İŞ ETİĞİ VE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLİŞKİSİ: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ FONKSİYONLARI BAZINDA BİR TARTIŞMA

İş etiği ve insan kaynakları yönetimini konu edinen çalışmalarda genel olarak kavramlar arasında güçlü bir ilişkinin olduğu kabul edilmektedir. Diğer bir ifadeyle araştırmacılar bütün İKY karar ve uygulamalarının etik boyuta sahip olduğu konusunda uzlaşmaktadır. Ancak araştırmacılar evrensel olarak bu uygulamaların etik çerçevede yürütülüp yürütülemeyeceği konusunda fikir ayrılığı yaşamaktadırlar. Öyle ki, bu alanda evrensel etik ilkelerin mümkün olup olmayacağı tartışması süregelmektedir. Çalışmamızda kültürel görecelik gerçeği kabul edilmekle birlikte, temel etik ilkelerin evrensel manada yol göstericiliğinden faydalanılabileceği kabul edilmiştir. Bu yönde de İKY fonksiyonlarında iş etiği konusu adalet, eşitlik ve doğruluk ilkeleri ışığında tartışılmaya çalışılmıştır.

İŞ ETİĞİ VE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ İLİŞKİSİ: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ FONKSİYONLARI BAZINDA BİR TARTIŞMA

İş etiği ve insan kaynakları yönetimini konu edinen çalışmalarda genel olarak kavramlar arasında güçlü bir ilişkinin olduğu kabul edilmektedir. Diğer bir ifadeyle araştırmacılar bütün İKY karar ve uygulamalarının etik boyuta sahip olduğu konusunda uzlaşmaktadır. Ancak araştırmacılar evrensel olarak bu uygulamaların etik çerçevede yürütülüp yürütülemeyeceği konusunda fikir ayrılığı yaşamaktadırlar. Öyle ki, bu alanda evrensel etik ilkelerin mümkün olup olmayacağı tartışması süregelmektedir. Çalışmamızda kültürel görecelik gerçeği kabul edilmekle birlikte, temel etik ilkelerin evrensel manada yol göstericiliğinden faydalanılabileceği kabul edilmiştir. Bu yönde de İKY fonksiyonlarında iş etiği konusu adalet, eşitlik ve doğruluk ilkeleri ışığında tartışılmaya çalışılmıştır.

___

  • AKDEMĠR, Bünyamin, “Küresel Rekabet Ortamında Ġnsan Kaynakları Yönetiminin DeğiĢen Rolü: Stratejik Ġnsan Kaynakları Yönetimi”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı: 49, (2004), s. 427-455.
  • AKGEYĠK, Tekin, “Türkiye’de iĢ Etiği: Ġnsan Kaynakları Yönetimi Boyutuyla”, Editörler: ORMAN, S., ve Z. Parlak, İşletmelerde İş Etiği, Ticaret Odası Yayınları, s. 284–300, 2009.
  • APPELBAUM, H. Steven ve Mckenzie,Loring, “Compensation in theYear 2000: Pay forPerformance?”,HealthManpower Management,Vol: 22, No: 3, (1996),pp. 31-39.
  • ARMSTRONG, Michael,A Handbook Human Resource Management Practice, 10. Baskı, KoganPage, London, 2006.
  • ARSLAN, Mahmut ve Berkman,Ümit,Dünyada ve Türkiye’de İş Etiği ve Etik Yönetimi, Türk Sanayici ve ĠĢadamları Derneği, 2009,Yayın No: TÜSĠAD/T-2009-06-492, www.tusiad.org.tr/, 03.11.2009.
  • ARSLAN, Mahmut, İş ve Meslek Ahlâkı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2001.
  • ARVEY, D. Richard ve Renz,Gary, L., “Fairness in theSelection of Employees”, Journal of Business Ethics,Vol: 11, No: 5/6, (1992), pp. 331-340.
  • AYDIN, Ġnayet, Pehlivan,Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, 3. Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2002.
