İşgücü Piyasasında Cinsiyet Eşitsizliği: Türkiye ve OECD Ülkelerinin Çok Boyutlu Ölçeklendirme Yöntemi ile Karşılaştırılması

Küreselleşme süreci ile şekillenen yeni teknolojiler, yeni üretim şekilleri, esnek çalışma biçimleri ve uluslararası rekabetin derinleşmesi, zaten kırılgan yapıda olan kadın istihdamını daha derinden etkilemiştir. Tüm bu değişikliklerle birlikte özellikle işgücü piyasasında karşılaşılan cinsiyet eşitsizliği, kadınların işgücü piyasasında yer bulmasını ve tutunmasını zorlaştırmaktadır. İşgücü piyasasındaki cinsiyet eşitsizliğini, temel işgücü piyasası göstergeleri ile somutlaştırmak mümkündür. Bu çalışmada, işgücü piyasasındaki temel göstergeler çerçevesinde (cinsiyet ayrımına göre) çok boyutlu ölçeklendirme yöntemi kullanılarak OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) ülkeleri ile Türkiye’nin karşılaştırması yapılmıştır. Böylece işgücü piyasasında cinsiyet eşitsizliği açısından Türkiye’nin uluslararası ölçekte yer aldığı konum belirlenmiştir. Türkiye’nin de dahil olduğu toplam 37 ülke OECD üyesidir. OECD istatistik veri tabanından derlenen 2019 verileri baz alınarak analiz gerçekleştirilmiştir. Analize, Kolombiya ve Litvanya veri eksikliği nedeni ile dahil edilmemiştir. Analiz kapsamında kadınların işgücüne katılma oranları, istihdam oranları, kısmi süreli çalışma oranları, yönetici olarak çalışan kadınların oranı ve işsizlik oranları temel göstergeler olarak yararlanılmıştır. Buna göre, kadın istihdam göstergeleri bakımından Türkiye’nin diğer OECD ülkelerinden ayrı bir konumda yer alarak farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ancak söz konusu erkek işgücü olduğunda, aynı değişkenlere göre Türkiye’nin konumu değişmekte, İspanya, İtalya, Fransa gibi ülkelerle benzerlik sergilemektedir. Anahtar Kelimeler: Kadın İstihdamı, Cinsiyet Eşitsizliği, İşgücü Piyasası, Çok Boyutlu Ölçeklendirme Analizi JEL Sınıflandırması: E24, F66, J01, J16

Gender Inequality in the Labour Market: Comparison of Turkey and OECD Countries by Multidimensional Scaling Method

New technologies, new forms of production, flexible working styles and deepening international competition shaped by the globalization process have more deeply affected the already fragile female employment. Along with all these changes, gender inequality, especially in the labor market, makes it difficult for women to find and hold a place in the labor market. It is possible to embody the gender inequality in the labor market through the main labour market indicators. In this study, Turkey and OECD countries (Organization for Economic Co-operation and Development) were compared using the multidimensional scaling method within the framework of basic indicators in the labor market (according to gender discrimination). Thus, Turkey's position on an international scale was determined in terms of gender inequality in the labor market. A total of 37 countries, including Turkey, are members of the OECD. Analysis was carried out based on 2019 data compiled from OECD statistical database. Colombia and Lithuania were not included in the analysis due to lack of data. As part of the analysis, women's labor force participation rates, employment rates, part time working rates, the proportion of women working as managers and unemployment rates were used as the main indicators. Accordingly, it was concluded that Turkey differs from other OECD countries in terms of female employment indicators. But when it comes to the male workforce, Turkey's position changes according to the same variables, it bears similarities with countries such as Spain, Italy, France. Key Words: Women Employment, Gender Inequality, Labor Market, Multidimensional Scaling Analysis. JEL Classification: E24, F66, J01, J16

Keywords:

Women Employment, Gender Inequality, Labor Market Multidimensional Scaling Analysis,

