FİNANSAL GELİŞME VE AR-GE HARCAMALARI İLİŞKİSİNİN ARDL SINIR TESTİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Küreselleşme sürecinin hızlanması ve 2000’li yıllarla birlikte ortaya çıkan teknolojideki yapısal değişimler, finansal piyasaları etkilemiştir. Finans piyasalarındaki bu etkileşim finansal gelişme kavramını ön plana çıkarmıştır. Bu süreçte rekabet üstünlüğü sağlamak isteyen ülkeler açısından Ar-Ge harcamalarına yönelik eğilim de artış göstermiştir. Ar-Ge harcamaları bir ürünün geliştirilmesi veya var olan ürünün özelliklerinin değişimi olmasının yanı sıra yeni ve daha etkin üretim sürecinin oluşturulması olarak tanımlanırken; finansal gelişme ise finansal kurumlar ile piyasaların ve finansal araçların gelişimi şeklinde tanımlanabilmektedir. Ar-Ge faaliyetleri açısından ülkelerin finansal gelişim düzeyi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada 1990-2019 dönemine ait Türkiye ekonomisindeki IMF tarafından kapsamlı bir şekilde hesaplanan finansal gelişme endeksi ve Ar-Ge harcamaları değişkenleri arasındaki ilişki zaman serisi yöntemleri ile incelenmektedir. Çalışmanın ampirik analiz kısmında değişkenler arasındaki birim kök sınaması için literatürde sıklıkla kullanılan Augmented Dickey-Fuller ve Phillips-Perrons birim kök testlerinden yararlanılmaktadır. Ar-Ge harcamalarının birinci farkında durağan ve finansal gelişme endeksinin ise seviyede durağan olduğu başka bir deyişle farklı seviyede durağan oldukları sonucu elde edilmiştir. Değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif sınır testi yaklaşımı ile sınanmaktadır. ARDL sınır testi sonuçlarına göre; finansal gelişmenin Ar-Ge harcamaları üzerindeki etkisi kısa dönemde istatistiki olarak anlamsız iken; uzun dönemde etkisi istatistiki olarak anlamlıdır. Uzun dönemde finansal gelişmelerdeki artış Ar-Ge harcamalarını artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Finansal Gelişme, Ar-Ge Harcamaları, ARDL Sınır Testi

ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP OF FINANCIAL DEVELOPMENT AND R&D EXPENDITURES BY THE ARDL BOUNDARY TEST: THE EXAMPLE OF TURKEY

The acceleration of the globalization process and the structural changes in technology that emerged with the 2000s have affected financial markets. This interaction in financial markets has brought the concept of financial development to the fore. In this process, the tendency towards R&D expenditures has also increased in terms of countries that want to gain competitive advantage. While R&D expenditures are defined as the development of a product or the change of the characteristics of the existing product, as well as the creation of a new and more effective production process; Financial development can be defined as the development of financial institutions, markets and financial instruments. In terms of R&D activities, the level of financial development of countries is of great importance. In this study, the relationship between the variables of the financial development index and R&D expenditures in the Turkish economy for the period 1990-2019, which is calculated comprehensively by the IMF, is examined by time series methods. In the empirical analysis part of the study, Augmented Dickey-Fuller and Phillips-Perrons unit root tests, which are frequently used in the literature, are used for unit root testing between variables. It is concluded that R&D expenditures are stationary at the first difference and the financial development index is stationary at the level, in other words, they are stationary at different levels. The cointegration relationship between the variables is tested with the Autoregressive Distributed Lag bounds test approach. According to ARDL bounds test results; While the effect of financial development on R&D expenditures is statistically insignificant in the short run; long-term effect is statistically significant. In the long run, the increase in financial developments increases R&D expenditures.

Keywords:

Financial Development, R&D Expenditures, ARDL Bounds Test,

PDF

___

Afşar, A. (2007). Finansal Gelişme ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 36, 188-198.
Akıncı, G. Y., Akıncı, M., ve Yılmaz, Ö. (2014). Finansal Kalkınma Sürecinin Ar-Ge Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Schumpeter Haklı mıydı?. Maliye Dergisi, (166), 56-74.
Ayaydın, H., Çam, A. V., Barut, A. K., ve Pala, F. (2018). Araştırma Geliştirme ve İnovasyon Yatırımlarının Finansal Gelişme Üzerine Etkisi: BRICS-TM Ülkeleri Örneği. Muhasebe ve Vergi Uygulamalari Dergisi (MUVU)/Journal of Accounting & Taxation Studies (JATS). 442-461.
Banerjee, A. Dolado, J. ve Mestre, R. (1998). Error-correction Mechanism Tests for Cointegration in a Single-equation Framework, Journal of Time Series Analysis, 19(3), 267-283.
Bölükoğlu, A. (2021). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Doğrusal Olmayan İlişki: IMF Finansal Gelişmişlik Endeksi ile Yeni Bulgular. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(2), 385-402.
Chang, Y., Hung, M. W. ve Lu, C. (2005). Trade, R&D Spending and Financial Development. Applied Financial Economics, 15(11), 809-819.
Chowdhury, R., ve Maung, M. (2012). Financial Market Development and The Effectiveness of R&D İnvestment: Evidence from Developed and Emerging Countries. Research in International Business and Finance, 26, 258-272.
Çağlayan, E. (2006). Enflasyon, Faiz Oranı ve Büyümenin Yurtiçi Tasarruflar Üzerindeki Etkileri, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, XXI, 1.
Demirci, N. S. (2017). Finansal Gelişmişliğin Özel Sektör Ar-Ge Harcamalarına Etkisi: Türkiye İçin Eşbütünleşme, Nedensellik, Etki-Tepki Analizleri ve Varyans Ayrıştırması (1990-2014). Muhasebe ve Finansman Dergisi, 157-182.
Dickey, D. A. ve Fuller, W. A. (1979). Distribution of Estimators of Autoregressive Timeseries with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
Ergün, H. O., ve Ergün, T. (2021). Ar-Ge Harcamaları ve Finansal Gelişme İlişkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler Örneği. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 39-55.
Gür, N. (2014). Yeni Ekonomi İçin Anahtar Ar-Ge ve İnovasyon Finansmanı. 112, SETA.
Helhel, Y. (2018). Finansal Gelişme ve Ar-Ge Harcamaları İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi. 10(1), 70-80.
Hwang, Y. S., Min, H. G. ve Han S. H. (2010). The Influence of Financial Development on R&D Activity: Cross-Country Evidence. Review of Pacific Basin Financial Markets and Policies, 13(3), 381-401.
IMF(Uluslararası Para Fonu), 2022. https://www.imf.org/en/Data
Koç, M., ve Koç, T. (2017). Does R&D Expenditure Matter on The Financial Development? Evidence from G8 Countries 1. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal, 8(25), 45-60.
Maskus, K. E., Neumann, R., ve Seidel, T. (2012). How National and International Financial Development Affect Industrial R&D. European Economic Review, 56(1), 72-83.
OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),, 2022. https://www.oecd.org/
Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
Phillips, P. CB. & Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression, Biometrica, 75(2), 335-346.
Tandoğan, D. (2017). Türkiye’de Finansal Gelişimin Toplam Faktör Verimliliğine Etkisi: ARDL Yaklaşımı. Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(3), 308-317.