Gümrük Birliği ile Birlikte Türkiye’nin Dış Ticaretinde Yapısal Değişimler Oldu Mu?
Bu çalışmada, 1992:1-2007:3 döneminde, “Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin net ihracatı üzerindeki etkisi”, kurulan ampirik bir model ile ekonometrik yöntemler kullanılarak test edilmektedir. Bu etkinin varlığının ampirik olarak araştırılmasının yanı sıra, GB’nin Türkiye ekonomisi üzerinde meydana getirdiği statik ve dinamik etkileri ortaya koyabilmek adına Türkiye’ye ait dış ticaret rakamları değerlendirilmekte ve ayrıca literatürde yer alan Gümrük Birliği’nin Türkiye ekonomisi üzerine etkileri konusunda yapılmış diğer çalışmalara da yer verilmektedir. Bu çalışmada kullanılan veriler, Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK , Devlet Planlama Teşkilatı DPT ve T.C. Merkez Bankası TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi EVDS internet sitesinden temin edilmiştir İlk olarak, çalışmada kullanılan değişkenlerin birim köke sahip olup olmadıkları Genişletilmiş Dickey-Fuller ADF ve Phillips-Perron birim kök testleriyle sınanmış ve değişkenlerin seviyelerinde durağan olmamakla birlikte birinci farklarında durağan hale geldikleri görülmüştür. Daha sonra, durağan serilerle kurulan ampirik modele, Gümrük Birliği’nin başlangıç yılı olan 1996 yılına bir kukla değişken konularak En Küçük Kareler EKK yöntemi uygulanmış ve yapılan tahmin sonucunda, “GB’nin Türkiye’nin net ihracatını etkilediği” sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye ile AB arasındaki dış ticaret rakamları, EKK tahmininde elde edilen bu sonuçla birlikte değerlendirildiğinde, Gümrük Birliği sonrasında ticaret hacminde bir artış olmasının yanı sıra net ihracatta da bir düşüş gözlendiği görülmüştür
Anahtar Kelimeler:
Gümrük Birliği, Net İhracat, En Küçük Kareler EKK
In this study, the effects of Customs Union on Turkey’s net exports are tested with the help of the empirical model by using econometric techniques for the period 1992:12007:3. Besides, in order to investigate the existence of this effect, the static and dynamic effects of Customs Union on Turkish economy have been put in place. To be able to do it, Turkey’s foreign trade figures are evaluated. In addition, the other works in the literature related to the effects of Customs Union on Turkish economy are examined. The data used in this study were obtained from the websites of the Turkish Statistical Institute, State Planning Organization of the Prime Ministry of the Republic of Turkey and Central Bank of the Republic of Turkey. First, stationary of the variables has been investigated by using Augmented Dickey-Fuller and Phillips-Perron unit root tests. The results point to the presence of unit roots in series. However, when the first differences of the variables are considered, their first difference is found to be stationary. The next step involves applying Least Squares Method for the empirical model with dummy variable. Dummy variable is used for the year 1996 that is the initiating year of the Customs Union. Thus, the results of least squares imply that Customs Union affects Turkey’s net exports. Foreign trade figures between Turkey and the EU are assessed with the estimation results of least squares indicating that after the Customs Union agreement initiated, the trade volume has increased and net exports have decreased
Keywords:
Customs Union, Net Exports, Least Squares Method,
___
- 1 Muhsin Kar ve Harun Arıkan, Avrupa Birliği Ortak Politikaları ve Türkiye, Beta Yayınları, İstanbul, 2003.
- 2 Jacob Viner, The Customs Union Issue, Londra, Stevens & Sons Ltd, 1950.
- 3 DPT, Temel Ekonomik Göstergeler, Ankara, Aralık, 2008.
- 4 TUSİAD, Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Gümrük Birliği’nin Dış Ticarete Etkileri, İstanbul, Yayın No 364, 2003.
- 5 Handan Soğuk, Gümrük Birliği’nin Türkiye Ekonomisine Etkileri, İstanbul: İKV Yayınları No: 159, 2002.
- 6 Viner, İbid
- 7 Halil Seyidoğlu, Uluslararası iktisat, İstanbul, Güzem Yayınları, 9. Baskı, İstanbul, 1993.