PDF

___

Akbaş, G. & Korkmaz, L. (2017). Kadın Yöneticiler: Görünmez Engellerin Gölgesinde Yükselme Çabası, İş ve İnsan Dergisi, 4(2), 73-86.
Akdamar E. (2019). OECD Ülkelerinin Bazı İşgücü Piyasası Göstergeleri Kullanılarak Kümeleme Analizi ve Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi ile İrdelenmesi, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(20), 50-65.
Akdemir S., Davarcıoğlu-Özaktaş F. & Aksoy N.(2019). Türkiye’de ve Seçilmiş Ülkelerde Kadının İşgücü Piyasasındaki Yeri, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 43, 184-202.
Akın-Acuner Ş. (2019). Kadın Çalışanların Kariyer Geliştirme Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar, Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, 23(1), 35-52.
ASŞ (1996) “Avrupa Sosyal Şartı”, https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/sosyalsart.pdf (20.05.2021).
Ayvaz-Kızılgöl Ö. (2012). Kadınların İşgücüne Katılımının Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi 13(1), 88-101.
Becker S. G. (1962). Investment İn Human Capital: A Theoretical Analysis, The Journal Of Political Economy. Universities-National Bureau Committee For Economic Research, 20(5), 8-49.
Becker, S. G. (1971). The Economics of Discrimination (Economic Research Studies), 2. University of Chicago Press: Chicago.
Beham, B., Drobnic, S., Patrick P., Andreas B. & Janin E. (2018) Part-time Work and Gender Inequality in Europe: a Comparative Analysis of Satisfaction with Work-life Balance” European Societies, 21(3), 378-402. https://doi.org/10.1080/14616696.2018.1473627.
Beyhan-Acar, A. (2013). İşgücü Piyasası Temel Göstergeleri Bakımından Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi ile Türkiye ile Diğer OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması, İ.Ü İşletme Fakültesi Dergisi, 24(75),121-144.
Butler, J. (2016). Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Alt-Üst Edilmesi, Çev: Ertür B., İstanbul, Metis Yayınları.
Bryson, V. (2019). Feminist Politika Teorisi, Çev. Aylin Gülaşık, Ankara, Phoenix Yayınları.
Çin, G. (2021). “Neoliberalizmin Gölgesinde Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ile Mücadele: Şili Analizi” Lectio Socialis, 5 (1), 9-24.
Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği”, Toplum ve Bilim, 86,139-170.
Etikan, İ., Erkorkmaz, Ü., Sanisoğlu, Y., Demir, O. & Kuyucu, E. (2012). Türkiye’de 81 İlde Şahsa ve Mala Karşı İşlenen Suçlara Ait Adli İstatistiklerin Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi ile İncelenmesi” Türkiye Klinikleri Dergisi, 32, 1295-1306.
Ferrera, M.; Hemerijck, A. & Rhodes, M. (2001). The Future Of Theeuropean ̳Social Model‘ in The Global Economy. Journal of ComparativePolicy Analysis: ResearchandPractice, 3(1),163- 190.
Gardeazabal J. & Arantza U. (2005). Gender Wage Discrimination at Quantiles. Journal of Population Economics 18, 165-179.
GGP, (2021) Global Gender Gap Report Insight Report March-2021, World Economic Form, http://www3.weforum.org/docs/WEF_GGGR_2021.pdf.(29.05.2021)
Grander T. & Dester G. (2015). Decomposing Wage Discrimination in Germany and Austria With Counterfactual Densities. Empirica, 42, 49-76.
Groenen, P.J.F. & Velden, M. V. (2004). Inverse Correspondence Analysis, Linear Algebra and its Applications, 388, 221-238.
Gürçaylılar-Yenidoğen, T. (2008). Pazarlama Araştırmalarında Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi: Üniversite Öğrencilerinin Marka Algısı Üzerine Bir Araştırma, Akdeniz İİBF Dergisi, (15)8, 138-169.