  • BARUTÇUGĠL, Ġsmet,Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayınları, Birinci Baskı, Ġstanbul, 2004.
  • BENNINGTON, Lynne, “HR Managers as EthicsAgents of theState”, Editörler: PINNINGTON, A., R. Macklin ve T. Campbell, Human Resource Management: EthicsandEmployment,Oxford UniversityPress, New York, pp. 137-151, 2007.
  • BERENBEIM, Ronald, E., “Utilizing HR andEthicsandCompliance Collaboration toPromote an EthicalCulture”, EmploymentRelationsToday, Spring, (2010), pp. 17-26.
  • BLOOM, Matt, “TheEthics of CompensationSystems”, Journal of Business Ethics, Vol: 52, No: 2, (2004), pp. 149-152.
  • BOLAT, Tamer ve Seymen,Aytemiz,Oya,“Örgütlerde ĠĢ Etiğinin YerleĢtirilmesinde DönüĢümcü Liderlik Tarzının Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs, Cilt. 6, Sayı. 9, (2003), s. 67-84.
  • BUCKLEY, Ronald, M.,Beu, S., Danielle, Frink,D.Dwight, Howard,L.Jack, Berkson,Howard, Mobbs,A.Tommie veFerris,R.Gerald, “EthicalIssues in Human ResourcesSystems”, Human Resource Management Review,Vol: 11, (2001), pp. 11-29.
  • BUDD, John, W. ve Scoville, G. James, “Moral Philosophy, Business EthicsandtheEmploymentRelationship”, Editörler: BUDD, J. W. ve J. G. Scoville, TheEthics
  • of Human ResourcesandIndustrialRelations,LaborandEmploymentRelationsAssociation, pp. 1– 21, 2005.
  • BURKE, J. Ronald ve Ng,Eddy, “TheChanging Nature of WorkandOrganizations: Implicationsfor Human Resource Management”, Human Resource Management Review,Vol: 16, (2006), pp. 86-94.
  • DEMĠRKAYA, Harun ve Özcüre,Gürol, “Ġnsan Kaynakları Yöneticilerinin ĠĢ Etiğinin OluĢumundaki Rolü ve Önemi”, 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 16-18 Mayıs, s. 605-611, Antalya, 2008.
  • DEMĠRKAYA, Harun, “Tarım Toplumundan Bilgi Toplumuna Ġnsan Kaynakları Yönetiminde DeğiĢim”, Erciyes Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 27, Temmuz-Aralık, s(2006),1-23.
  • DONALDSON, John, “Multinational Enterprises, EmploymentRelationsandEthics”, EmployeeRelations,Vol. 23, No. 6, (2001),pp. 627–642.
  • GREENWOOD, R. Michelle, “Ethicsand HRM: A ReviewandConceptual Analysis”, Journal of Business Ethics,Vol: 36, No: 3, (2002),pp. 261-278.
  • GUNDERSON, Morley, “Pay andEmploymentEquity in the United StatesandCanada”, International Journal of Manpower,Vol: 15, No: 7, (1994), pp. 26-43.
  • KAMOCHE, Ken, “Strategy, Knowledge, AppropriationandEthics in HRM”, Editörler: PINNINGTON, A., R. Macklin ve T. Campbell, Human Resource Management: EthicsandEmployment, Oxford UniversityPress, New York, pp. 252-265, 2007.
  • KIREL, Çiğdem, “Örgütlerde Etik DavranıĢlar ve Yönetimi”, Editör: Enver Özkalp, Örgütsel Davranış, 1. Baskı, Anadolu Üniversitesi ĠĢletme Fakültesi Yayınları, EskiĢehir, s. 229–246, 2003.
  • KUÇURADĠ, Ġoanna, ”Etik ve Etikler”, Türkiye Mühendislik Haberleri Dergisi, Sayı.423/1, (2003), s. 7-9.
