Kahramanmaraş’taki Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Kuluçkahanelerinin Yapısal, Biyolojik ve Teknik Yönlerden Araştırılması

Bu çalışmada, Kahramanmaraş’taki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) kuluçkahaneleri yapısal, biyolojik ve teknik yönlerden araştırılmıştır. Mevcut işletmelerin 4’ünün küçük (˂2 milyon adet yavru balık/yıl), 5’inin orta (2-10 milyon adet yavru balık/yıl) ve 1’inin ise büyük (>10 milyon adet yavru balık/yıl) kapasiteli olduğu belirlenmiştir. Bu işletmelerin ticari yapısı %60 şahıs-aile şirketi ve %40 şirket-ortaklık şeklindedir. Şahıs-Aile işletmelerinin toplam kapasite içindeki payı %21,43 (19.360.000 adet yavru balık/yıl)’dir. İşletme yapısı Şirket-Ortaklık olanların toplam kapasite içindeki payı %78,57 (71.000.000 adet yavru balık/yıl)’dir. İşletmeler kapasite kullanım oranlarına göre incelendiğinde; en düşük oranın büyük ölçekli işletmelerde (%60), en yüksek oranın ise orta ölçekli işletmelerde (%96,88) olduğu görülmüştür. Kahramanmaraş genelinde bu oran %73,98’dir. Bu işletmelerde toplam olarak 89 kişi çalışmaktadır. Personelin büyük çoğunluğunu (%94,38) erkekler oluştururken, kadınların oranı sadece %5,62’dir. Mevcut personelin %6,74’ü mühendis, %76,40’ı işçi ve %16,86’sı ise aile bireylerinden oluşmaktadır. Personelin yaş dağılımı 17-75 arasında değişmektedir. Bu personelin en yüksek oranını %44,94 ile 20-29 yaş arasında olanlar oluşturmaktadır. Kapasitelerine göre küçük, orta ve büyük ölçekli işletmelerde ortalama işgücü sırasıyla; 3,31, 5,90 ve 21,75 adam-yıl olarak hesaplandı. İl genelinde ise işletme başına düşen ortalama işgücü 6,45 adam-yıldır. Küçük ölçekli işletmelerin %25’i mevsim dışı yumurta üretimi yapmaktadır. Orta ve büyük ölçekli işletmelerde bu oran sırasıyla; %80 ve %100’dür. Mevcut işletmelerin yapısal, biyolojik ve teknik özelliklerindeki farklılıklar bunların kapasite kullanım oranını ve üretim verimliliğini doğrudan etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gökkuşağı alabalığı, Kahramanmaraş, kuluçkahane, yapısal-biyolojik-teknik özellikler

Investigation of the Structural, Biological and Technical Aspects of Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Hatcheries in Kahramanmaras Province, Turkey

In this study, the structural, biological and technical aspects of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) hatcheries in Kahramanmaras Province, Turkey was investigated. According to the results; 4 of the existing enterprises were small (˂2 million fry fish/year), 5 were medium (2-10 million fry fish/year) and 1 was large (>10 million fry fish/year) sized. The commercial structure of these companies was 60% person-family business and 40% company-partnership. The share of person-family enterprises within the total capacity was 21.43% (19,360,000 fry fish/year). The average share of company-partnership enterprises in the total capacity was determined as 78.57% (71,000,000 fry fish/year). When the enterprises were examined according to the capacity usage rates, it was seen that the lowest usage rate was in the large-sized enterprises (60%) and the highest rate was in the medium-sized enterprises (96.88%). In Kahramanmaras, it was determined that the average capacity usage rate was 73.98%. A total of 89 people has been working in this enterprises. While the vast majority (94.38%) of these personnel were males, the proportion of females was only 5.62%. Of the existing personnel, 6.74% are engineers, 76.40% are workers and 16.86% are family members.The age distribution of the personnel varies between 17-75 years old. The highest proportion of this personnel was composed of those between the ages of 20-29 with 44.94%. According to the capacities, the average labor force in small, medium and large-sized enterprises was as follows; 3.31, 5.90 and 21.75 man-years. In the province, the average workforce per company was 6.45 man-years. The 25% of small-sized enterprises produce out-of-season egg. This ratio was 80% and 100% for the medium and large-scale enterprises, respectively. Differences in the structural, biological and technical characteristics of existing enterprises directly affect their capacity usage rate and production efficiency.

