Yağ Keteninde (Linum usitatissimum L.) Farklı Ekim Normlarının Verim ve Kaliteye Etkisi
Bu çalışma, Kırşehir ekolojik koşullarında farklı ekim normlarının (200, 300, 400, 500 ve 600 tohum/m2) yağ keteninde verim ve verim öğelerine etkisinin belirlenmesi amacıyla 2020 yılında gerçekleştirilmiştir. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada yağ keteni bitkisinin bitki boyu (cm), yan dal sayısı (adet), kapsül sayısı (adet), 1000 dane ağırlığı (g), tohum verimi (kg/da), ham yağ oranı (%) ve ham yağ verimi(kg/da) belirlenmiştir. Çeşitlerin bitki gelişimi ve verim parametreleri yönünden önemli farklılıklar gözlenmiş olup özellikle tohum ve yağ verimi yönünden Karakız ve Beyazgelin çeşitleri bölge koşullarında Sarıgelin çeşidinden daha yüksek olduğu saptanmıştır. Araştırmada en yüksek tohum verimi, Beyazgelin çeşidinin 600 tohum/m2 ekim normundan 172.96 kg/da olarak, en düşük ise Sarıgelin çeşidinin 200 tohum/m2 ekim normundan 40.31 kg/da olarak tespit edilmiştir. Karakız ve Beyaz gelin çeşitleri 600 tohum/m2ekim normunda sırasıyla 58.49 ve 56.50 kg/da ham yağ verimi elde edilmiştir. Bir yıllık araştırma sonucunda, Karakız ve Beyazgelin çeşitlerinin bölge ekolojik koşullarında 600 tohum/m2 ekim normunda daha iyi tohum ve ham yağ sonuçlarına sahip olduğu gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Yağ keteni, ekim normu, verim, yağ oranı
The Effect of Different Sowing Rates on Yield and Yield Components of Linseed (Linum usitatissimum L.) Cultivars
This study was conducted to determine the effects of linseed varieties (Karakız, Beyazgelin and Sarıgelin) and sowing rates (200, 300, 400, 500 and 600 seed/m2) on yield and yield parameters under the ecological conditions of Kırşehir in 2020. The experiment was conducted in a randomized split-block design with three replicates. In the research, plant height (cm), number of lateral branches (piece), number of capsules (piece), 1000 seed weight (g), seed yield (kg/da), crude oil rate (%) and crude oil yield (kg/da) were determined. Significant differences were observed in terms of plant development and yield parameters of the cultivars and sowing rates, and it was determined that the Karakız and Beyazgelin cultivars were higher than Sarıgelin cultivar especially in terms of seed and oil yield under research region. In the study, the highest seed yield was determined as 172.96 kg/da from 600 seed/m2 sowing rates of Beyazgelin cultivar, and the lowest as 40.31 kg/da from 200 seed/m2 sowing norm of Sarıgelin cultivar. The highest crude oil yields were obtained from the Karakız and Beyazgelin cultivars (58.49 and 56.50 kg/da, respectively) at a sowing rate of 600 seed/m2. As a result of a one-year research, it was observed that Karakız and Beyazgelin cultivars had better seed and crude oil yield results in the ecological conditions of the region at the sowing rate of 600 seed/m2.
Keywords:
Yağ keteni, ekim normu, verim, yağ oranı,
___
- Akçalı Can, R. 1999. Bazı keten genotiplerinin agronomik ve kalite özellikleri üzerine araştırmalar Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir].
- Ali, S., Cheema, M. A., Wahid, M., Sattar, A., ve Saleem, M. 2011. Comparative production potential of linola and linseed under different nitrogen levels. Crop Environ, 2(2), 33-36.
- Baydar, H., ve Erbaş, S. 2014. Yağ bitkileri bilimi ve teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın, 97, 313.
- Baytop, T. 1984. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi, İstanbul Üniv. Eczacılık Fak Yayınları.
- Chaubey, A., Dwivedi, K., ve Yadav, R. 1992. Effect of nitrogen, phosphorus and sulphur on linseed. Journal of the Indian Society of Soil Science, 40(4), 758-761.
- Demir, İ. 2021. The effect of different nitrogen doses on yield and yield components of Linseed (Linum usitatissimum L.) cultivars in Kırşehir ecological conditions. 1. International Hasankeyf Scientific Research and Innovation Congress, Batman.
- Dordas, C. A. 2010. Variation of physiological determinants of yield in linseed in response to nitrogen fertilization. Industrial crops and products, 31(3), 455-465.
- Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., ve Gürbüz, F. 1987. Araştırma ve deneme metodları (İstatistik Metodları-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1021, 295.
- Endes, Z., ve Akinerdem, F. 2011. Konya şartlarında bazı yağlık keten (Linum usitatissimum L.) çeşit ve populasyonlarında farklı ekim zamanlarının verim üzerine etkisinin belirlenmesi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 25(2), 30-38.
- Ertuğ, F. 1998. Anadolu'nun Önemli Yağ Bitkilerinden Keten/Linum ve Izgın/Eruca Orta Anadolu'da Beziryağı Üretimi ve Bezirhaneler. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi(1), 113-127.
- Gallardo, M. A., Milisich, H. J., Drago, S. R., ve González, R. J. 2014. Effect of cultivars and planting date on yield, oil content, and fatty acid profile of flax varieties (Linum usitatissimum L.). International Journal of Agronomy, 2014.
- Ghanbari-Odivi, A., Safari, A., Tahmasebi, B., Farrokhi, M., ve Bahrampour, B. 2013. Effect of delaying in sowing date on growth, yield, yield components and oil content of two genotypes of flaxseed (Linum usitatissimum). Advances in Environmental Biology, 7(6), 1014-1018.
- İncekara, F. 1979. Endüstri Bitkileri ve Islahı-Lif Bitkileri ve Islahı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1(65), 159-198.
- Kacar, B. 1994. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. Ankara Ünİversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı.
- Kakabouki, I., Mavroeidis, A., Tataridas, A., Roussis, I., Katsenios, N., Efthimiadou, A., Tigka, E. L., Karydogianni, S., Zisi, C., ve Folina, A. 2021. Reintroducing Flax (Linum usitatissimum L.) to the Mediterranean Basin: The Importance of Nitrogen Fertilization. Plants, 10(9), 1758.
- Karaaslan, D., ve Tonçer, Ö. 2001. Diyarbakır koşullarında bazı keten çeşitlerinin adaptasyon üzerine bir araştırma. Türkiye, 4, 295-298.
- Keskin, N. Ç., Öztürk, Ö., Eğribaş, Z. E., ve Yilmaz, E. 2020. Bazı yağlık keten çeşitlerinde farklı sıra aralıklarının verim ve verim unsurları üzerine etkilerinin belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 109-120.
- Kurt, O., Yilmaz, S., ve Demİr, A. 2005. KETEN’İN VERİM VE VERİM UNSURLARI İLE HAM YAĞ ORANINA BİTKİ BÜYÜME DÜZENLEYİCİSİ UYGULAMA ZAMANI VE AZOTLU GÜBRE DOZU UYGULAMASININ ETKİLERİ. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 20(3), 16-22.
- Meenakshi, G., Sarabdeep, K., Vikas, G., Rajeev, B., ve Charu, S. 2017. Effect of different doses of fertilizers on yield and NPK uptake of linseed (Linum usitatissimum L.). Bangladesh Journal of Botany, 46(2), 575-581.
- Mert, M. 2009. Lif bitkileri. Nobel Yayın Dağıtım.
- Özdamar, M. 2003. Tokat Kazova şartlarında bazı Keten (Linum usitatissimum L.) çeşitlerinin verim ve verim ile ilgili özelliklerinin incelenmesi Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat].
- Özüstün, M. 2001. Çukurova koşullarına uygun keten (Linum usitatissimum L.) çeşitleri ve ekim zamanlarının belirlenmesi üzerine araştırmalar. Çukurova Üniversitesi FBE Tarla Bitkileri ABD, Adana.
- Russell, D. 1986. MSTAT-C package programme. Crop and Soil Science Department, Michigan State University, USA.
- Tunçtürk, M. 2007. Van koşullarında bazı keten Linum usitatissimum L. çesitlerinin verim ve bazı verim ögelerinin belirlenmesi. Journal of Agricultural Sciences, 13(04), 365-371.
- Uzun, Z. 1992. Ketende ekim zamanı ve ekim sıklığının verim ve verim ögelerine etkisi Fen Bilimleri Enstitüsü].
- Zafar, A., Sarwar, G., Sarfraz, M., Manzoor, M., Muhammad, S., ve Murtaza, G. 2020. Dose optimization of NPK fertilizers for growing linseed crop under saline sodic soil environment. Pakistan Journal of Agricultural Research, 33(2), 344-350.
- Zuk, M., Richter, D., Matuła, J., ve Szopa, J. 2015. Linseed, the multipurpose plant. Industrial Crops and Products, 75, 165-177.
- ISSN: 2587-0327
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Türk Eğitim-Sen