  • LEGGE, Karen, “TheEthicalContext of HRM: TheEthicalOrganisation in theBoundaryless World”, Editörler: Winstanley, D. ve J. Woodall, EthicalIssues in Contemporary Human Resource Management, MacmillanPress, Londra, pp. 23–40, 2000.
  • LONGENECKER, Clinton ve Ludwig,Dean, “EthicalDilemmas in PerformanceAppraisalRevisited”, Journal of Business Ethics,Vol: 9, No: 12, (1990), pp. 961- 969.
  • LOO, Robert, “AreWomenMoreEthicalThan Men? Findingsfrom Three IndependentStudies”, Women in Management Review,Vol. 18, No. 4, (2003), pp. 169-181.
  • MAURO, Nicholas, Natale, M. Samuel ve Libertella, F. Anthony, “Personel Values, Business Ethicsand Strategic Development”, Cross Cultural Management, Vol.6, No. 2, (1999), pp. 22–28.
  • MCDONALD, M. Gael, “An Anthology of Codes of Ethics”, European Business Review, Vol. 21, No. 4, (2009), pp. 344–372.
  • MCNAMARA, Carter, “Complete Guide toEthics Management: An Ethics Toolkit forManager”, (2003),http://managementhelp.org/ethics/ethxgde.htm, 30.09.2010.
  • MICELI, M. P. ve Near,J. P., “EthicalIssues in the Management of Human Resources”, Human Resource Management Review,Vol: 11, (2001), pp. 1-9.
  • MONTEMAYOR, Edilberto, “Universal andNationalNormsforOrganizationalCompensationEthics: Using Severance Pay as an Ġllustration”, Global Compensation: FoundationsandPerspectives, Editör: L. R. Gomez ve M. S. Werner, pp. 28-39, 2008.
  • O’HIGGINS, Eleanor ve Kelleher,Bairbre, “ComparativePerspectives on theEthicalOrientations of Human Resources, Marketing and Finance FunctionalManagers”, Journal of Business Ethics,Vol: 56,(2005), pp. 275-288.
  • ÖZGENER, ġevki,İş Ahlâkının Temelleri: Yönetsel Bir Yaklaşım, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2004.
  • SAYLI, Halil ve Kızıldağ,Duygu, “Yönetsel Etik ve Yönetsel Etiğin OluĢmasında Ġnsan Kaynakları Yönetiminin Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Analiz”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 9, (1), (2007), s. 231-251.
  • SCHULER, S. Randall, “TheInternationalization of Human Resource Management”, Journal of International Management,Vol: 6, (2000), pp. 239-260.
  • SCHUMANN, L. Paul, “A Moral Principles Framework for Human Resource Management Ethics”, Human Resource Management Review, Vol: 11, (2001), pp. 93-111.
  • SCOTT, D. Elizabeth, “TheEthics of Human Resource Management”, Editörler: BUDD, J. W. ve J. G. Scoville, TheEthics of Human ResourcesandIndustrialRelations, LaborandEmploymentRelationsAssociation, pp. 173-201, 2005.
  • SELAMOĞLU, Ahmet, "Ġnsan Kaynakları Yönetimi ve Endüstri ĠliĢkilerinin Zenginliği", TĠSK ĠĢveren Dergisi, Sayı:10, (2000), Temmuz.
  • SEVĠMLĠ, Ahmet “ĠĢ Değerlendirmesinin Ücret Sistemi Ġçindeki Rolü ve EĢit Davranma Ġlkesi Açısından Önemi”, ĠĢ Güç, Endüstri ĠliĢkileri ve Ġnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2, (2005).
  • SILLUP, P. George ve Klimberg,Ronald, “AssessingtheEthics of ĠmplementingPerformanceAppraisalSystems”, Journal of Management Development,Vol: 29, No: 1, (2010), pp. 38-55.
  • SPENCE, Laura, “WhatEthics in theEmploymentInterview?”, Editörler: WINSTANLEY ve J. Woodall, EthicalIssues in Contemporary Human Resource Management, MacmillanPress, Londra, pp. 43–58, 2000.
