Problemin Durumu: Dünyada sigara tüketimi bakımından başta gelen ülkelerden biri de Türkiye’dir. Bunun nedeni tütün kullanımının alışkanlıktan çok geleneksel hale gelmesidir. Dünya ölçeğinde ele alındığında, günümüzde halen erkeklerin yarısı, kadınların ise onda biri tütün ürünleri kullanmaktadır. Tütünün neden olduğu ölümlerin 20-30 yıl içinde iki katına yani 10 milyona çıkması öngörülmektedir. Bu şekilde devam ederse yaşadığımız yüzyılda ise tütün kullanımından bir milyar kişinin hayatını kaybedeceği düşünülmektedir. Bu ölümlerin 70 yaşından önce ve gelişmekte olan ülkelerde olacağının öngörülmesi ayrı bir kaygı verici noktadır. Yapılan birçok araştırmada sigara paketleri üzerinde fotoğraf ve imgelerin kullanılmasının sağlık eğitiminde etkinliği gösterilmiştir. Paketler üzerindeki sağlık uyarıları bireyde tutum ve davranışı olumlu yönde etkileyen potansiyel  bir araç olarak gösterilmektedir. Başkent ve Adana Üniversiteleri Aile Hekimliği Polikliniklerine başvuran 3342 hasta üzerinde yapılan araştırmada kadınların %25’inin nedensiz, %30’unun sağlık sorunu nedeniyle veya doktor tavsiyesiyle, %45’inin medya ve sigara karşıtı kampanyalarla sigarayı bıraktıkları görülmüştür. Paketler üzerindeki sağlık uyarıları sigaranın riskleriyle ilgili tehditlerin ortaya konması ve bilgi vermesi bakımından önemli bir araçtır. Günde ortalama bir paket sigara içen bir kişi uyarıları yılda 7000 kez görme durumunda kalır. Si­gara paketleri üzerinde yer alan uyarılar, korku uyarıcısı olarak görülmektedir. Korku uyarıcısı yaşamı olumsuz etkileyen tehditlere karşı bireyin alıcılarını uyandıran ikna edici mesaj ya da mesajlardır. Korku uyarıcılarına yönelik geliş­tirilen modellerde şiddet, zarar olasılığı, zararın şiddeti, tepki yeterliği, öz yeterlik vb. değişkenler göze çarpmaktadır. Alan yazında yapılan birçok çalışma Koruyucu Motivasyon Teorisi (KMT) üzerine kurulmuştur. KMT korku uyarıcılarının etkisini inceler. Modellerde, değişkenlerin sigara içen bireylerin sigara içme davranışları üzerinde bir etkisi olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılmış olsa da bizim dışımızda Türkiye’de KMT’yi temel alan başka bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmada, sigara paketlerinde yer alan yazılı ve birleşik uyarıların zararın şiddeti, zarar olasılığı, tepki yeterliği, korku ve öz yeterlik değişkenlerinin sigara içip içmeme davranışı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Buna göre alt problemler aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. 1.        Yol analizi sonuçlarına göre değişkenlerin yol katsayıları yazılı ve birleşik uyarı gruplarında nasıldır?2.        Zararın şiddeti, özyeterlik, zarar olasılığı, korku, tepki yeterliği ve davranış ölçek puanları sigara içip içmemeyi ne düzeyde yordamaktadır?Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırma, betimsel araştırmalar kapsamındaki ilişkisel araştırma türündedir. Birinci alt problemin çözümünde yol analizi, ikinci alt problem için ise lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma üniversitesi öğrencileri arasından tesadüfi örnekleme tekniği ile seçilen 872 kişi üzerinden yürütülmüştür. Araştırmaya katılan öğrencilerin %77’sini kadın, %23’ünü erkek  öğrenciler oluşturmaktadır. Veriler, Petersen ve Lieder (2006) geliştirilen bir ölçekle toplanmıştır. iki bölümden oluşan ölçeğin; birinci bölümde kişisel özellikler (cinsiyet, yaş, sınıf, sigara içme durumu), ikinci bölümde ise KMT’ye ait bağımsız ve bağımlı değişkenlerin belirlenmesine için 66 madde yer almaktadır. Araştırmaya katılan öğrenciler yaklaşık eşit olacak şekilde iki farklı gruba ayrılmışlardır. Kura çekme tekniğinden yararlanarak bu gruplardan biri yansız biçimde araştırmanın yazılı uyarı grubu (A; 469); ikincisi ise bileşik uyarı grubu (B; 379) olarak belirlenmiştir. Araştırmanın eğitim aşaması için Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (TAPDK) tarafından belirlenen 14 yazılı ve birleşik uyarıdan altı yazılı ve altı birleşik uyarı uyarı yansız biçimde seçilmiştir. Etik ve uygulama