ILO, (2020a) International Labour Organization. Türkiye’nin Onayladığı ILO Sözleşmeleri,https://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by turkey/lang--tr/index.htm (10.09.2020).
ILO, (2020b) International Labour Organization. Trends for Women 2017. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/--- inst/documents/publication/wcms_557077.pdf (21.09.2010).
Işık Erol, S. (2015). Türkiye’de Kadının Çalışma Hayatına Katılımının Belirleyicileri, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi” 2(3), 1-22.
Jayachandran, S. (2020). Socıal Norms as a Barrıer to Women's Employment in Developıng Countrıes”, Natıonal Bureau Of Economıc Research, Cambridge, MA.
Kalaycı, Ş., (2014). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayınları.
Karabulut, A. (2007). Türkiye’de İşsizliği Önlemede Aktif İstihdam Politikalarının Rolü Ve Etkinliği, İŞKUR, Uzmanlık Tezi. Ankara.
Karatepe S. & Arıbaş N. (2017). İş Hayatında Kadın Yöneticilere İlişkin Cinsiyet Ayrımcılığı: Türkiye İçin Bir Değerlendirme, Yasama Dergisi, 31, 7-23.
Klasen S.(2019). What Explains Uneven Female Labor Force Participation Levels and trends İn Developing Countries?, The Word Bank Tesearch Observer 34 (2), 161- 197.https://doi.org/10.1093/wbro/lkz005.
Koç, M. & Görücü, İ. (2011). 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Kısmi Çalışma Uygulaması ve Sonuçları, Çalışma ve Toplum Dergisi .2011/1, 149-178.
Koray, M. (2008). Sosyal Politika, Ankara: İmge Kitabevi.
Kuşkaya, S. & Gençoğulu, P. (2017). Yenilenebilir Enerji Tüketimi: Seçilmiş Avrupa Ülkelerinin Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi ile Karşılaştırılması, Asos Journal, 44, 552-566.
Kiausiene, I. (2015). Comparative Assessment Of Women Unemployment and Poverty in European Union” Intellectual Economics, 9(2), 91-101.
Lisowska, E. (2007). Women And Labour Market – Poland, Czech And Slovak Republic, Gender Studies, Editor: Kateřina Machovcová.
Matos M. (2008), Gender Theories or Theories and Gender? If and How Gender/Feminist Studies Have Become A New Scientific Field. Estud. Fem. vol.4 no.se Florianópolis. 4, 333-357.
Mcginn, K., L. & Eunsil O. (2017). Gender, Social Class and Women’s Employment, Current Opinion in Psychology , 18, 84–88.
Mehmet, Ö. & Kılıç C. (2009). Çalışma Ekonomisi Teorisi, Ankara: Gazi Kitabevi.
Mugavin, M. E. (2008). Multidimensional Scaling: A Brief Overview. Nursing Research, 57(1), 64- 68.
Murat, S. (2000). AB Ülkelerinde ve Türkiye’de İşgücünün Yapısı, Prof. Dr. Nusret Ekin‟e Armağan, Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü, Kamu İşverenleri Sendikası Yayınları, Ankara, 38, 303-353.
O’Donnell C., (1984). Major Theories of the Labour Market and Women’s Place Within It”, Journal of Industrial Relations, 26(2), 147-165.
OECD (2020a). Organisation for Economic Co-operation and Development. History, About the OECD, Organisation for Economic Co-operation and Development Members and Partners”, http://www.oecd.org/ (16.10.2020)
OECD (2020b.) Organisation for Economic Co-operation and Development. OECD,Statistik,https://stats.oecd.org/Index.aspx?DatasetCode=FTPTC_I (16.10.2020).
OECD (2020c) Organisation for Economic Co-operation and Development “OECD Statistik- unemployment Rates by Age and Gender” https://stats.oecd.org/index.aspx?queryid=64198 (17.10.2020).
