Halil BAKAL, Fahriye Bihter ZAİMOGLU ONAT, Pınar CUBUKCU, Halis ARIOĞLU

Farklı Yer Fıstığı Çeşitlerinin Melezlenmesinden Elde Edilen İleri Kademelerdeki Yer Fıstığı Hatlarının, Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu çalışma, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi araştırma alanında, 2019 ve 2020 yılı üretim sezonunda ana ürün koşullarında yapılmıştır. Araştırmaya konu olan denemeler tesadüf bloklar deneme desenine göre, üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştırmada, farklı yer fıstığı çeşitlerinin melezlemesinden elde edilen ve pedigri seleksiyon yöntemine göre seçilen ve denemeye değer bulunan 14 adet ileri ıslah hattı (F8 ve F9) ile Sultan, Ayşehanım, NC-7 ve Halisbey çeşitleri de (standart olarak) materyal olarak kullanılmıştır. Bu araştırmada, denemeye alınan ileri kademedeki yer fıstığı hatlarına ait bitki başına meyve sayısı ve ağırlığı, 100 tohum ağırlığı, iç randımanı, meyve ve tohum verimi ile yağ ve protein oranı gibi önemli özellikler incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; denemeye alınan yer fıstığı hatlarına ait meyve ve tohum verimi değerleri iki yıllık ortalamasına göre sırasıyla 427.9-791.6 kg/da ve 312.5-550.0 kg/da arasında değişim göstermiştir. Dekara en yüksek meyve verimi Osmaniye 2005 x NC-7 çeşitlerinin melezlemesinden elde edilen HA-03 (791.6 kg/da) elde edilmiştir. İki yıllık ortalama değerlere göre HA-03, HW-1, YF-8/P ve YF-19 ıslah hatlarının meyve verimi bakımından standart çeşitlerinden daha yüksek değerlere sahip oldukları gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Islah Hattı, Meyve verimi, Tarımsal ve kalite özelliği, Yer fıstığı

The Determination of Important Agronomic and Quality Characteristics of Advanced Peanut Breeding Lines (F8 and F9) Belonging to Different Crossing Combinations

This study was conducted as a main crop in University of Cukurova, Faculty of Agriculture Field Crops Department in 2019 and 2020. The objective of this study was to determine the important agronomic and quality characteristics of advanced peanut breeding lines (F8 and F9) in main crop growing condition. In this study, 14 advanced peanut breeding lines belonging to Osmaniye-2005 x NC-7 (HA-01, HA-02, HA-03 and HA-14), Halisbey x Flower 32 (HC-1 and HC-4), Halisbey x Wilson (HW-1), Halisbey x HA-Runner (HR-1), Sultan x Brantley (YF-16/SB and YF-21/SB) and Halisbey x Brantley (YF-1, YF-8/P, YF-15 and YF-19) crossings and four standard varieties (Sultan, Ayşehanım, NC-7 and Halisbey) were used as a plant material. The experimental design was a randomized complete block with three replications. Pod number and pod weight per plant, 100-seed weight, shelling percentage, pod and kernel yield per decar, oil and protein content values of lines were investigated. According to a two tear average, the pod and seed yield per decar of breeding lines varied between 427.9-791.6 kg/da and 312.5-550.0 kg/da, respectively. The highest pod yield per decar was obtained from HA-03 line (791.6 kg/da) belonging to Osmaniye-2005 x NC-7 crossing. The pod yield of HA-03, HW-1, YF-8/P and YF-19 breeding lines were found higher than Standard varieties.

Keywords:

