___

• 1 Betimsel ve formalist yaklaşım, on dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinden yirminci yüzyılın son on yılına kadar yazılan Osmanlı mimarlık tarihi çalışmalarını tanımlayan başat tarihyazımsal eğilimdir. Bu metodolojik yaklaşım, yapıların görsel ve biçimsel özelliklerini betimlemeyi ve bu özellikler üzerinden sınıflandırmalar ve dönemlendirmeler oluşturmayı amaçlar.
• Bu yaklaşıma sahip çalışmalara örnek olarak, bkz. Celal Esad Arseven, Türk Sanatı 3 c. (İstanbul: MEB, 1956); Ekrem Hakkı Ayverdi ve İ. Aydın Yüksel, İlk 250 Senenin Osmanlı Mimarisi (İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, 1976); Oktay Aslanapa, Osmanlı Devri Mimarisi (İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1986). Ayrıca bkz. Oya Pancaroğlu, “Formalism and Academic Foundation of Turkish Art in the Early Twentieth Century,” Muqarnas 24 (2007): 67–78.
• 2 Örneğin bkz. Gülru Necipoğlu, 15. ve 16. Yüzyılda Topkapı Sarayı: Mimari, Tören, İktidar, çev. Ruşen Sezer (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2014); Lucien Thys-Şenocak, Hadice Turhan Sultan: Osmanlı İmparatorluğunda Kadın Baniler, çev. Ayla Ortaç (İstanbul: Kitap Yayınevi, 2009); Nina Ergin, der., Anadolu Medeniyetlerinde Hamam Kültürü: Mimari, Tarih ve İmgelem, çev. Ayşe Özbay Erozan (İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2012).
• 3 Bu çalışmalara bazı örnekler için bkz. İsmail Hakkı Aksoy, İstanbul’da Tarihi Yapılarda Uygulanan Temel Sistemleri (İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi, 2008); Gülsün Tanyeli ve Uğur Tanyeli, “16. Yüzyıl Osmanlı Mimarlık Teknolojisi,” Türk Kültüründe Sanat ve Mimari, Klasik Dönem Sanatı ve Mimarlığı Üzerine Denemeler, der. Mehmet Saçlıoğlu ve Gülsün Tanyeli (İstanbul: 21. Yüzyıl Eğitim ve Kültür Vakfı, 1993), 125–156.
• 4 Bkz. Serpil Çelik, Süleymaniye Külliyesi: Malzeme, Teknik ve Süreç (Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2009); Gülsün Tanyeli, “18. Yüzyıl Osmanlı Mimarlığında Yapım Süreci: Laleli Külliyesi Örneği,” Celal Esad Arseven Anısına Sanat Tarihi Semineri Bildirileri, 7-10 Mart, 1994 (İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi, 2000), 317–326.
• 5 Ceren Özpınar, Türkiye’de Sanat Tarihi Yazımı (1970-2010): Sanat Tarihi Anlatıları Üzerine Eleştirel Bir İnceleme (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2016), 23–25.
• 6 Ibid., 33–36; Gülsüm Baydar, “Mimarlık-Tarih: Türkiye’de Mimarlık Tarihyazımının Tarihsel Yükleri,” E-Skop, Sanat Tarihi, Eleştiri, erişim tarihi 3 Eylül 2020, https://www.eskop.com/skopbulten/ mimarlik-%E2%80%93-tarih-turkiyede-mimarlik-tarihi-yaziminin-tarihsel-yukleri/2131.