  • SVENSSON, Göran ve Wood,Greg, “The Dynamics of Business Ethics: A Function of Time andCulture-CasesandModels”, Management Decision, 41/4, (2003), pp. 350–361.
  • SZALKOWSKI, A., ve Jankowicz,D., “TheEthicalProblems of Personnel Management in a TransitionEconomy”, International Journal of SocialEconomics,Vol. 26, No. 12, (1999), pp. 1418–1427.
  • UĞUR, Âdem,İnsan Kaynakları Yönetimi, 2. Baskı, Sakarya Yayıncılık, Sakarya, 2008.
  • VALENTINE, Sean, “Human Resource Management, EthicalContextandPersonnelConsequences: A CommentaryEssay”, Journal of Business Research, Vol: 63, (2010), pp. 908-910.
  • VICKERS, Mark, “Business EthicsandThe HR Role: Past, PresentandFuture”, Human Resource Planning,Vol. 28.1, (2005) pp. 26-32.
  • VUUREN, Lj Van ve Eiselen,Rj, “A Role for HR in CorporateEthics? South AfricanPractitioners’ Perspectives”, SA Journal of Human Resource Management, Vol: 4 (3), (2006), pp. 22-28.
  • WEAVER, R. Gary, “EthicsandEmployees: Makingthe Connection”, The Academy of Management Executive, Vol: 18, No: 2, (2004), pp. 121-125.
  • WEAVER, R. Gary ve Trevino,Klebe,Linda, “The Role of Human Resources in Ethics/Compliance Management A FairnessPerspective”, Human Resource Management Review, Vol: 11, (2001), pp. 113-134.
  • WELLS, Deborah ve Schminke,Marshall, “Ethical Development and Human Resources Training An Ġntegrative Framework”, Human Resource Management Review,Vol. 11, (2001), pp. 135-158.
  • WELLS, Barron ve Spinks,Nelda, “TheContext of Ethics in theHealthCareIndustry”, HealthManpower Management,Vol. 22, No. 1, (1996), pp. 21–29.
  • WILEY, Carolyn, “EthicalStandardsfor Human Resource Management Professionals: A Comparative Analysis of FiveMajorCodes”, Journal of Business Ethics,Vol: 25, (2000), pp. 93- 114.
  • WINSTANLEY, Diana ve Smith- Stuart,Kate, “PolicingPerformance: TheEthics of Performance Management”,PersonnelReview,Vol: 25, No: 6, (1996), pp. 66-84.
  • WOODALL, Jean ve Douglas,Danielle, “WinningHeartsandMinds: EthicalIssues in Human Resource Development”, Editörler: : WINSTANLEY, D. ve J. Woodall, EthicalIssues in Contemporary Human Resource Management, MacmillanPress, Londra, pp. 116–136, 2000.
  • WOODALL, Jean ve Winstanley,Diana, “ConcludingComments: EthicalFrameworksfor Action”, Editörler: : WINSTANLEY, D. ve J. Woodall, EthicalIssues in Contemporary Human Resource Management, MacmillanPress, Londra, pp. 278–287, 2000.
  • WOODD, Maureen, “Human Resource Specialists-Guardians Of EthicalConduct?”, Journal of EuropeanIndustrial Training, 21/3, (1997), pp. 110–116.
  • WOOTEN, C. Kevin, “EthicalDilemmas in Human Resource Management an Application of a Multidimensional Framework, a UnifyingTaxonomy, andApplicableCodes”, Human Resource Management Review,Vol: 11, (2001), pp. 159-175.
  • YELOĞLU, Okan, Hakkı, “ĠĢe Eleman Seçme Yöntemlerinde Örgütsel Farklılıklar ve Özgünlük TartıĢmaları”, Ege Akademik BakıĢ Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, (2004), s. 115-124.
  • YÜKSEL, Öznur,İnsan Kaynakları Yönetimi, 3. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2000.
Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1302-1966
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1999
  • Yayıncı: Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi