Nurgül GÜNGÖR, Nazmiye ÇIRAY, Şirin VATANSEVER, Asiye DURMAZ AKYOL

Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşam Kalitesi, İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Saptanması

Amaç: Bu araştırma, yoğun bakım ünitelerindeçalışan yoğun bakım hemşirelerinin tükenmişlik,iş doyumu ve yaşam kalitesi düzeylerini saptamakve bunları etkileyen faktörleri belirlemek amacıylaplanlandı.Gereç ve Yöntem: Araştırma, kesitsel tipte olup,Ege Üniversitesi ve Celal Bayar Üniversitesi TıpFakültesi Hastanesi yoğun bakım ünitelerinde çalışan hemşirelerden, araştırmaya katılmayı kabuleden 65 hemşire ile yürütüldü. Araştırmanın temelini oluşturan anket formu dört bölümden vetoplam 92 sorudan oluşturuldu. Birinci bölümdesosyo-demografik özellikler, ikinci bölümde WHOQOL-BREF (TR) ölçeği, üçüncü bölümde Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve dördüncü bölümdeMumford’un iş doyumu ölçeği yer aldı.Bulgular: Hemşirelerin, %55.4’ü 27 yaş ve altıgrupta yer alıyordu, %52.3’ü evli, %53.8’inin geliri-giderine denk, %61.5’i lisans mezunu, %52.3’übeş yıl ve üzeri süredir meslekte görev yapmakta,%43,1’i dahiliye yoğun bakımda, %81.5’i bu klinikte üç yıl ve altı süredir çalışmaktaydı. Hemşirelerin %53.8’i daha önce üniversite hastanesinde çalışmış ve %63.6’sı bu kurumda üç yıl ve altı süreçalışmıştı.Sonuç: Hemşirelerin bazı sosyo-ekonomik özelliklerinin yaşam kalitesi, tükenmişlik, iş doyumuölçek puanlarını etkilediği saptandı

Anahtar Kelimeler:

Çalışan tükenmişliği, yoğun bakımünitesi, iş doyumu, hemşirelik, yaşam kalitesi

Determining the Levels of Life Quality, Job Satisfaction and Burnout of Intensive Care Nurses

Objectives: This study was planned to assess the levels of life quality, job satisfaction and burnout and to determine the factors that may affect these features, in nurses working in inten- sive-care units. Material and Method: This cross-sectional study was conducted among 65 intensive care nurses working in Ege and Celal Bayar university hospitals who accepted to participate. The inquiry form on which the study was based, was composed of four parts and 92 questions. The first part comprised socio-economic features, the second part included the WHOQOL- Bref (TR), a short form of life quali- ty scale, the third part comprised the Maslach Burn- out Syndrome Scale and in the fourth part, the Mumford job satisfaction scale was included. Results: Among the nurses, 55.7% were

Keywords:

Burnout professional, intensive care units, job satisfaction, nursing, quality of life,

