Günlük Yaşam Aktiviteleri Modeline Göre Yeni Tip Koronavirüs (Sars-Cov-2) ile Enfekte Kritik Hastanın Hemşirelik Bakımı
2019 yılında, koronavirüs hastalığı (COVID-19) yeni keşfedilen bir koronavirüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalık olarak görülmüştür. İlk defa, koronavirüsü ile enfekte birkaç hasta vaka, Çin'in Wuhan eyaletinde görülmüş ve diğer ülkelere de yayılmıştır. Aralık 2019’da, Çin’in Wuhan eyaletinde ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan yeni tip korona virüs, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından resmi olarak şiddetli akut solunum sıkıntısı sendromu Koronavirüs (SARS-COV-2) şeklinde adlandırılmış ve bu hastalığın adı “Covid-19” olarak belirlenmiştir. Covid-19 virüsü ile enfekte olan hastalarda tedavi edilebilen hafif ile orta şiddette solunum yolu hastalığı gelişebilmektedir. Covid-19 hastaları, şiddetli akut solunum sıkıntısı sendromu, solunum desteği ihtiyacı yaşayabilmekte ve bunun paralelinde gelişebilecek ciddi organ disfonksiyonlarına bağlı olarak da yoğun bakım desteğine ihtiyaç duyabilmektedir. Bu kapsamda yoğun bakım ünitesinde çalışan sağlık personeli, bulaş riski yüksek olan koronavirüs hastalarına, infeksiyon kontrol önlemleri ile tedavi ve bakım sağlamaktadır. Yoğun bakım ekibinin en önemli üyesi olan yoğun bakım hemşireleri en ön safta ve sıfır noktasında çalışmakta olup, tedavi ve bakım sürecinde olumsuz etkilenen hastalara psikolojik ve fiziksel destek sağlamakta, bireyselleştirilmiş hemşirelik bakımını sunmaktadır. Temel rolü hemşirelik bakımı olan hemşireler, Covid-19 tanılı hastaların gereksinimlerini saptayıp, elde edilen sonuçlar doğrultusunda kaliteli bakıma yönelik geliştirici müdahalelerde bulunmaktadır. Bu doğrultuda hemşirelere önemli sorumluluklar düşmektedir. Bu olgu sunumunda; pandemi sürecinde yoğun bakım ünitesinde takip edilen Covid-19 tanılı hastanın tedavi ve hemşirelik bakım süreçlerine ilişkin güncel müdahale ve yaklaşımlara yer verilmiştir. Covid-19 tanılı hastanın, hava yolu açıklığının sürdürülmesi ve prone pozisyonu verilen hastalarda sekresyonların temizlenmesi için sık aralarla yapılan aspirasyon işlemlerinin akciğerdeki iyileşmeye olan katkısını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Covid-19, Prone, Aspirasyon, Hemşirelik Bakımı, Yoğun Bakım.
___
- Karadağ, N. Çalışkan, Z. Baykara, Hemşirelik Teorileri ve Modelleri, Akademi Basın ve Yayıncılık, 1.Baskı, İstanbul, syf:532-550, 2017.
- Somyürek N. Uğur E., Creation of a Patient Safety Culture in Intensive Care Units: Nurses’ View to the Medical Errors,2016. http://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/NgUVIjbRsCP4.pdf.
- Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği, 2020.
- http://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/IBzlMqJIkkDX.pdf.
- Grasselli G, Zangrillo A, Zanella A, Antonelli M, Cabrini L, Castelli A, & Iotti G. Baseline characteristics and outcomes of 1591 patients infected with SARS-CoV-2 admitted to ICUs of the Lombardy region, Italy. Jama, syf: 1574-1581, 2020.
- Munshi L, Del Sorbo L, Adhikari NKJ, Hodgson CL, Wunsch H, Meade MO, Uleryk E, Mancebo J, Pesenti A, Ranieri VM, Fan E. Prone position for acute respiratory distress syndrome, A systematic review and meta-analysis, Ann Am Thorac Soc, syf: 280–288, 2017.
- Alhazzani W, Moller MH, Arabi YM, Loeb M, Gong M N, Fan E, & Du B. Surviving Sepsis Campaign: guidelines on the management of critically ill adults with Coronavirus Disease 2019 (COVID19). Intensive care medicine, syf: 1-34. 2020.
- Edipoğlu, İ., Özcan, P., Akıncı, İ., Yornuk, M., Orhun, G., Şentürk E.,Telci, L., Yoğun Bakım Hastalarında Erken ve Geç Trakeostomi Uygulamalarının Değerlendirilmesi, Türk Yoğun Bakım Derneği Dergisi, 11: 60-3. 2013.