izinleri alındıktan A grubunda yazılı uyarı sunumu ve B uyarı grubunda ise birleşik uyarı sunusu ortalama olarak 25 dakika boyunca dersliklerde açıklanarak gösterilmiştir. Her iki grupta da sorulan sorulara cevap verilmiş ve öğrenci görüşleri ölçek yoluyla toplanmıştır. Uygulama ortalama olarak bir ders saati sürmüştür. Araştırma Eylül 2104-Nisan 2015 arasında uygulanmıştır. Araştırmanın Bulguları: Araştırmanın birinci alt problemine göre yazılı ve birleşik uyarı gruplarındaki değişkenler arasındaki ilişkiler, beklendiği gibi korku değişkeni ile zararın şiddeti değişkenli arasında pozitif yönlü ve 0,01 hata düzeyinde anlamlı bir ilişki olduğu (r = 0,563); bu değişkenin diğer değişkenlerle ilişkisinin ise anlamlı ancak düşük düzeyde olduğu söylenebilir. Özyeterlik ve davranış değişkenleri arasındaki ilişki de beklentiye uygun şekilde pozitif yönlü ve 0,01 hata düzeyinde anlamlı olarak bulunmuştur (r = 0,628).Araştırmanın ikinci alt problemin çözümünde öğrencilerin ölçek puanları (zararın şiddeti, özyeterlik, zarar olasılığı, korku, tepki yeterliği ve davranış) bağımsız; sigara içip içmeme ölçek puanları için hesaplanan regresyon katsayıları (B), Wald istatistikleri, serbestlik dereceleri, önemlilik düzeyleri (p) ve odds oranları görülmektedir. Wald istatistiklerinin önemlilik düzeyleri ile B katsayılarının yönü incelendiğinde ölçek puanlarından; zarar olasılığı değişkeninin pozitif yönde ve 0,01 hata düzeyinde; özyeterlik ve davranış değişkenlerinin ise negatif yönde ve 0,01 hata düzeyinde anlamlı oldukları görülürken; diğer değişkenlere ilişkin Wald değerlerinin anlamlı olmadığı görülmektedir.Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Yapılan araştırmalarda sigara paketlerinin üzerindeki korku uyarıcılarının önemli olduğu vurgulanmaktadır. Bu çalışmada yazılı ve birleşik uyarı grubunda zarar olasılığı ve zararın şiddeti ile korku arasındaki yol katsayılarının manidar olduğu görülmektedir. Buna göre zararın şiddeti ve zarar olasılığı arttıkça korkuda da anlamlı artışlar olabileceği söylenebilir. Diğer yandan yazılı ve birleşik uyarı gruplarının her ikisinde de korku, özyeterlik ve tepki yeterliği değişkenlerinin davranışın ortaya çıkmasında önemli etkileri olduğu söylenebilir. Diğer taraftan her iki grupta zararın şiddeti ve zarar olasılığının korku aracı değişkeni olmadan davranış üzerinde etkili olmamasının nedeni olarak, sigara içen ve sigara içmeyen öğrenciler için korkunun değişkenler arasında moderatör görevini görmesiyle ilişkilendirilebilir. Arthur ve Quester (2004)’e göre korkunun ortaya çıkması korku uyarıcıların yani zararın şiddeti ve zarar olasılığının etkisine bağlıdır ve bu değişkenler arasında aracı değişken olarak görev alır. Sigara paketlerinin üzerindeki korku uyarılarının önemli olmasına rağmen yapılan araştırmalarda gerek yazılı gerekse birleşik bu uyarıların bireyleri beklenen davranışa sevk etmediği görülmektedir. Bu çalışmada da benzer sonuçlar elde edilmiştir. Yapılan bu çalışmada genel sonuç olarak sigara paketleri üzerindeki yazılı ve birleşik uyarıların (birleşik uyarılar daha etkili olmak üzere) bireyde sigara içmeyi önlemede etkili olabilecekleri söylenebilir. 

Findings: According to the findings, the variables of response efficacy, self-efficacy, probability of harm and the severity of harm have high rates of explanation in both groups, but are higher in the combined warning group. It is apparent that the severity of harm and probability of harm will not be influential in behaviours in both groups without the variable of the instrument of fear. The reason for this is that fear can be associated with the function of the moderator. Implications for Research and Practice: In conclusion, it may be stated that the written text warnings and combined warnings printed on cigarette packets can be influential (and combined warnings are more influential) in preventing individuals from smoking. Enlarging this project and applying it to different groups is important in terms of understanding the durability of the relevant behaviour.