Keywords:

Rainbow trout, Kahramanmaras, hatchery, structural-biological-technical aspects,

PDF

___

Açıl, F., & Demirci, R. (1984). Tarım Ekonomisi Dersleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 880, Ders Kitabı No: 245, Ankara.
Adıgüzel, F., & Akay, M. (2005). Tokat ilinde gökkuşağı alabalık işletmelerinin ekonomik analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 31-40.
Anonim (2017). Kahramanmaraş Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Hayvan Sağlığı ve Yetiştiriciliği Su Ürünleri Şube Müdürlüğü 2017 Verileri. Kahramanmaraş.
Aydın, O., & Sayılı, M. (2009). Samsun ilinde alabalık işletmelerinin yapısal ve ekonomik analizi. Gaziosmanpaşa Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2), 97-107.
Aydoğdu, S. (2015). Elazığ yöresinde gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) yetiştiriciliği yapan farklı kapasitedeki işletmelerin yapısal, teknolojik, verimlilik ve çalışmalarının sosyo-ekonomik analizleri. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı, Elazığ.
Bayraktar, F. (2004). Kahramanmaraş İli Uygun Yatırım Alanları Araştırması. Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Araştırma Müdürlüğü, Ankara.
Bromage, N., Jones, J., Randall, C., Thrush, M., Davies, B., Springate, J., Duston, J., & Barker, G. (1992). Broodstock management, fecundity, egg quality and timing of egg production in the rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture, 100, 141-166.
Doğan, K., & Yıldız, M. (2008). Marmara Bölgesi gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) işletmelerinde çalışanların sosyo-ekonomik analizi. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23, 17-27.
Emre, Y., Diler, İ., Sevgili, H., Oskay, D. A., & Sayı, C. (2007). Akdeniz Bölgesi’ndeki alabalık işletmelerinin yapısal özelliklerinin incelenmesi (2000-2003). Türk Sucul Yaşam Dergisi, Ulusal Su Günleri Sempozyumu (16-18 Mayıs 2007, Antalya) Özel Sayısı, 3-5(5-8), 476-489.
Emre, Y., Sayın, C., Kiştin, F., Emre, N., & Karaman, S. (2011). Alabalık (Oncorhynchus mykiss) kafes yetiştiriciliğinin mevcut durumuna yönelik bazı değerlendirmeler. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi (BİBAD), 4(1), 119-127.
Gümüş, E., Şahin, N. M., İkiz, R., & Yılmaz, S. (2013). Antalya ilindeki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) işletmelerinde çalışanların sosyo-ekonomik yapılarının incelenmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 30(4), 161-166.
Karabulut, M. (2016). Malatya'daki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) kuluçkahanelerinin yapısal ve biyolojik yönden incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Yetiştiriciliği Anabilim Dalı, Elazığ.
Karataş, M., Sayılı, M., & Koç, B. (2008). Sivas ili gökkuşağı alabalığı işletmelerinin yapısal ve ekonomik analizi. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi (BİBAD), 1(2), 55-61.
Kocaman, E.M. Aydın, A., & Ayık, Ö. (2002). Erzurum’da faaliyet gösteren alabalık işletmelerinin yapısal ve ekonomik analizi. Journal of Fisheries & AquaticSciences, 19(3-4), 319-327.
Kocaman, E. (2011). Gümüşhane ilinde gökkuşağı alabalık işletmelerinin ekonomik analizi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Tokat.
Koç, B. (2007). Sivas ili alabalık işletmelerinin durumu, sorunları ve çözüm önerileri. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Anabilim Dalı, Tokat.
Rad, F., & Köksal, G. (2001). Türkiye’deki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) işletmelerinin yapısal ve biyo-teknik analizi. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 25, 567-575.
Üstündağ, E., Aksungur, M., Dal, A., & Yılmaz C. (2000). Karadeniz Bölgesi’nde su ürünleri yetiştiriciliği yapan işletmelerin yapısal analizi ve verimliliğinin belirlenmesi. Proje Sonuç Raporu, Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Trabzon.
Yeşilayer, N., & Gören, H. M. (2013). Tokat’ta alabalık yetiştiriciliği yapan karasal işletmelerin yapısal ve biyo-teknik analizi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(1), 41-51.
Yıldız, M., & Şener, E. (2003). Karadeniz Bölgesi’ndeki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) ve deniz levreği (Dicentrarchus labrax) yetiştiriciliği yapan işletmelerin yapısal analizi ve biyo-teknolojik özellikleri. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 29(2), 241-252.
Yıldız, M., Doğan, K., & Şener, E. (2008). Marmara Bölgesi gökkuşağı alabalığı (Oncorhyncus mykiss) işletmelerin yapısal, teknolojik ve verimlilik analizleri. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23, 1-16.
Yüksel, O. (2010). Burdur ili gökkuşağı alabalığı işletmelerinin yetiştiricilik ve yapısal durumlarının survey çalışması ile araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı, Isparta.