Olcay KIROĞLU, Fatih BERKTAŞ, Eda Şahan, Yusuf Karataş

Araştırma görevlilerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve farkındalıkları

Amaç: Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan araştırma görevlisi doktorların akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarını değerlendirmek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışma tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan farklı uzmanlık alanlarından 128 araştırma görevlisi doktora anket çalışması uygulanarak oluşturulmuştur. Ankette akılcı ilaç kullanımı bilgi ve tutumunu değerlendiren 42 soru bulunmaktadır. Bulgular: Ankette doktorların akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve tutumları değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan asistan doktorlardan "Hastaya hastalığını ve nedenlerini anlatırım" diyenlerin oranı % 91.4’dür. "Hastaya tedavi uygulama gerekçelerini anlatırım" diyenlerin oranı % 83.6’dir. "Yazdığım ilaçlarla ilgili bilgi veririm" diyenlerin oranı % 84.6, "tedavi bilgilerini hastaya ya da yakınlarına tekrarlatırım" diyenlerin oranı % 46.9’dır. Doktorların %48.4’i ilaç fiyatlarına dikkat ederek ilaç seçtiğini belirtmiştir. İlaçlarla ilgili güncel bilgi öğrenmede en sık vademekum (%80.5) kullanılmaktadır. Sonuç: Üçüncü basamak sağlık kuruluşunda yaptığımız çalışmada, doktorların akılcı ilaç kullanımı konusunda bazı uygulamalarda bilgi ve tutumlarının eksik olduğu görülmüştür. Bu durum üçüncü basamakta çalışan araştırma görevlisi doktorlar için akılcı ilaç kullanımı konusunun sürekli tıp eğitimi kapsamında güncellenerek devam etmesi gerekliliğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler:

Akılcı ilaç kullanımı, bilgi, tutum, araştırma görevlisi

Knowledge and attitudes of research assistants about rational drug use

Purpose: This study was to evaluate the knowledge and attitudes in regards to rational drug use of research assistants working at Çukurova University Faculty of Medicine.Materials and Methods: This descriptive study was created by applying a doctoral survey to 128 r esearch assistants from different branches working at Çukurova University Faculty of Medicine Hospital. A total of 42 questions about rational drug use were asked to participants. Results: In the survey, knowledge and attitudes of research assistants about Rational Drug Use was evaluated. 91.4% of Participants stated that “I inform the patient about their illness and its reasons”. Another 83.6% of participants stated that “I inform the patient about reasons for treatment”. The percentage of participants tha answered “I inform the patient about prescribed medications” was at 84.6%. However only 46.9% of participants stated that “I allow the patient or her/his relatives to repeat the treatment verbally”. The percentage of participants that said “I consider drug prices while prescribing” was 48.4% . And 80.5% of participants stated that “ I prefer Vademekum when looking for information about drugs.Conclusion: A lack of knowledge was observed in doctors who works in the tertiary health care providers about rational drug use . The present study has revealed that the “rational drug use” studies must be updated and continued through the medical education.

Keywords:

