 36(10), 3797-3806.
11.Yanıkkaya, H., Kaya, H., & Akgul, D. (2015). Petrol Fiyatlarinin Enflasyona Geciskenligi Degisti mi?. Central Bank Review, 15(3), 75-88.
12.Zivot, E., & Andrews, D. W. K. (2002). Further evidence on the great crash, the oil-price shock, and the unit-root hypothesis. Journal of business & economic statistics, 20(1), 25-44.
13.Ziysin, L.V. ve Sergeyev V.V. (2008) Netradisyonniye I vozobnovlyaemiye istochniki energii. İzdatelstvo Politicheskogo Universiteta. Sanky Peterburg