Agronomic characteristic, Breeding lines, Peanut, Pod yield,

PDF

___

Arıoğlu, H. H. ve İşler, N. (1990). Çukurova Bölgesinde ana Ürün Olarak Yetişebilecek Bazı Runner ve Virginia Tipi Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.) Çeşitleri Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fak. Yıllığı. 5(3), 121-136.
Arıoğlu, H. H. ve Çulluoğlu, N. (1993). Çukurova Bölgesine Uygun Yer fıstığı Çeşitlerini Belirlemek Amacıyla Aynı Yerde Yürütülen Üç Yer fıstığı Verim Denemelerinin Birlikte Analiz Yöntemine Göre Değerlendirilmesi. Ç.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 8(4),1-14.
Arıoğlu, H. Çalışkan, M. E., ve Çalışkan, S. (2000). Akdeniz Bölgesi Koşullarına Uygun Yer fıstığı Çeşitlerinin Geliştirilmesi. MKÜ, Zir. Fak. Dergisi, 5(2), 7-28.
Arıoğlu, H., Çalışkan, S., Söğüt, T., İncikli, H., Zaimoğlu, B. ve Güllüoğlu, L. (2003). Çukurova Koşullarına Uygun Yer fıstığı Çeşit Islahı Üzerinde Araştırmalar. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır
Arıoğlu, H.H., Zaimoğlu, B., Çalışkan, S., Söğüt, T., Güllüoğlu, L., Aslan, M., Çalışkan, M. E. ve Arslantaş, H. (2005). Melezleme Yöntemine Göre Yer fıstığı (Arachis Hypogeae L.) Çeşit Islahı Üzerinde Araştırmalar. Türkiye 6. Tarla Bit. Kong. Hatay.
Arıoğlu H.H. (2014).Yer fıstığı Yetiştirme ve Islahı. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Ders Kitabı. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi, No:220, Ders Kitapları Yayın No:A-70. Adana.
Arıoğlu, H., Bakal, H., Güllüoğlu, L., Kurt, C. ve Onat, B. (2016). Ana Ürün Koşullarında Yetiştirilen Bazı Yer fıstığı Çeşitlerinin Önemli Agronomik ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enst. Dergisi, 25 (Özel sayı-2), 24-29
Aslan, M., İşler, N., Çalışkan, S. ve Arıoğlu, H. (2005). Doğu Akdeniz Koşullarında Tarımı Yapılabilecek Yüksek Verim Potansiyeline Sahip Yer fıstığı Çeşitlerinin Belirlenmesi. Ç.Ü. Ziraat Fak. Dergisi, 20(2), 75-82.
Aşık, F.F., Yıldız, R. ve Arıoğlu, H.H., (2018). Osmaniye Koşullarına Uygun Yeni Yer fıstığı Çeşitleri İle bunların Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(6), 825-836. DOI: 10.18016/ksutarimdoga.vi.546102
Bakal, H., Arıoğlu, H. Güllüoğlu, L. ve Onat, B. (2018). Farklı Yer fıstığı Çeşitlerinin Melezlenmesinden Elde Edilen F6 Kademesindeki Islah Hatlarının Ana Ürün Koşullarındaki Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. International Conference on Agriculture, Forest, Food Science and Technologys, İzmir.
Bakal, H. (2020a). The Determination of Yield Potential, Important Agronomic and Quality Characteristics of Advanced Peanut Breeding Lines (F8) Belonging to Different Crossing Combinations in Main Crop Growing Condition. II. International Agricultural, Biological ve Life Science Conference, İzmir.
Bakal, H. (2020b). Osmaniye-2005 X Nc-7 Çeşitlerinin Melezlemesinden Elde Edilen İleri Kademedeki Yer fıstığı Hatlarının (F6) Ana Ürün Koşullarındaki Verim Potansiyelleri İle Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerin Belirlenmesi. Mas Int. Eur. Conf. on Mathematıcs- Eng. Naturave Medıcal Scıences-XII, İzmir.
Çalışkan, S. ve Arıoğlu, H. (2005). Yeni Yer fıstığı Islah Hatlarının Amik Ovası Koşullarındaki Verim ve Kalite Performansları. K.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 9(1-2): 33-42.
Dwivedi, S.L., Nigam, S.N., Nageswara Rao, R.C., Singh, U. ve Rao. K.V.S. (1996). Effect of Drought on oil, fatty acids and protein contents of groundnut (Arachis hypogaea L.) seeds. Field Crops Research, 48, 125-133.
FAO, (2019). İstatistik Bölümü İnternet Sitesi, http://www.fao.org. Erişim Tarih: 05.09.2018
Güllüoğlu, L., Bakal, H., Onat, B., Kurt, C. ve Arıoğlu, H. (2017a). Comparison of Agronomic and Quality Characteristics of Some Peanut Varieties Grown as Main and Double Crop in Mediterranean Region. Turk. Journal of Field Crops, 22 (2), 166-177.
Güllüoğlu, L., H. Bakal, H. ve Arioglu., H. (2017b). The Determination of Some Agronomic and Oil Quality Characteristics of Peanut Breeding Lines. Journal of Agricultural, Food and Environmental Sciences, 72(2): 117-123
Güllüoğlu, L., Arioglu, H. ve Bakal, H. (2018a). The Determination of Some Important Agronomic and Quality Characteristics of Advanced Peanut Breeding Lines. Int. Conference on Agriculture, Forest, Food Science and Technologies, İzmir.
Güllüoğlu, L., Arioglu, H., Bakal, H. ve Onat, B. (2018b). Effect of High Air and Soil Temperature on Yield and Some Yield Components of Peanut. Turkish Journal of Field Crops, 23(1):62-71
Isleib, T.G., Tilman, B.L., Patte, H.E., Sanders, T.H., Hendrix, K.W. ve Dean, L.O. (2008). Genotype-by-environment interaction for seed composition traits of breeding lines in the uniform peanut performance test. Peanut Science, 35,130-138.
İşler, N., Arıoğlu, H.H. ve Boydak, E. (1996). Şanlıurfa Koşullarında Ana Ürün Olarak Yetiştirilecek Bazı Virginia ve Spanish Tipi Yer fıstığı Çeşitleri Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 11(2), 1-12
Kılınççeker, M.B. ve Arıoğlu, H. (2019). Çukurova Koşullarında Yetiştirilen Bazı Virginia Tipi Yer fıstığı Çeşitlerinin Önemli Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 13. Ulusal, 1.Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi, Antalya.
Kurt, C., Zaimoğlu, B., Güllüoğlu, L. ve Arıoğlu, H.H., (2009). Çukurova Bölgesi Ana Ürün Koşullarında Bazı Yer fıstığı Çeşit ve Hatlarının Verim ve Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kong Bildiriler, Antakya.
Liao, B. ve Holbrook C, (2007). Groundnut. Singh, R.J. (Ed.), Genetic Researches, Chrosome Engineering, and Crop Imp., CRC Pres. New York, USA 4, 51-87.
Sögüt, T., Arıoğlu, H. ve Kızıl, S. (2002). Performance of Some Groundnut Varieties at the South-East Anatolia Region. Turkish Journal of Field Crops, 7(2), 61-66.
TÜİK, (2019). Devlet İstatistik Kurumu, Tarımsal Raporlar https://www.tuik.gov.tr/ Erişim Tarih: 05.02.2018