Bora YENİHAN, Bayram BALCI, Çağla VARDAR

CİNSİYET FARKLILIĞININ KADIN ÇALIŞANLARIN KARİYER PLANLARINA VE KARİYER HEDEFLERİNE ETKİLERİ: HAVAYOLU ŞİRKETLERİNDE ÇALIŞAN KABİN MEMURLARI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Kadın çalışanların işgücü piyasalarında kariyer planları ve kariyer hedefleri açısından erkek çalışanlarla eşit şekilde yer alabilmeleri gerekmektedir. Ancak toplumsal cinsiyetin dayattığı roller ve iş bölümü kendisini zaman zaman kadınların kariyer planlarında ve hedeflerinde göstermektedir. Bu çalışma da THY’de çalışan kadın kabin memurlarının kariyer planları ve kariyer hedefleri erkek kabin memurları ile karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve kadın kabin memurlarının cinsiyetlerinin kariyer planlarına ve kariyer hedeflerine olan etkilerine yönelik sonuçlara varılmaya çalışılmıştır. Çalışmada yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmış ve katılımcılara açık uçlu sorular yöneltilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi ile incelenmiş ve çeşitli sorun alanlarına ulaşılmıştır. Bu sorun alanları: “Erkek kabin memurları bu işi bir basamak olarak görmekteyken, kadın kabin memurlarının kariyerlerinin sonu olarak görmesi”, “Erkek kabin memurlarının bu işi farklı kültürleri tanımak için bir fırsat olarak görmesi, kadın kabin memurlarının çalışma yaşamında en çok maddi getiriyi bu işten elde edebileceğini düşünmesi”, “Erkek kabin memurları fiziksel yorgunluktan etkilenirken, kadın kabin memurlarının aile yaşamlarının olumsuz etkilenmesi” şeklindedir. Sorun alanlarının incelenerek literatür ile desteklenmesi ile birlikte kadın kabin memurlarının toplumsal cinsiyet baskısı ile yaptıkları işi kariyerlerinin sonu olarak gördüğü veya kariyerlerine yine hizmetler sektöründe devam etmek istedikleri sonucu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Cinsiyet, Kadın, Kariyer, kabin memuru

THE EFFECTS OF SEXUAL DIFFERENCE ON CAREER PLANS AND CAREER TARGETS OF WOMEN STAFF: A QUALIFIED RESEARCH ON CABIN CREW IN AIRLINE COMPANIES

In this study, the career plans and career goals of female cabin crews working in airlin companies were examined in comparison with male cabin crew. Also, theresults of the effects of the gender of female cabine tofficials on career plans and career goals were tried to be reached. In the study, a semi-structured interview technique was used and open-ended questions were asked to participants. The obtained data were analyzed by contentanalysis and various problem are as were reached. These problem areas are: "While male cabin crews see this as a step, it is the end of their career as female cabin crews", "Male cabin crews see this as an opportunity to get to know different cultures, because female cabin crews think they can get the most financial returns from their work", and "When male cabin crews are affected by physical exhaustion, the female cabin crew's family lives are affected negatively". With the examination of the problem areas and the support of the literature, female cabin crews see the work they do with gender pressure as a result of their careers or their career they want to continue in the service sector.

Keywords:

Gender, Female, Career, Cabin Crew,

PDF

___

ALPARSLAN, Ali Murat, ÇETİNKAYA BOZKURT, Özlem ve ÖZGÖZ, Ayşe (2015), “İşletmelerde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın Çalışanların Sorunları”, MAKÜ İİBF Dergisi, Cilt 2, Yıl 2, Sayı 3, s. 67-72, Hatay.
BEBEKOĞLU, Gözdem ve WASTİ, Arzu (2002), “Çalışan Kadınlara Yönelik Cinsiyet Temelli Düşmanca Davranışların Sebepleri ve Sonuçları Üzerine Bir Araştırma”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s. 223.
BERBEROĞLU, Berch (2009), “Klasik ve Çağdaş Sosyal Teoriye Giriş: Eleştirel Bir Perspektif”, Çev. Can Cemgil, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, s. 204-215, İstanbul.
BESLER, Senem ve ORUÇ, İlke (2010), “Türkiye’de ve Yazılı Basında Kadın Yöneticiler”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, s. 19, Eskişehir.
BİNGÖL, Dursun (2004), “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Beta Yayıncılık, s. 245, İstanbul.
BULUT, Meryem Berrin (2014), “Kadınların Yüksek Pozisyonlara Gelememe Nedenleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl 2, Sayı 7, s. 205-206.
BÜYÜKYILMAZ, Ozan, ERCAN, Sertaç ve GÖKERİK, Mehmet (2016), “Öğrencilerin Kariyer Planlama Tutumlarının Demografik Faktörler Açısından Değerlendirilmesi: Karabük Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt 5, Sayı 7, s. 2067.
ÇARIKÇI, İlker ve OKSAY, Aygen (2004), “Örgütsel Yapı Ve Meslek Farklılıklarının İş Tatmini Üzerindeki Etkileri: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 9, Sayı 2, s. 170, Isparta.
ÇİFTÇİ, Münire ve CEVHER, Ezgi (2014), “Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı Öğrencilerinin Kariyer Olanaklarına Bakış Açılarının İçerik Analizi İle İncelenmesi: Facebook Örneği”, Electronic Journal of Vocational Colleges - Ağustos 2014 BÜROKON Özel Sayısı, s. 220.
DENİZ, Müjgân ve HOBİKOĞLU, Elif (2012), “Cinsiyete Göre Gelişme Endeksi Çerçevesinde Kadın İstihdamının Ekonomik Değerlendirmesi: Türkiye Örneği”, International Conference on Eurasian Economies 2012, s. 126, Almaty-Kazakhstan.
DİKMETAŞ, Elif (2009), “Hastane Çalışanlarında Cinsiyet Farklılığının İncelenmesine Yönelik Bir Uygulama”, KMU İİBF Dergisi, Yıl 11, Sayı 16, s.158-159, Karaman.
DURSUN, Salih ve İŞTAR, Emel (2014), “Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 28, Sayı 3, s. 127-130, Erzurum.
ERGÜL, Şebnem (1996), “Personel Yönetimi”, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Araştırma Yayınları, No: 9, s. 75, İstanbul.
ERYİĞİT, Süleyman (2000), “Kariyer Yönetimi”, Kamu-İş Dergisi, Cilt 6, Sayı 1.
FINDIKÇI, İlhami (1999), “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Alfa Basım Yayın ve Dağıtım, s. 343, İstanbul.
GÜNEY, Salih (2000), “Yönetim ve Organizasyon El Kitabı”, Nobel Yayınları, 2. Baskı, s. 135, Ankara.
İNANDI, Yusuf ve TUNÇ, Binali (2012), “Kadın Öğretmenlerin Kariyer Engelleri İle İş Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişki”, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s. 205.
İRMİŞ, Ayşe ve BAYRAK Sabahat (2001), “İnsan Kaynakları Yönetimi Açısından Kariyer Yönetimi”, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı 1-2, s. 179, Konya.
KARATAŞ, Zeki (2015), “Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri”, Sosyal Hizmet E-Dergi, Cilt 1, Sayı 1, s. 69-70.
KOCACIK, Faruk ve GÖKKAYA Veda (2005), “Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları”, Cumhuriyet Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, s. 208, Sivas.
KORAY, Meryem (1992), “Çalışma Yaşamında Kadın Gerçekleri”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, s. 95.
KRIPPENDORFF, Klaus (2004), “Content Analysis: An Introduction To Its Methodology”, Sage Publication, USA-New York.
NEUMAN, Lawrence (2012), “Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar: Cilt 2”, 5. Baskı, Yayın Odası, s. 321, İstanbul.
OMAY, Umut (2015), “Çalışma Sosyolojisi”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 2702, Ed. Zerrin SUNGUR, s. 156, Eskişehir.
ÖNDER, Nurcan (2013), “Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 51-54.
ÖZÇATAL, Elif Özlem (2011), “Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Çalışma Yaşamına Katılımı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s. 23-24, Çankırı.
ÖZGEN, Hüseyin, ÖZTÜRK Azim ve YALÇIN, Azmi (2002), “İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yayınları, s. 196, Ankara.
ÖZKAPLAN, Nurcan (2009), “Duygusal Emek ve Kadın İşi/Erkek İşi”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, s. 19.
PARLAKTUNA, İnci (2010), “Türkiye'de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi”, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt 10, Sayı 4, s. 1221-1223.
SAYILAN, Fevziye (2008), “Kadın Emekçiler ve Sendikalar”, Emek Tartışmaları 1, DİSK Yayınları, No: 56, s. 271-272, Ankara.
TAŞLIYAN, Mustafa, ARI, Nazmiye Ülkü ve DUZMAN, Burak (2011), “İnsan Kaynakları Yönetiminde Kariyer Planlama ve Kariyer Yönetimi: İİBF Öğrencileri Üzerinde Bir Alan Araştırması”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, s.233.
TOKSÖZ, Gülay (2013), "Toplumsal Cinsiyetin Perspektifinden Kalkınma ve İşgücü Piyasaları", Sendikacılık Akademisi Ders Notları 2, Türk-İş Yayınları, s. 292-295, Ankara.
ÜZÜM, Burcu ve UÇKUN, Seher (2015), “Büro Yönetimi ve Yönetici Asistanlığı Öğrencilerinin Demografik Özellikleri İle Kariyer Geleceği Beklentilerinin Ölçülmesi: Kocaeli MYO Örneği”, Elektronik Mesleki Geliştirme ve Araştırma Dergisi, Yıl, 3, Sayı 1, s. 79.
YELBOĞA, Atilla (2007), “Bireysel Demografik Değişkenlerin İş Doyumu İle İlişkisinin Finans Sektöründe İncelenmesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, s. 2-3.
YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2008), "Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri", Seçkin Yayıncılık, 6. Baskı, Ankara.
ZENCİRKIRAN, Mehmet (2015), “Çalışma Sosyolojisi”, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 2702, Ed. Zerrin SUNGUR, s. 184-186, Eskişehir. http://www.turkishairlines.com/tr-tr/kurumsal/basin-odasi/bir-bakista-thy/is-gucu, Erişim Tarihi 23.06.2017 http://www.turkishairlines.com/tr-tr/kariyer/calisan-profili, Erişim Tarihi 23.06.2017