Türkiye'de vergi aflarının vergi gelirlerine etkisi

Vergi afları gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ile OECD ülkeleri ve ABD eyaletlerinin yarısından fazlasında uygulanmıştır. Bazı ülkeler vergi affını, uzun vadede vergi uyumunu güçlendirecek ve artan bütçe açıklarını kapatacak gelir artırıcı araç olarak görürlerken, diğer bazı ülkeler, afların uyum, eşitlik ve vergi yükü dağılımı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle kullanışlı görmemektedirler. Bu görüşler pek çok bilim adamınca dile getirilmiştir. Türkiye'de 1923 yılından günümüze değin çıkarılan otuz adet affın gerekçelerinde, 1960 ve 1970‟li yıllarda siyasi unsurların, 1980 ve 1990'lı yıllarda teknik ve ekonomik unsurların yanında kamuya ek kaynak yaratma anlayışının ağır bastığı söylenebilir. Bu makalede 1923-1950 dönemi afların olumlu ve olumsuz yönleri açıklanmış, daha sonra afların vergi gelirlerine etkileri ele alınmıştır. Bu dönemlere ilişkin olarak Türkiye‟nin cari fiyatlarla Gayri Safi Milli Hasılası, Vergi Gelirleri, Vergi Gelirleri/Gayri Safi Milli Hasıla oranları grafikler halinde sunulmuştur. Sonuç olarak uzun vadede vergi aflarının vergi gelirlerini beklenen düzeyde arttırmadığı görüşüne varılmıştır.

Effects f the tax amnesties on tax revenues in Turkey

Tax amnesties have been applied in developed and developing countries and also in OECD countries and in more than half of the United States. Some countries consider of tax amnesties as a means of increasing revenue which will strengthens tax compliance and meet the growing budget deficits. Some other countries don‟t think of using tax amnesties because of its adverse effects on harmony, equality and distribution of tax burden. These views had been expressed by many scientists. In justification of thirty amnesties in Turkey since 1923, it can be said that comprehension of creating additional source for public sector outweighs in addition to the political factors in 1960‟s and 1970s and the technical and economic factors in 1980 and 1990. In this study, firstly the positive and negative aspects of tax amnesties were explained for 1923- 1950 period; and later effects of tax amnesties on tax revenues are examined. With regard to this period, Turkey's Gross National Product, Tax Revenues, Tax Revenues / GNP ratios were presented through graphs using current prices. As a result, it is concluded that tax amnesties don‟t increase tax revenues as expected in the long term.

PDF

___

Alm, James and William Beck (1993), "Tax Amnesties And Compliance In The Long Run: A Time Series Analysis" National Tax Journal Vol. 46, No. 1, pp. 53-60.
Aim, James (1998), "Tax Policy Analysis: The Introduction Of A Russian Tax Amnesty", International Studies Program, Working Paper, 98-6 October.
Aim, James, Michael Mckee And William Beck (1990), "Amazing Grace: Tax Amnesties And Compliance", National Tax Journal, 43(1), pp. 23-37.
Andreoni, James (1991), "The Desirability Of A Permanent Tax Amnesty", Journal Of Public Economics 45, pp. 143-159.
Borgne, Eric Le (2006), "Economic And Political Determinants Of Tax Amnesties In The U.S. States", Imf Working Paper, WP/06/222, September 2006, Pp:l-15.
Bülbül, Duran (2003), "Vergi Aflarının Ekonomik Ve Sosyal Etkileri-I", Yaklaşım Dergisi, Kasım, Sayı 131, ss. 1-9.
Cassone, Alberto and Carla Marchese (1994) " Tax Amnesties As Special Sales Offers: The Italian Experience", Public Finance/Finances Publiques, /?p.50: 51.
Çağan, Nami (1982), "Türk Hukukunda Vergi Cezalarının Affı", Http://Dergiler.Ankara.Edu. Tr /Dergiler/38/315/3068. Pdf, (Erişim Tarihi:04.01.2011).
Çetin, Güneş (2007), "Vergi Aflarının Vergi Mükelleflerinin Tutum Ve Davranışları Üzerindeki Etkisi", Yönetim Ve Ekonomi, Cilt 14, Sayı 2, ss. 172-179.
Dönmez Recai (2002), "Vergi Hukukunda Vergi Affı Kavramına Yer Yok mudur?", Yaklaşım, Sayı 117.
Dönmez, Recai (1992), Teoride Ve Uygulamada Vergi Afları, Anadolu Üniversitesi Yayınları No. 557, Eskişehir.
Edizdoğan, Nihat, Metin Taş ve Ali Çelikkaya (2007), Vergi Ceza Ve Yargılama Hukuku, I. Baskı, Ekin Basım Yaym Dağıtım, Ankara.
Feld, Lars And Bruno S. Frey (2007), "Tax Evasion, Tax Amnesties And The Psychological Tax Contract", Andrew Young School Of Policy Studies Annual Conference On Public Finance Issues.
Fischer, Ronal C., John H. Goddeeris And James C. Young (1989), "Participation in Tax Amnesties: The Individual Income Tax", National Tax Journal, Vol. No 42(1), pp. 15-27.
Franzoni, Luigi Alberto (1996), "Punishment And Grace: On The Economics Of Tax Amnesties", Public Finance Review, 51 (3), pp.353-368.
Gupta, A., and Dilip Mookherjee; (1996), "Tax Amnesties As Asset-Laundering Devices" Journual Of Law .Economics, & Organization, October; 12, pp. 408 -431.
Güner, Ayşe (1988), "Vergi Afları-Vergiye Uyum İlişkisi Üzerine", Prof. Dr. Salih Şanver'e Armağan, M.Ü. Maliye Araştırma Ve Uygulama Merkezi Yayın No 10, İstanbul, Sayı 261.
Herman, B. Leonard And Richard J. Zeckhauser (1986), "Amnesty, Enforcement And Tax Policy", Nber Working Paper Series, Working Paper No 2096.
Karakoç, Yusuf (2004) Genel Vergi Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara.
Kellner, Martin (2004), "Tax Amnesty 2004/2005-An Appropriate Revenue Tool?" German Law Journal, Vol.05, No.04.
Luitel, Hari Sharan And Russell S. Sobel (2007), "The Revenue Impact Of Repeated Tax Amnesties", Public Budgeting & Finance, Fall.
Malik, A. And R. M. Schwab (1991), "The Economics Of Tax Amnesties", J. Of Public Economics, 46: pp.29-49.
Marchese, Carla And Alberto Cassone (2000), "Tax Amnesty As Price-Discriminating Behavior By A Monopolistic Government", European Journal Of Law And Economics, 9, pp.21-32.
Mutluer, Kamil (1979), Vergi Ceza Hukuku, Eskişehir îktisadi Ve Ticari İlimler Akademisi Yayını No:214, Eskişehir.
Öncel, Mualla , Nami Çağan, Ahmet Kumrulu (1985), Vergi Hukuku, Cilt: 1, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınlan: 543, Ankara.
Önder, İzzettin (1997), "Vergi Politikalarına Yaklaşım", Mali Çözüm Dergisi, İSMMMO, Sayı 40, ss. 15-17.
Rechberger, Silvia And Martina Hartner And Erich Kirchler And Franziska Katharina Hâmmerle (2010), "Tax Amnesties, Justice Perceptions, And Filing Behavior: A Simulation Study", Law & Policy, Volume 32, Issue 24 April, pp. 214-225.
Saban, Nihal (2001), "Vergi Suçlarında Affı Anayasa İle Sorunsallaştırmak", Anayasa Yargısı Dergisi ss. 451-475.