Mehmet KAYGANA, Nail GÜNEY, Mehmet YAPICI

Türkçe Öğretmen Adaylarının Romana İlişkin Metaforları

Roman, Türkçe Öğretmenliği programı açısından son derece önemli bir değerdir. Çünkü, Türkçe öğretmeni okumayı sevdirip, okuma kültürünün oluşmasında en önemli şahsiyetlerden biridir. Bu bağlamda, Türkçe öğretmenlerinin romana ilişkin düşüncelerinin bilinmesi önemlidir. Eğer Türkçe öğretmeni romana ilişkin olumlu bir tutuma sahip ise öğrencilerin de romana ilişkin tutumları olumlu olacak ve okuma kültürüne sahip olma şansı da yükselecektir. Ülkemizde okuma kültürünün yeterince yerleşmediği düşünüldüğünde, roman okuma düzeyimizin de yüksek olmadığı kolaylıkla anlaşılabilir.Bu araştırma, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümüne devam eden öğrencilerin romana ilişkin sahip oldukları algıları, metaforlar yardımıyla ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.Bu araştırmada nitel araştırma desenlerinden “olgu bilim” kullanılmıştır. Bu amaç için öğrencilerden romana ilişkin metafor üretmeleri istenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği bölümünde okuyan 110 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, öğretmen adaylarından “Roman….….gibidir, Çünkü;………” şeklinde oluşturulmuş anket doldurmaları istenmiştir.Araştırma sonunda, katılımcılar romana ilişkin toplam 66 adet geçerli metafor üretmişler ve toplamda 4 farklı kategori ortaya çıkmıştır. Bu kategoriler; Araç olarak roman, Mekân olarak roman, Tabiat unsuru olarak roman, Hayatı yansıtan bir kurgu olarak roman şeklinde belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Eğitim, Metafor, Roman, Türkçe Öğretmenliği, Öğretmen adayı

Turkish Teachers Conceptual Metaphors Concerning Fiction

Fiction is a realvaluewhenTurkishTeacher Training Curriculum is takenintoaccount. Turkishteacher is believedto be a persongettingstudentstolovereadingand is alsocrucial in terms of formulating a readingculture. Inthiscontext, it is veryimportantfor us toknowTurkishTeacher’sthoughts in relationto fiction. It is believedthatif a TurkishTeacher has a positiveattitudestowardsreading/novels, his/her studentswillalso be inclinedtoshowpositiveattitudestowards fiction andstudents’chancestoacquirereading-culturewill be increased. When it is consideredthatreadingculturesomewhat is not rooted in ourcountry, it can also be easilyconsideredthatourreadinglevel is not upto a verydesiredandsubstantiallevel.Thisresearchaimstorevealthestudentsperceptionswithregardto fiction throughuse of metaphors. ResearchsampleforthestudyconsistsoftheTurkishLanguageTeacherTraining Studentscontinuingtheireducationperiod at Amasya University, Faculty of Education.Phenomenologicalmethodwasused in thestudy. Forthispurpose, studentsparticipated in thestudywereaskedtoproducemetaphors in relationto fiction. A total of 110 studentsfromFaculty of Education at Amasya UniversitystudyingTurkish Language Teacher Training Programmeparticipated in thestudy. Participantswereaskedtocompletethefollowingprompt : “Novel is like . . . because…..” byfocusing on onemetaphor. Researchrevelaed 66 validmetaphorsand 4 distinctiveconceptualcategoriesbased on theparticipants’ metaphoricalimagesidentified. Thesedefinedcategoriesappearedtobe : fiction as a tool, fiction as a place, fiction as an element of thenatureand as a fiction reflecting life.