Rational drug use, knowledge, attitudes, research assistant,

PDF

___

1. World Health Organization. The rational use of drug. Report of the Conference of Experts Nairobi, 25-29 November 1985, Geneva, World Health Organization.1985.
2. Hogerzeil H. Promoting rational prescribing: and international perspective. Br J Clin Pharmacol. 1995;39:1-6.
3. Akıcı A, Uğurlu MU, Kalaça S, Akıcı NG, Oktay Ş. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde pratisyen hekimlerin ilaç seçiminin değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED). 2004;13:263-7.
4. İskit A. Akılcı İlaç Kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED). 2006;15:4-5.
5. Vançelik S, Çalıkoğlu O, Güraksın A, Beyhun E. Pratisyen hekimlerin reçete yazımını şekillendiren faktörler ve akılcı ilaç kullanım kriterlerini önemseme durumları. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 2006;26:65-75.
6. Bhatt AD. Drug promotion and doctor: a relationship under change?. J Postgrad Med. 1993;39:120.
7. Choudhry NK, Stelfox HT, Detsky AS. Relationships between authors of clinical practice guidelines and the pharmaceutical industry. JAMA. 2002;287:612-7.
8. Chaturvedi Maj Gen VP, Mathur Col AG, Anand Surg Vice Adm AC. Rational drug use -As common as common sense?. MJAFI. 2012;62:206-8.
9. Kayaalp SO. Rasyonel Farmakoterapi Yönünden Tıbbi Farmakoloji, 11. baskı. Ankara, Hacettepe-Taş Kitapçılık, 2005 .
10. Maxwell S. Rational prescribing: the principles of drug selection. Clin Med (Lond). 2009;9:481-5.
11. Akici A, Kalaça S, Ugurlu MU, Karaalp A, Cali S, Oktay S.. Impact of a short postgraduate course in rational pharmacotherapy for general practitioners. Br J Clin Pharmacol. 2003;57:310-21.
12. Akıcı A, Kalaça S, Uğurlu M. Pratisyen hekimlerin yaşlılarda akılcı ilaç kullanımı alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Geriatri Dergisi. 2001;4:100-5.
13. Akıcı A,Uğurlu M Ü, Gönüllü N,Oktay Ş.Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi (STED). 2002;11:253-7.
14. De Vries TP, Daniels JM, Mulder CW, Groot OA, Wewerinke L, Barnes KI et al. Should medical students learn to develop a personal formulary? Eur J Clin Pharmacol. 2008;64: 641-6.
15. Basaran NF, Akici A. Aspects of physicians’ attitudes towards the rational use of drugs at a training and research hospital: a survey study. Eur J Clin Pharmacol. 2013;69:1581-7.
16. Oktay Ş. Bir toplantının ardından: "Türkiye'de rasyonel ilaç kullanımı ilkelerinin yerleştirilmesinde farmakoterapi eğitimi ve klinik farmakolojinin yeri" çalışma toplantısı. 57. Türk Farmakoloji Derneği Bülteni, 28-29 Eylül 1999, Ankara. 1999;13.
17. World Health Organization . Promoting Rational use of Medicines: Core Components. WHO Policy Perspectives on Medicines. Report WHO/EDM/2002.3. Geneva: WHO. 2002.
18. Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni. Sağlık Bakanlığı TİTCK. 2015;2(9).
19. Srinivasan S. A network for the rational and ethical use of drugs. Indian J Med Ethics. 2004;1(1).
20. Ulusoy HB. Probleme dayalı öğrenim ile akılcı ilaç kullanımı eğitimleri. Tıp Eğitimi Dünyası. 2015;42:43-8.
21. Ulusoy HB, Sumak T, Sahin S, Gultekin H. The impact of a “Groningen Model” of pharmacotherapy training for general practitioners in Kayseri. Erciyes Medical Journal. 2011;33:309-16
22. Afriyie DK, Raymond T. A description of the pattern of rational drug use in Ghana Police Hospital. Int J Pharm Pharm Sci. 2014;3:143-8.
23. Ergin A, Büyükakın B, Kortunay S, Bozkurt İA. Pamukkale üni̇versi̇tesi̇ hastanesi̇ dahi̇li̇ tıp bi̇li̇mleri̇nde çalışan araştırma görevli̇leri̇ni̇n akılcı ilaç kullanımı konusundaki̇ bi̇lgi ve tutumları. Tıp Eğitimi Dünyası. 2014;40;30-8.
24. Basaran NF, Akıcı A. Aspects of physicians’ attitudes towards the rational use of drugs at a training and research hospital: a survey study. Eur J Clin Pharmacol. 2013;69:1581-7.
25. De Vries TP, Henning RH, Hogerzeil HV, Bapna JS, Bero L, Kafle KK et al.Impact of a short course in pharmacotherapy for undergraduate medical students: an international randomised controlled study. Lancet. 1995;346:1454-7.
26. Hassan NA, Abdulla AA, Bakathir HA, Al-Amoodi AA, Aklan AM, de Vries TP. The impact of problem based pharmacotherapy training on the competence of rational prescribing of Yemen undergraduate students. Eur J Clin Pharmacol. 2000;55:873-6.
27. Akici A, Gören MZ, Aypak C, Terzioglu B, Oktay S. Prescription audit adjunct to rational pharmacotherapy education improves prescribing skills of medical students. Eur J Clin Pharmacol. 2005;61:643-50.
28. Akici A, Kalaça S, Gören MZ, Akkan AG, Karaalp A, Demir D et al. Comparison of rational pharmacotherapy decision-making competence of general practitioners with intern doctors. Eur J Clin Pharmacol. 2004;60:75-82.
29. Aydın B, Gelal A. Akılcı ilaç kullanımı: yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2012;26:57-63.
30. Pınar N. Ülkemizde ilaç harcamaları, İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2012;19:59-65.
31. İlaç Endrüstrisi İşverenler Sendikası Türkiyede İlaç Pazarı 2016. http://www.ieis.org.tr.