Öndes, H. (2018). Temel İşgücü Göstergeleri Bakımından Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi ile Türkiye Düzey-2 Bazında Bölgesel Olarak Değerlendirilmesi, International Journal of Human Studies, 1(2), 429-448.
Özdamar, K. (2010). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 2 (Çok Değişkenli Analizler), Eskişehir, Kaan Kitabevi.
Öztürk S. & Çoşar K. (2017). İşgücüne Katılma Kararında Toplumsal Cinsiyetin Rolü, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(19), 527-543.
Rajesh, S. & Rakesh, A. (2014). Barriers to Flexible Working for Indian Women Professionals: A Cross Industry Study, Double Blind Peer Reviewed International Research Journal 14(5), 1-22.
Rembeza, J. & Radlińska, K. (2020). Labor Market Discrimination are Women Still More Secondary Workers?, Journal of Business Economics and Management, 1-21. https://doi.org/10.3846/jbem.2020.13648
Reskin, Barbara F. (2000), “The Proximate Causes of Employment Discrimination”, Contemporary Sociology, 29(2), 320-330.
Robinson, P. (2000). Active Labour Market Policies: A Case Of Evidence Based Policy-Making?, Oxford Review of EconomicPolicy, 16(1), 13-26.
Şafak, C. 4857 Sayılı İş Kanunu Çerçevesinde Kısmi (Part-Time) Çalışma, http://www.kristalis.org.tr/aa_dokuman/kismi_calisma.pdf (10.11.2020).
Şenses F. (2003), “Neoliberal Ekonomi Politikaları, İşgücü Piyasası ve İstihdam” http://arsiv.petrol- is.org.tr/yayinlar/yillik/2003_yillik/07_neoliberal/index.htm (24.05.2021).
Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ankara: Akademi Matbaası.
Tatlıer-Baş M. (2011), “Avrupa Birliği’nde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Ana Plan ve Politikalara Yerleştirilmesi: Hollanda, Romanya ve Türkiye Örneklerinin İrdelenmesi”, T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Ankara. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/2521/meltembas.pdf (20.05.2021).
TİHEK (2019), Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (2019) “Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Faaliyet Raporu-2018”, Ankara. https://www.tihek.gov.tr/ (12.05.2021).
Tokol, A. (2016). Günümüz Türkiye’sinde Temel Sosyal Sorunlar ve Sosyal Politika Uygulamaları, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı”, Ed. Mehmet ZİNCİRKIRAN, Bursa: Dora Yayıncılık.
Toksöz, G.; Memiş, E. (2018), İstihdamda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Haritalama ve İzleme Çalışması, Ankara, Ceid Yayınları.
TUİK, (2020a). Türkiye İstatistik Kurumu, İşgücü İstatistikleri, Hanehalkı İşgücü Anketleri www.tuik.gov.tr (12.11.2020).
TUİK, (2020b). Türkiye İstatistik Kurumu, İstihdam Edilenlerin Sosyal Güvenlik Kuruluşuna Kayıtlılık Durumu- Şubat 2018, Hanehalkı İşgücü Anketleri www.tuik.gov.tr (12.11.2020).
TUİK, (2020c). Türkiye İstatistik Kurumu, İstihdam Edilenlerin İktisadi Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı Ekim-2018, Hanehalkı İşgücü Anketleri www.tuik.gov.tr (12.11.2020).
Tzvetkova, S. & Ortiz-Ospina, E. (2017). Working Women: Key Facts and Trends in Female Labor Force Participation https://ourworldindata.org/women-in-the-labor-force-determinants (24.11.2020).
UİS, (2020). “Ulusal İstihdam Stratejisi” http://www.uis.gov.tr/temelpolitikaeksenleri/opggia (22.10.2020).
Yaman-Öztürk M. (2012), “Cinsiyete Dayalı İşbölümü üzerine Notlar- Kavramsal ve Tarihsel İpuçları”, Feminist Politaka, 16,16-20.
Wienclaw A. R. (2011), “Structural Functionalist Theories of Gender Inequality”, Gender Roles & Equality, Ed. Salem Press, 77-84.