PDF

___

Dündar S. Teorik çerçeve içinde yaşamdan duyulan tatmin kavramı. Yönetim - İstanbul Üniversitesi İş- letme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi 1993;15:49-54.
Lawton MP. A multidimensional view of quality of life in frail elders. In: Birren JE, Lubben JE, Rowe JC, Deutchman DE, editors. The concept and measure- ment of quality of life in the frail elderly. New York: Academic Press; 1991. p. 3-27.
Schwartz P. Quality of life in the coming decades, society 1999;36:56-61.
Alleyne GA. Health and the quality of life. Rev Panam Salud Publica 2001;9:1-6.
Bilge-Dönmez A, Çam O. Bir Psikiyatri kliniğinde hasta bakım kalitesinin incelenmesi. I. Uluslararası- VIII. Ulusal Hemşirelik Kongresi; 29 Ekim-2 Kasım, 2000; Antalya, Türkiye. Antalya; 2000.
Buckley TA, Cheng AY, Gomersall CD. Quality of life in long-term survivors of intensive care. Ann Acad Med Singapore 2001;30:287-92.
Grimmer K, Moss J. The development, validity and application of a new instrument to assess the quality of discharge planning activities from the community perspective. Int J Qual Health Care 2001;13:109-16.
Erci B, Sayan A, Tortumluoğlu G, Kılıç D, Şahin O, Güngörmüş Z. The effectivenese of Watson’s caring model on the quality of life and blood pressure of patients with hypertension. I. Uluslararası & VIII. Ulusal Hemşirelik Kongre Kitabı; 29 Ekim-2 Kasım, 2000; Antalya, Türkiye. Antalya; 2000. s. 488-93.
Ergör A. Birinci basamakta iş doyumu ve bunu etki- leyen etmenler. 1. Temel Sağlık Hizmetleri Sempoz- yumu Bildiri Kitabı; 5 Nisan, 2003; Manisa, Türkiye. Manisa; 2003. s. 27-33.
Mueller CW, McCloskey JC. Nurses’ job satisfaction: a proposed measure. Nursing Research 1990;39:113-17.
Musal B, Ergin S. Pratisyen hekimlerde mesleki do- yum ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Toplum ve Hekim 1993;(54):22-5.
Cavanagh SJ. Predictors of nursing staff turnover. J Adv Nurs 1990;15:373-80.
McCloskey JC. Two requirements for job content- ment: autonomy and social integration. Image. Journal of Nursing Scholarship 1990;22:140-3.
Serinkan M, Çımrın AH, Ergör A, Cimili C, Bengi F. Tükenme sendromu ve acil servis hekimleri. Top- lum ve Hekim 2002;17:358-65.
Aslan SH, Aslan RO, Alparslan ZN, Gürkan SB, Ünal M. Hekimlerde tükenmede cinsiyetle ilişkili etkenler. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Der- gisi 1997;2:132-6.
Ersoy F, Yıldırım C, Edirne T. Tükenmişlik (staff burnout) sendromu. STED 2001;10:46-7.
Rowe MM. Hardiness as a stress mediating factor of burnout among healthcare providers. Am J Health Stud 1998;14:16-20.
Acker GM. The impact of clients’ mental illness on social workers’ job satisfaction and burnout. Health Soc Work 1999;24:112-9.
de Pablo Gonzalez R, Suberviola Gonzalez JF. The prevalence of the burnout syndrome or profession- al exhaustion in primary care physicians. Aten Primaria 1998;22:580-4. [Abstract]
Sutherland VJ, Cooper CL. Identifying distress among general practitioners: predictors of psycho- logical ill-health and job dissatisfaction. Soc Sci Med 1993;37:575-81.
Rick J, Briner RB. Psychosocial risk assessment: problems and prospects. Occup Med (Lond) 2000; 50:310-4.
Ergin C. Maslach tükenmişlik ölçeğinin Türkiye sağlık personeli normları. 3P Dergisi 1996;4:28-33.
Çimen M. Maslach tükenmişlik ölçeği sağlık perso- neli Türkiye normlarının silahlı kuvvetler sağlık per- soneli tükenmişlik puanları ile karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Toplum ve Hekim 2002:17:212-6.
What quality of life? The WHOQOL Group. World Health Organization Quality of Life Assessment. World Health Forum 1996;17:354-6.
Olgun N. Primer hemşirelik yönteminin hasta bakı- mı ve hemşirelerin iş doyumuna etkisi. [Doktora Te- zi], İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 1994.
Çam O, Baysal A. Psikiyatrist ve Psikologlarda tü- kenmişlik sendromu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 1997;13:59-74.
The World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL): development and general psychometric properties. Soc Sci Med 1998;46:1569-85.
Leung KF, Tay M, Chang TBL. Hong Kong Çin ver- siyonu denemesi. World health Organization Quality of Life Measure, Abbreviated version WHOQOL- Bref (HK). Hong Kong Hospital Fasthority 1997.
Ay S, Güngör N, Özbaşaran F. Manisa il merkezinde sağlık ocaklarında çalışan personelin yaşam kalitesi ve bunu etkile-yen sosyo-demografik faktörler. 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu, Program ve Özet Kitabı; 8-10 Nisan, 2004; İzmir, Türkiye: İzmir: Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri; 2004. s. 66.
Kaya M, Piyal B. Ankara’da 112 acil yardım hizmet- lerinde çalışan sağlık personelinin öznel yaşam ka- litelerinin sosyo-demografik özellikler yönünden yaşam kalitesi alt alanlarına göre değerlendirilmesi. 1. Sağlıkta Yaşam Kalitesi Sempozyumu Kitabı; 8-10 Nisan, 2004; İzmir, Türkiye. İzmir: Meta Basım Mat- baacılık Hizmetleri; 2004. s. 61.
Erbil N, Bostan Ö, Ebe ve hemşirelerde iş doyumu, benlik saygısı ve etkileyen faktörler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 7:56-66.
Çetinkaya A, Özbaşaran F. Üniversite hastanesinde görev yapan hemşirelerin iş doyumu düzeyleri ve etkileyen faktörler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2004;20:57-76.
Ergin C. Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması; VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. An- kara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları; 1993. s. 143-55.
Ay S, Güngör N, Özbaşaran F. Manisa il merkezi sağlık ocaklarında çalışan personelin sosyo-demog- rafik özelliklerinin tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi. IX. Ulusal Halk Sağlığı Kongre Kitabı; 3-6 Ka- sım, 2004, Ankara, Türkiye. Ankara; 2004.
Herzberg F. The managerial choice: to be efficient and to be human. Salt Lake City, UT: Olympus Publishing; 1982.
Gözüm S. Koruyucu sağlık hizmetlerinde görev ya- pan hemşire ve ebelerde iş doyumu, tükenmişlik ve işe devamsızlığı etkileyen faktörlerin araştırılması. Available from: http://www.atauni.edu.tr/ensti- tu/saglik/tezler/hemşirelik3.html.
Çam O, Akgün E, Gümüş Babacan A, Bilge A, Kes- kin, Ünal G. Bir ruh sağlığı ve hastalıkları hastane- sinde çalışan hekim ve hemşirelerin klinik ortamla- rını değerlendirmeleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anatolian Journal of Psychi- atry 2005;6:213-20.