SÖĞÜT (BİLECİK) AĞZINDAN DERLEME SÖZLÜĞÜNE KATKILAR

1963-1982 yılları arasında Türk Dil Kurumu yayınları arasından yayımlanan Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü ile başlayan ağız çalışmalarının sayısı son yıllarda oldukça arttı. Derleme Sözlüğü ağzılarla ilgili sözvarlığının çoğunun derlenmesini sağlamıştır, ancak Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü’nde yer almayan, buna karşılık Anadolu Ağzılarında yer alan pek çok sözcük ve deyim vardır. Bu sözvarlığı genellikle il bazında yapılan ağız çalışmalarıyla derlenmiş, bu derlemeler başta TDK olmak üzere değişik yayınevleri tarafından yayınlamıştır. Ben de bu makalemi hazırlamadan önce ağız araştırmalarının en az yapıldığı illerden biri olan Bilecik İli Ağzı üzerine bir derleme çalışması yaptım ve bu derleme çalışması sonucunda pek çok malzeme derledim. Bu malzemeyi Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü’nün sözvarlığı ile karşılaştırdığımda kimi sözvarlığının Derleme Sözlüğü’nde yer almadığını gördüm. Ben de bu makalemde Bilecik Ağzının bir parçası olan Söğüt Ağzından bazı deyim ve sözcükleri aktararak Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü’ne katkıda bulunmak istedim.

Anahtar Kelimeler:

Derleme, Söğüt Ağzı, Ağız bilgisi, Derlenen Sözcükler

Contributions to the Lexicology of The Derleme Sözlüğü From The Dialeckts of Soğut (Bilecik)

The number of works about the dialects beginning with Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü which was published by TDK in 1963-1982 increased recently. This distionary supplied the collecting of vocabulary about dialects, but there are a lot of words and idioms which are not take place in Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. This vocabulary is generally collected with the dialectical works province by province and published by TDK and various publications. I made a collection works about Bilecik Dialect before I did not prepare this article and collected many documents during this collectings. I saw that some vocabulary which I collected in my works are not take place in Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. Because of this, I want to make a contribution Derleme Sözlüğü by qouting some words and idioms that are take place in Söğüt Dialect which is the part of Bilecik Dialect.

Keywords:

Collection, Sögüt Dialect, Dialectology, Collected words,

PDF

___

Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler I-II, TDK, Ankara 2004.
Demir, Necati, Ordu İli ve Yöresi Ağızları (İnceleme-Metinler-Sözlük), Ankara, 2001.
Demir, Necati, Trabzon ve Yöresi Ağızları, Gazi Kitabevi, Ankara, 2006.
Derleme Sözlüğü, c. I-XII, TDK, Ankara, 1963-1982.
Ercilesun, Ahmet B., “Kars İli Ağızları ve Ses Bilgisi”, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1983.
Eren, M. Emin, Zonguldak - Bartın- Karabük İlleri Ağızları, TDK, Ankara, 1997.
Erten, Münir, “Diyarbakır Ağzı”, TDK, Ankara, 1994.
Gemalmaz, Efrasiyap, “Erzurum İli Ağızları I-II-III”, TDK, Ankara, 1978.
Gülsevin, Gürer, Uşak İli Ağızları (Dil Özellikleri-Metinler-Sözlük), TDK, Ankara, 2002.
Günşen, Ahmet, “Kırşehir ve Yöresi Ağızları” (İnceleme metinler sözlük), TDK, Ankara, 2000.
Günşen, Ahmet, “Kırşehir ve Yöresi Ağızları Sözlüğü”, Ocak Yayınları, Ankara, 2001.
Karahan, Leyla, “Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması”, TDK, Ankara, 1996.
Özçelik, Sadettin, “Urfa Merkez Ağzı”, TDK, Ankara, 1997.
Özden, Muharrem; “Bilecik İli Söğüt İlçesi ve Köyleri Ağız Araştırması” Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 2000.
Özden, Muharrem; “Bilecik İli Ağız İncelemesi” Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Edirne, 2009.
Sağır, Mukim, “Erzincan ve Yöresi Ağızları”, TDK, Ankara, 1995.
Steingass, Francis Joseph, Comprehensive Persian-English dictionary, including the Arabic words and phrases to be met with in Persian literature, Routledge & K. Paul, London, 1892.
Tarama Sözlüğü (I-VIII), TDK, Ankara, 1963-1977. –TS I-VIII.
Tietze, Andreas, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı I. Cilt A-E. Simurg Yay, İstanbul-Wien, 2002.
Türkçe Sözlük I-II, TDK, Ankara, 1998.