Mahonia aquifolium Nutt. (Berberidaceae, mahonya) meyvesi ile boyanmış yün ipliklerinin kolorimetrik özellikleri
Mahonia aquifolium Nutt. (Berberidaceae) Mahonya bitki meyvesi ile yün iplikleri, hem geleneksel hem de teknik yöntem olmak üzere iki şekilde mordanlı ve mordansız boyama işlemi yapılmıştır. Her iki boyama yönteminde sabit pH’da sıcaklık ve boyama süresinin boyama işlemine etkinliği araştırılmıştır. Geleneksel ve bilimsel boyama yöntemi ile elde edilen renkler ve bu renklerin yıkama haslık özellikleri belirlenmiş ve renkli ipliklerin yıkamaya karşı haslıklarının iyi olduğu görülmüştür. Ayrıca, objektif bir değerlendirme yapabilmek için CIE L∗a∗b∗ renk uzay sistemi kullanılarak boyalı ipliklerin L∗a∗b∗ değerleri ölçülerek, karşılaştırılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Mahonia aquifolium, boyama (tekstil), haslık, Berberidaceae, ekstraksiyon, yün
Colorimetric properties of woolen yarns dyed with Mahonia aquifolium Nutt. (Berberidaceae Mahonya) Berries
The pre-mordanting and without mordant dyeing of wool yarns with Mahonia aquifolium Nutt. Berries has been studied using both conventional and techniques methods. The effects of dye bath pH, dyeing time and temperature were studied and the resulting shades obtanied by dyeing with conventional and techniques were compared. Colours strength values obtanied by both the methods. The results of fastness properties the dyed yarns were fair to good. CIE L∗ a∗ b∗ values have also been determinated and the values were evaluated objectively.
Keywords:
Mahonia aquifolium, dyeing, fastness, Berberidaceae, extraction, wool,
___
- Arlı, M., 1982. Doğal bitkisel boyalarla boyama yöntemleri üzerine düşünceler. 2. Ulusal El Sanatları Sempozyum Bildirileri, 9 Eylül Üniv. Güzel Sanatlar Fak. Yayın No:19, İzmir.
- Arlı, M., Kayabaşı, N., Şanlı, H.S., Etikan, S., 2003. Türkiye’de Bitkisel Boyacılıkta Kullanılan Bazı Bitkilerden Elde Edilen Renklerin Colorimeter ile Tayini Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniv. Ev Ekonomisi Mezunları Derneği Yay., Yay No: 4, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
- Aydoğ, T., 1977. Halıcılık ve Halı Hammaddesini Boyamada Kullanılan Bitkisel Boyalar ile Bunlardan Elde Olunan Renklerin Çeşitli Müessirlere Karşı Haslık Dereceleri. Köy İşleri Bakanlığı Kooperatifler Eğitim ve El Sanatları Genel Müdürlüğü, Yayın No:38, Ankara.
- Eyüpoğlu, Ü., Okaygün, İ., Yaraş, F., 1983. Doğal Boyalarla Yün Boyama (Uygulama ve Geleneksel Yöntemler). Özkur Basımevi, İstanbul, 15-35.
- Hill, A.F, 1952. A Textbook of Useful Plants and Plant Products, McGraw-Hill Book Company,118-127.
- Karadağ, R., Dölen, E., 1997. Arkeolojik tekstillerde 6,6’- DiBromindigonun çesitli çözücülerle ekstraksiyonu ve spektrofotometrik olarak incelenmesi. XI. Ulusal Kimya Kongresi, 16-20 Haziran 1997, Van.
- Koyuncu, M., Kul, A.R, 2005. Van ve Hakkari ili kilimlerinde kullanılan bitkisel boyalardan kök boya, Ceviz kabuğu, Sumak, Kızılağaç, Nane ve Oğan Kabuğu ekstraktı ile boyanan atkı ipliklerinin yıkama haslıklarının karşılaştırılması. Tekstil Teknolojileri ve Makineleri Kongresi,11/12 Kasım, Gaziantep, 177- 183.
- Koyuncu, M., 2007. Investigation of colorimetric properties of woolen yarn dyed with rheum ribes plant root extract. Asian Journal of Chemisrty,.19: 4043-4051.
- Ölmez, F.N., 2003. Yün halı ipliklerinin Ardic (Juniperus excelsa L.) meyveleri ve gövde kabuklarıyla boyanmasından elde edilen renkler ve bazı haslık değerleri. Süleyman Demirel Üniv. Fen Bilimleri Enst. Derg., 7-3: 65-69.
- Precise Color Communication, 2004. Precise Color Communication, Konica Minolta Sensing, Inc. Japan, 18-24.
- Sanayi ve Ticaret Bak., 1991. Bitkilerden Elde edilen Boyalarla Yün Liflerinin Boyanması. T.C Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Küçük Sanatlar Sanayi Bölgeleri ve Siteleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Somer, G., Büken, L., 1994. Indigo boyar maddesinin normal polarografi cihazı ile tayini. Kimya-94 Ulusal Kimya Kongresi 1994, Bursa, 37-43.
- Şener, A., Önal, A., 1997. Cehri[Ramnus Tinctoria) meyve özütlerinin yünlü, kürk ve pamuklu boyamacılığındaki kullanılabilirliği, XI. Ulusal Kimya Kongresi. 16-20 Haziran 1997, Van, 615-619.
- TSE, 1983. Boyalı ve Baskılı Tekstil Mamulleri İçin Renk Haslığı Deney Metodları-Gün Işığına Karşı Renk Haslığı Tayini Metodu. TSE Yayınları, TS 867/Ekim 1983, Ankara.
- TSE, 1989. Boyalı ve/veya Baskılı Tekstil Mamulleri için Renk Haslığı Deney Metotları-Suya Karşı Renk Haslığı Tayini. 396 TSE Yayınları, TS/Ekim 1989, Ankara.
- ISSN: 1018-9424
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: -