- Kaya, C., Köksal, E., Üstün, F., Anestezi ve Yoğun Bakım Pratiğinde Trakeostomi, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi (Journal of Harran University Medical Faculty) Cilt 11. Sayı 2, 2014.
- Arman, D., Arda, B., Şardan, Y., Bal, Ç., Esen, F., Topeli, A., Kılınç, O., Sayıner, A., Türk Toraks Derneği Erişkinlerde Hastanede Gelişen Pnömoni Tanı ve Tedavi Uzlaşı Raporu, 2018.
- Alcan, A., Korkmaz, F., Ventilatörle İlişkili Pnömoninin Önlenmesi: Bakım Paketi Yaklaşımı, 2015.
- Li, L., Li, R., Wu, Z., Yang, X., Zhao, M., Liu, J., et al. Therapeutic strategies for critically ill patients with COVID-19. Ann Intensive Care 2020;10:45.
- Lin Z, Yan G, Ping, Yuanhao W, Jingjing G, Lin W, Jianliang Z, Hongzhou and Tongyu Z.,Nursing Care of Critically Ill Patient Infected With COVID-19 Virus in China, Shanghai: A Case Report,2020.
- Başaran, S., Güzel, R., COVID-19’da Akut ve Kronik Dönemde Rehabilitasyonun Yeri, Çukurova Medical Journal, 2020;45(4):1818-1828.
- Kebapçı, A., COVID-19 Hastaların Yoğun Bakım Ünitelerinde Tedavi ve Bakım Girişimlerine İlişkin Güncel Yaklaşımlar, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi,2020.
- Türk Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği,Yoğun Bakım Ünı̇tesı̇nde Görev Alacak Hemşı̇reler İçı̇n Kaynak Kı̇tapçık Covid-19 Pandemı̇sı̇’ne Özel Kitapçık, 2020.
- Caı H, Chen Y, Chen Z, Fang Q, Han W, Hu S, Lı Ji, Lı T, Lu X, Qu T, Shen Y, Sheng J, Wang H, Weı G, Xu K, Zhao X, Zhong Z, Zhou J., COVID-19 Önleme ve Tedavi El Kitabı, 2020.
- Guan, WJ., Ni, ZY., Hu, Y., et al. Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China. N Engl J Med. 2020;382(18):1708‐1720.
- Guo, W., Li, M., Dong, Y., et al. Diabetes is a risk factor for the progression and prognosis of COVID-19, Diabetes Metab Res Rev., 2020.
- Tisoncik, JR., Korth, MJ., Simmons, CP., Farrar, J., Martin, TR., Katze, MG., Into the eye of the cytokine storm, Microbiol Mol Biol Rev., syf: 16-32, 2012.
- Kassir, R., Risk of COVID-19 for patients with obesity, Obes Rev., 2020.
- FDA: Investigational COVID-19 Convalescent Plasma--Emergency INDs. FDA website. Updated April 3, 2020. Accessed April 6, 2020. https:// www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/ investigational-new-drug-ind-or-deviceexemption-ide-process-ber/investigationalcovid-19-convalescent-plasma-emergency-inds.
- Hakim, R., Siami, G., Plasmapheresis. Handbook of Dialysis, Daugirdas JT, Ing TS (eds). Little, Brown and Company Boston, syf: 218-241, 1994.
- Karadağ, A., Aştı, T., Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Bilim ve Sanatı, Cilt 1, syf 151, 2016.
- Pour, H., Yavuz, M., Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı:3. 2010.
- Terzi, B., Kaya, N., Yoğun Bakım Hastasında Hemşirelik Bakımı, Yoğun Bakım Dergisi, syf: 5-21, 2011.
- Liu, Y., Yan, LM., Wan, L., Xiang, TX., Le, A., Liu, JM., Zhang, W., Viral dynamics in mild and severe cases of COVID-19, The Lancet Infectious Diseases, 2020.
- Rollas, K., Şenoğlu N., Covid-19 Hastalarının Yoğun Bakım Ünitesinde Yönetimi, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, (Ek sayı):142-55, 2020.
- Çelik, S., Mekanik Ventilasyonda Prone Pozisyonunun Yönetimi, Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, syf: 80-87, 2018.
- Cai, Q., Chen, F., Wang, T., et al. Obesity and COVID-19 Severity in a Designated Hospital in Shenzhen China, Diabetes Care, 2020.
- Andersen, KG., Rambaut, A., Lipkin, WI., Holmes, EC., Garry, RF., The Proximal Origin of SARS-CoV-2, 2020.
- ISSN: 1302-0498
- Başlangıç: 1997
- Yayıncı: Yoğun Bakım Hemşireler Derneği