Bu çalışma, ineklerde sun 'i tohumlama sonrası klitorise masaj ve kas içi oksitosin uygulamalarının gebelik oranı üzerine etkisini incelemek amacıyla yürütüldü. Araştırma materyali olarak 3-10 yaş arası, farklı ırklardan 109 inek kullanıldı. Hayvanlar 11 gün ara ile çift doz $PGF_{2\alpha}$ uygulanarak senkronize edildi. Östrüsleri gözlem ve rektal palpasyonla tespit edilen inekler, sun 'i tohumlama sırasında grup l (n=35), grup II (n=40) ve grup III (n=34) olmak üzere ayrıldı. Grup I'dekilere tohumlamayı takiben 10 saniye süre ile klitorise masaj yapıldı. Grup H'dekilere tohumlama yapıldıktan sonra 10 IU oksitosin kas içi enjekte edildi. Grup IU'dekilere tohumlama sonrası her hangi bir uygulama yapılmayarak kontrol olarak bırakıldı. İneklerde gebe kalma oranı tohumlamadan üç ay sonra rektal palpasyonla belirlendi. Grup I, II ve III de gebe kalma oranları sırasıyla % 74.29, 72.50 ve 67.65 olarak elde edildi. Klitorise masaj ve oksitosin enjeksiyonu uygulanan ineklerde gebelik oranı, kontrol grubu ineklerden daha yüksek bulunmasına karşın, gruplarda gebe kalma oranlan arasındaki fark önemsizdi (P>0.05). Sonuç olarak, ineklerde sun 'i tohumlamayı takiben klitorise masaj ve kas içi oksitosin uygulamalarının gebelik oranında bir miktar artış sağladığı, tohumlama sonrası özellikle klitorise masaj yapılmasının yararlı olacağı kanısına varıldı.

The Effect ofClitoral Massage and Intramuscular Oxytocin InjectionFollowing Artificial Insemination on Pregnancy Rate in Cows SUMMARY This study was conducted to investigate the effect ofclitoral massage and oxytocin injection immediately after artificial insemination on pregnancy rate in cows. A total of 109 cows from different breed, aged between 3-10 years old were used as material in the study. Animals were synchronized with double injection of $PGF_{2\alpha}$ at 11 days intervals. Estruses were determined by observation and rectal palpation. Cows in estrus were divided into three groups as I, II and III during artificial insemination. Groups had 35, 40 and 34 animals respectively. Ten second ofclitoral massage was applied to the animals in group I, oxytocin (10 IU, im) injected with the animals in group II, and animals in group III was not treated and kept as control following artificial insemination. Pregnant and non-pregnant cows were diagnosed by rectal palpation three months after artificial insemination. The conception rates in group I, II and HI were 74.29, 72.50 and 67.65 %, respectively. Although pregnancy rates were higher in groups I and group II compared to the control group (group III), differences were not significant between groups (P>0.05). It was concluded that pregnancy rates had some increases in cows applied clitoral massage and intramuscular oxytocin injection immediately after artificial insemination. Especially clitoral massage may be useful and recommended.