İMAM MÜSLİM’İN SAHÎH’İNE KAYNAKLIK BAKIMINDAN İMÂM MÂLİK’İN MUVATTA’SI (TAHRÎC, MUKÂYESE VE TAHLÎL)

İmâm Mâlik’in Muvatta’sı İmam Müslim’in Sahîh’inin önemli kaynaklarından biridir. Müslim eserinde Mâlik’ten 397 rivâyet aktarmıştır. Bu rivâyetlerin yaklaşık yüzde yetmişbeşi, Yahyâ b. Yahyâ et-Temîmî, Kuteybe b. Saîd ve Abdullah b. Mesleme el-Ka’nebî tarikiyle nakledilmiştir. Müslim’in Mâlik’ten rivâyette birinci tercihi Mâlik’in talebesi Yahyâ b. Yahyâ et-Temîmî’dir. Müslim’in ondan rivâyetleri Mâlik’ten yaptığı toplam rivâyetin yaklaşık yüzde elli yedisini oluşturmaktadır. Müslim, Mâlik’ten talebeleri, talebelerinin talebeleri ve talebelerinin talebelerinin talebeleri tarikiyle hadis nakletmekle birlikte doğrudan talebelerinden yaptığı rivâyetler, toplam rivâyetlerin yaklaşık yüzde seksenini oluşturmaktadır. Müslim’in Mâlik’ten rivâyetleri Muvatta’nın Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî, Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî, Ebû Mus’âb ez-Zührî, Abdullâh b. Mesleme el-Ka’nebî, Süveyd b. Saîd el-Hadesânî, Abdurrahmân b. Kâsım, Abdullâh b. Vehb ve Ali b. Ziyâd rivâyetlerinde araştırıldığında 20 tanesi hariç kalanının bu nüshalarda yer aldığı görülmüştür. Eldeki Muvatta rivâyetlerinin bir kısmının eksik olduğu ve bazı Muvatta’ rivâyetlerinin günümüze ulaşamadığı göz önünde bulundurulacak olursa bu normal bir durum sayılabilir. Müslim’in Mâlik’ten rivâyetlerinin çoğu Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî rivâyetinde yer almaktadır.

IMĀM MĀLIK’S MUWAṬṬA’ IN TERMS OF THE SOURCE TO IMĀM MUSLIM’S SAḤĪḤ (TAHKRĪJ, COMPARISON AND ANALYSIS)

Muwaṭṭa of Imām Mālik is one of the important sources of the Sahīh of Imām Muslim. Muslim narrated 397 narrations from Mālik. About seventy percent of these narratives was transferred from Yaḥyā at-Tamīmī, Qutayba and Qa'nebī. The first preference of Muslim from Mālik on the narration is Tamīmī. Muslim narratives from him constitute approximately fifty seven percent of the total narratives from Mālik. Even though Muslim narrated hadith from Mālik through his students, students of his students and students of his students’ students, Muslim’s direct narrations from his students are about eighty percent of the total narratives. When the narrations of Muslim from Mālik is examined in the Muwaṭṭa's narrations, it was observed that the except 20 of them were included in these narrations. Most of the narrations of Muslim from Mālik are located in narration of al-Laysī.

___

Aʽzamî, M. Mustafa. “Buhârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6:368-372. Ankara: TDV Yayınları, 1992.

Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Ṣaḥîḥü’l-Buḫârî. Kâhire: Dârü'l-hadîs, 2011.

Kandemir, M. Yaşar. “el-Câmiʿu’s-ṣaḥîḥ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7:114-123. Ankara: TDV Yayınları, 1993.

Kandemir, M. Yaşar. “el-Câmiʿu’s-ṣaḥîḥ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 7:124-129. Ankara: TDV Yayınları, 1993.

Kandemir, M. Yaşar. “Muvatta”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31: 416-418. Ankara: TDV Yayınları, 2006.

Kandemir, M. Yaşar. “Müslim b. Haccâc”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32:93-94. Ankara: TDV Yayınları, 2006.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Abdullâh b. Mesleme el-Ka’nebî rivâyeti). Thk. Abdülmecîd Türkî. Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1999.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Abdullâh b. Vehb rivâyeti). Thk. Mikloş Muranyi. Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 2002.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Abdurrahmân b. Kâsım rivâyeti). Thk. Muhammed b. Alevî. Abu Dabi: el-Mecmeu’s-sekafî, 2004.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Ali b. Ziyâd el-Hadesânî rivâyeti). Thk. Muhammed el-Şâzelî en-Nüfeyr. Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1980.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Ebû Mus’âb ez-Zührî rivâyeti). Thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf ve Mahmûd Muhammed Halîl. Beyrût: Müessesetü’r-risâle, 1998.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî rivâyeti). Thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf. Kâhire: Lecnetü ihyâi’t-türâs, 1994.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Süveyd b. Saîd el-Hadesânî rivâyeti). Thk. Abdülmecîd Türkî. Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1994.

Mâlik b. Enes. el-Muvatta’ (Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî rivâyeti). Thk. Muhammed Fuâd Abdülbaki. Kâhire: Dârü’l-hadîs, 2005.

Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Ṣaḥîḥü Müslim. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2011.

Özel, Ahmet. “Mâlik b. Enes”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27: 506-513. Ankara: TDV Yayınları, 2003.

Sezgin, Fuad. Buhârî’nin Kaynakları. İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi, 1956.

Sifil, Ebubekir. Muvatta Nüshaları Muhteva Analizi. İstanbul: Rihle Kitap, 2017.

Tekin, Dilek. “Müslim’in Sahîh’inin Yazılı Kaynakları Üzerine Bazı Tespitler”. Hadis ve Siyer Araştırmaları 1/1 (2015): 124-163.

el-Mektebetü’ş-şâmile 3.64.

___

ISNAD DURMUŞ, Üzeyir . "İMAM MÜSLİM’İN SAHÎH’İNE KAYNAKLIK BAKIMINDAN İMÂM MÂLİK’İN MUVATTA’SI (TAHRÎC, MUKÂYESE VE TAHLÎL)". Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6 / 11 (Haziran 2018): 58-90 .