Keywords:

Education, Metaphor, Fiction, TurkishTeachers, Pre-service Teacher,

PDF

___

AKALIN, Ş. H..Vd (2009). Türkçe Sözlük, 10. Baskı, Ankara: Türk Dil Kurumu.
Aksan, D. (1998). Dilbilim seçkisi: Günümüz Dilbilimiyle İlgili Yazılardan Çeviriler, Ankara: TDK Yayını.
ARSLAN, M. M. Ve BAYRAKÇI, M. (2006). Metaforik Düşünme Ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi, Milli Eğitim, 35(171), 100–108.
AYDIN, İ. H. (2006). Bir Felsefi Metafor “Yolda Olmak”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Der- gisi, Cilt: 4, Sayı: 3, s.: 9-22.
BİLGEGİL, M. K. (1980). Edebiyat Bilgi ve Teorileri 1 Belâgat, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Ankara: Matbaası, Ankara.
BACHELARD, G. (1996). Mekânın Poetikası, Kesit Yayınları,Ankara.
BACHELARD, G. (2006), Su ve Düşler ‘maddenin imgelemi üzerine deneme’, YKY, İstanbul.
BOOSTROM, R. (1998). SafeSpaces: Reflections on an EducationalMetaphor, Journal of
CurriculumStudies, 30 (4), 397-408.
CUDDON, J. A. (1999). ThePenguin Dictionary of LiteraryTermsandLiteraryTheory, London.
ÇALIŞKAN, N. (2009). Metaforların İzinde Bir Yazarın Kavram Dünyasına Giriş: Cemil Meriçıin Bu Ülkeısinde Kitap Metaforları, Dil Araştırmaları, S. 4, Bahar 2009, 87-100 ss.
ECEVİT, Yıldız (2004). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim Yaynları, İstanbul.
EREN, C. U. Ve M. Vecih (2006). Arap Belâgatında Edebî Sanatlar, İstanbul: Sütun Yay.
GEARY, J. (2011). I is an other: Thesecret life of metaphorand how it shapesthewaywe
seetheworld. New York: HarperCollins
GUİRAUD, P. (1994). Göstergebilim, (Çev.: M. Yalçın), Ankara: İmge Kitabevi.
HORNBY, A. S. (2000).Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English, 6 th Edition, Oxford UniversityPress.
İZCİ, E. (1999). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Öğret-menlik Meslek Bilgisi Yeterliliklerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
KAVCAR, C. (1998). Türkçe Eğitimi ve Sorunları, Ankara Üniversitesi TÖMER Dil Dergisi, 65, 5-17.
KOVECSES, Z. (2003). “Language, figurativetought, cross-culturalcomparison”. MetaphorandS- ymbol, 18 (4), 211-320.
LAKOFF, G., Ve KOVECSES, Z. (1987). TheCognitive Model of AngerInherent in American English. İn CulturalModels in Language andTought. Edts. D. Holland, N. Quinn. Cambridge Uni- versityPress.
LAKOFF, G. Ve JOHNSON, M. (2005). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev: G. Y. Demir), İstanbul: Paradigma Yayınları.
LEVİNE, P.M. (2005). MetaphorsandImages of Classrooms, ERIC: EJ724893
MORGAN, G. (1998). Yönetim Ve Örgüt Teorilerinde Metafor, İstanbul: Mess Yayınları.
MILES, M.B, & HUBERMAN, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis, 2nd Ed.,Newbury Park, CA: Sage.
SALMAN, Y. (2003). Dilin Düşevreni: Eğretileme, Kitap-lık, Sayı: 65(Ekim), s.: 53 -54. İstanbul: YKY Yayını.
Tâhirü’l-Mevlevî (1994). Edebiyat Lügati, Enderun Kitabevi, İstanbul.
TOMPKINS, P., SULLIVAN, W., & LAWLEY, J. (2005). “Tangledspaghetti in myhead”, Therap- yToday, 16(8), 32-36.
WATT, I. ve BARTHES, R. (2002). Roman ve Gerçek Etkisi, Donkişot Yayınları, İstanbul.
WATT, I. (2007). Romanın Yükselişi ‘Defoe, Richardson ve Fielding Üzerine İncelemeler’, Metis Yayınları, İstanbul.
YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seç- kin Yayınevi.