Karadeniz’in Uluslararası Politik Ekonomisi: Rusya ve Ukrayna İlişkilerinin Yeniden Analizi

Tarihi olarak geleneksel zamanlardan modern uluslararası ilişkilere geçiş, 1648 Westphalia Barışı ile başlamaktadır. Ancak bununla birlikte asıl kırılmalar, I. ve II. Dünya Savaşı’yla yaşanmıştır. Bu dönemden sonra devletlerin gücü yalnızca siyasi ve askeri güç kapasitesiyle ölçülmekten çıkmış; enerji, çevre, nüfus ve göç, az gelişmişlik, insan hakları gibi birçok sosyal alanda etkinlik mücadelesi söz konusu olmuştur. Bu noktada Nicos Poulantzas tarafından geliştirilen “göreli özerklik” (relative autonomy) nasıl ki devletin ekonomik düzeyi ile siyasi düzeyinin zamanla birbirinden ayrıldığını ve her kurumun kendi kararlarını kendisi verdiğini ifade ediyorsa, aynı kavram modern uluslararası ilişkilerin doğası için de geçerli bir hal almıştır. Daha açık bir ifade ile uluslararası ilişkilerde devletler hem ekonomik ve siyasi düzeyi ayırmakta, hem de bölgesel konumlarına göre özerk politikalar geliştirmektedirler. Bu noktada Karadeniz Bölgesi de dünya üzerinde göreli özerk bir konuma sahiptir ve bu bölgenin iç ilişkilerindeki en önemli ilişki Rusya-Ukrayna ikilisine aittir. Uluslararası Politik Ekonomi bilim dalı ise yukarıda değinilen “göreli özerklik” kavramına bir karşı çıkış olarak, ekonomi ve siyaseti birbirinden ayrılamayan iki disiplin olarak incelemektedir. Buradan hareketle bu makalenin amacı; Rusya ve Ukrayna’nın hem tarihsel arka planı üzerinden ilişkilerini incelemek hem de modern uluslararası ilişkiler açısından özellikle enerji bağlamında bölgenin Uluslararası Politik Ekonomi’sini ana hatlarıyla anlatmaktır.

Anahtar Kelimeler:

Uluslararası Politik Ekonomi, Karadeniz, Rusya-Ukrayna İlişkileri

PDF

___

Abdullahzade C. (2014). Self Determinasyon ve Ayrılma Açısından Kırım Sorunu, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, (19) 5, s.159-205.
Al A. (2015). Politika-Ekonomi Kesişmesi: Yeni Bir Bilim Dalı Olarak Uluslararası Politik Ekonomi, İGÜSBD, (1) 2, s.143-159.
Armaoğlu F. (2010). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınevi, İstanbul.
Aşık A. (2010), Karadeniz Bölgesi’ndeki Değişimin Analizi, Harp Akademileri Komutanlığı, Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, s.33-56.
Balaam D.N. & Dillman B. (2013). Inroduction to International Political Economy 6th Edition, Pearson Education, New Jersey.
Belge M. (2012). Modernleşme ve Batıcılık, İletişim Yayınları, İstanbul. s.43-55.
Bingöl O. (2014). Ukrayna Krizinin Ulusal, Bölgesel, Küresel Bağlamı ve Gelecek Öngörüleri, Karadeniz Araştırmaları, (41), s.15-38.
Davutoğlu A. (2003). Stratejik Derinlik, Küre Yayınları, İstanbul.
Derman G.S. & Ongarova Y. (2014). Ukrayna’da Siyasi Kriz, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 42, s.11-23.
Dilek M. S. (2015). Rusya Federasyonu’nun Kırım Hamlesine Analitik Bakış, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, s.245-272.
Doing Bussiness Report. (2016). http://www.doingbusiness.org/~/media/WBG/DoingBusiness/Documents/ Annual-Reports/English/DB16-Full-Report.pdf, (Erişim Tarihi: 29.11.2016).
Dugin A. (2014). Rus Jeopolitiği Avrasyacı Yaklaşım, Küre Yayınları, İstanbul.
Gumuchian M. & Laura Smith-Spark, Ingrid Formanek, CNN web, Gunmen Seize Government Buildings in Ukraine’s Crimea, Raise Russian Flag, haber tarihi: 27.02.2014 http://edition.cnn.com/2014/02/27/ world/europe/ukraine-politics/, (Erişim Tarihi: 25.11.2016)
İyiekici B. (2011). Nicos Poulantzas’ın Kuramında Olağanüstü Rejim Biçimleri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi
Karahasanoğlu M. (2012). Rusya’nın Enerji Hatları ve Rusya Ukrayna Doğalgaz Krizi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.
Kurt S. (2015). NATO ve AB’nin Karadeniz Bölgesi’ne Yönelik Politikaları, The Journal of Academic Social Science Studies, (31), s.403-419.
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, Rusya Ülke Raporu, http://www.oka.org.tr/Documents/Rusya_Ulke_ Raporu.pdf, (Erişim Tarihi: 25.11.2016)
Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, Ukrayna Ülke Raporu, http://www.oka.org.tr/Documents/Ukrayna_ Ulke_Raporu.pdf, (Erişim Tarihi: 25.11.2016)
Özdal H. (2013). AB ve Rusya Arasında Ukrayna:Hayaller ve Geçekler, USAK Analiz, s.1-16.
Özdal H. & Özertem H.S., Has K., Yegin M. (2014). Ukrayna Siyasi Krizinde Rusya ve Batı’nın Tutumu, USAK, (28), s.1-23.
Sağlam M. (2014). 21. Yüzyılda Küresel Rekabetin Zemini Ukrayna, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (69)2, s.435-444.
Soltan E. (2001). Coğrafya, Tarih ve Rus Kimliği, Avrasya Dosyası, s.64-94.
Sönmez A.S. & Bıçakçı H., Yıldırım C. (2015). Kırım Sorunu Bağlamında Rusya Ukrayna İlişkilerinin Analizi, International Journal of Social Sciences and Education Research, s. 790-808.
Sönmezoğlu F. (2005). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
Sönmezoğlu F. (2009). Bağlantısız Üçüncü Dünya’dan Çevre Ülkelerine, İÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:41,
Torbakov I. (2001). Rusya’dan Ayrı ya da Rusya’nın Bir Parçası: Ukrayna- Rusya İlişkilerinin Kederli Bir Destanı, Avrasya Dosyası, s. 297-314.
Uluatam E. (2010). Avrupa Doğalgaz Piyasasında Yeni Dengeler, TOBB Ekonomik Forum, Ağustos s.65-67. Vergil H. (2014). 1.Karadeniz ve Balkan Ekonomik ve Politik Araştırmalar Sempozyumu Sunuş, 1.KBEPAS, 2014, s.IX, ftp://ftp.sakarya.edu.tr/KUTUPHANE/karadenizbalkan.pdf, (Erişim tarihi: 25.11.2016).
Yıldırım F. (2010). 21. Yüzyıl Jeopolitik Güç Merkezleri Ekseninde Rusya Ukrayna İlişkileri, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.
Yıldırım Y. (2010). Rus Dış Politikasında Ukrayna Faktörü, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yüksek Lisans Tezi.