- 8 Rıdvan Karluk, Türkiye Ekonomisi, İstanbul, Beta Yayınları, 1997.
- 9 Akın Tunçer ve Önder Arı, “Gümrük Birliği’nin Türkiye Ekonomisine Etkileri”, Journal of Soc. & Appl. Sci., Cilt 3, No 5, 2007, s. 87-88.
- 10 Seyidoğlu, op.cit.
- 11 “Gümrük Birliği’nin Türkiye Ekonomisine Etkileri”, İstanbul, İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, No: 159, Mart, 2000.
- 12 Turgut Arslan, GB’nin Türk Ekonomisine Etkileri, Denizli, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1997.
- 13 Osman Demir, “GB’nin iki Yılı”, Dış Ticaret Dergisi, Sayı 11, Yıl 3, Ekim, 1998.
- 14 Demir, op. cit.
- 15 İKV, Gümrük Birliği’nin Türkiye Ekonomisine Etkileri, op.cit.
- 16 Glenn Harrison et al., “Economic implications for Turkey of a Customs Union with the European Union”, European Economic Review, Cilt 41(3–5), Elsevier, 1997, s. 861–870.
- 17 Jean Mercenier ve Erinç Yeldan, “On Turkey’s Trade Policy: Is a Customs Union with Europe Enough?”, European Economic Review, No 41, 1997, s. 871- 880.
- 18 Ferda Halıcıoğlu, “Türkiye-AB Gümrük Birliği ve Alternatiflerinin Statik Etkileri”, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, No 1, 1997, s. 61-72.
- 19 Subidey Togan, “Opening up the Turkish Economy in the Context of the Customs Union with EU”, Journal of Economic Integration, Cilt 2, No 12, 1997, s. 157-179.
- 20 Refik Erzan ve Alpay Filiztekin, “Competitiveness of Turkish SMEs in the Customs Union”, European Economic Review, Cilt 41, 1997, s. 881–892.
- 21 Serdar Sayan ve Nazmi Demir, “Measuring the Degree of Block Interdependence Between Agricultural and Non-agricultural Sectors in Turkey”, Applied Economic Letters, Cilt 5, No 5, 1998, s. 329-332.
- 22 Orhan Morgil, “The Impact of Trade Liberalization: Turkey’s Experience with the Customs Union”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 18, No 2, 2000, s.189-197.
- 23 Arzu Akkoyunlu-Wigley, “Bölgesel Ekonomik Bütünleşme Antlaşmalarının Etkisini Ölçen Ampirik Çalışmaların Genel Değerlendirilmesi”, Hacettepe Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 18, No 2, 2000, s. 35-60.
- 24 Soğuk, op.cit.
- 25 Selahattin Bekmez, “Sectoral Impacts of Turkish Accession to the European Union”, Eastern European Economics, Cilt 40, No 2, 2002, s. 57-84.
- 26 Dilek Seymen ve Utku Utkulu, “Trade and Competitiveness Between Turkey and the EU: Time Series Evidence”, Discussion Paper, No 8, Türkiye Ekonomi Kurumu, Ankara, 2004.
- 27 Yener Kandoğan, “Trade Creation and Diversion Effects of Europe’s Regional Liberalization Agreements”, William Davidson Institute Working Paper, No 746, 2005.
- 28 İsmail Seki, “Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Net ihracatı Üzerine Etkileri 1985–2003”, 2005, _____ http://www.tcmb.gov.tr/yeni/iletisimgm/ismail_seki.pdf > (03 Mart 2009)
- 29 Lerzan N. Özkale ve Fatma N. Karaman, “Gümrük Birliği’nin Statik Etkileri”, Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları, Yıl 1, Sayı 1, 2006, s. 117-138.
- 30 Emine Bilgili, “Gümrük Birliği Sonrası Türkiye’nin Batı Avrupa’ya Olan ihracatının Sektörel Analizi”, Ege Akademik Bakış, Cilt 7, Sayı 1, 2007, s. 239-250.
- 31 Cengiz Aktaş ve Veysel Yılmaz, “Gümrük Birliği Sonrası Türkiye’nin ihracat Fonksiyonun Tahmini”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 7, Sayı:13, 2008, s. 89-104.
- ISSN: 1303-2518
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2001
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi