GİYİM MODASINDA AYKIRI SÖYLEMLER VE KİTLE BEĞENİSİ İLİŞKİSİNDE BİREŞİM TARZLAR

Batıda Modernizm sonrası ortaya çıkan toplumsal aykırı söylemler, günün egemen modasına karşıt olarak kendi giyim tarzlarını yaratmışlardır. Ancak ilerleyen zamanla bu tarzların, giyim endüstrisinin görsel çeşitliliğe olan gereksinimi doğrultusunda, egemen kitlelerin beğenisine uygun olarak yeniden yorumlandığı görülmüştür. Her biri kendi döneminde sosyal, politik, v.b. çeşitli aykırı tavırlar içeren alt kültür, akım veya eğilimlerin simgesi haline gelmiş giyim tarzları, egemen kitlelerin beğenisine uygun hale getirilerek, yeni bireşim* (sentez) tarzlar ortaya çıkmıştır.     Konu öncelikle moda olgusunu yaratan kitle beğenisi ve bunu doğuran insan psikolojisi temelinde ele alınmış ve sosyolojik nedenlerle irdelenmiştir. Diğer yandan her biri kendi döneminde simgeleşmiş, aykırı söylemler üretmiş alt kültür ve eğilimlere ait giyim tarzları ele alınmıştır. Örnek olarak, ortaya çıktığı dönemin egemen modasına karşıt veya yenilikçi olan asıl tarzlar ve bunların zamanla moda sistemi içerisinde yer edinen bireşimleri, 2010 sonrası internet sitelerinde satışa sunulan veya çeşitli moda blog ve sitelerinde yer alan/satılan güncel kombinler karşılaştırılmıştır. Çalışma aykırı söylem üretmiş ve giyim modasında etkili olmuş, seçilen 6 örnek tarzla sınırlandırılmıştır.Egemen kitlelerin beğenisine uygun olarak düzenlenmiş bireşim tarzlar üzerinden “modanın sistematik döngüsüne karşı duran görüşleri de yine kendi sistemine dahil edebilen”, gizil güce (potansiyel)  dikkat çekilerek, günümüz giyim modasında sıklıkla rastlanan bireşim tarzların, aykırı söylem ve kitle beğenisi ilişkisinde incelenmesi amaçlanmıştır.        * TDK sözlüğünde, bireşim: Parçaların veya ögelerin bir araya getirilip bir bütün olarak birleştirilmesi, sentez. (http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5ce2665cd40a14.37994487)

___

  • Adler, A. (2017).İnsanı Tanıma Sanatı, Çeviren: Kamuran Şipal,17.Baskı, İstanbul: Say Yayınları. Barnard, M.(2002). Fashion as Communication, (2nd Ed). London and New York: Routledge. Baudrillard, J.(2011). Nesneler Sistemi, Çeviri: Oğuz Adanır, Aslı Karamollaoğlu 1.Basım, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. Berger, J. (2017). Görme Biçimleri, Çev. Yurdanur Salman, 24.Basım, Metis Yayınları. Blumer, H.(1969). Fashion: From Class Differentiation to Collective Selection, The Sociological Quarterly, Vol. 10, No. 3 (Summer,), Published by: Taylor & Francis, Ltd. Stable Erişim adresi 282 https://www.jstor.org/stable/4104916 Blumer, H.(1995). Social Movements: Critiques, Concepts, Case Studies, Ed.Stanford M. Lyman, London: Palgrave Macmillan. Crane, D. (2003). Moda ve Gündemleri: Giyimde Sınıf, Cinsiyet ve Kimlik, Çeviri: Özge Çelik, Ayrıntı Yayınları. Freud, S.(2018). Kitle Psikolojisi, Çeviri: Kamuran Şipal, 5. Baskı, Say Yayınları. Fogg M.(Ed.). (2014). Modanın Tüm Öyküsü, İstanbul: Hayalperest Yayınevi. Hall, S. ve Jefferson, T. (Ed). (2003). Resistance Through Rituals: Youth Subcultures in Post-war Britain, Routledge. Harris, J. (2006). Ed: Grunenberg, C.,Harris J. , Harris P. Summer of Love: Psychedelic Art, Social Crisis and Counterculture in the 1960s: Abstraction and Empathy Psychedelic Distortion and the Meanings of The 1960’s, Liverpool University Press+Tate. Hebdige, D. (2002). Subculture The Meaning of Style, Routledge. İşbilen, A. (2011). Neden ve Sonuç İlişkileriyle Modada Anarşizm, Phoenix Yayınevi. Kağıtçıbaşı, Ç. Kültürel Psikoloji, Kültür Bağlamında İnsan ve Aile, 2. Baskı, İstanbul: Evrim Yayınevi. Le Bon, G.(1997). Kitleler Psikolojisi, 1. Baskı, Hayat Yayınları. Lenig, S.(2010). The Twisted Tale of Glam Rock, Greenwood Publishing Group. Mendes V. de la Haye A. (2010). Fashion Since 1900, Thames and Hudson. Platon,(2012). Şölen-Dostluk, Çeviri: Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat, 9. Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Reilly, A.(2014). Key Concepts For The Fashion Industry, London: Bloomsbury Academic. Romero, E. (2012). Free Stylin: How Hip Hop Changed The Fashion Industry, Praeger. Savran, D.(1998). Taking It Like A Man, New Jersey: Princeton University Press. Simmel, G. (1957). Fashion, The American Journal Of Sociology, Volume 62, Number 6, May. 543 Erişim adresi http://jasss.soc.surrey.ac.uk/3/2/reviews/benvenuto.html Steele, V. (2018). Anti Fashion, Fashion Theory The Journal of Dress, Body and Culture, ISSN: 1362-704X 1751-7419 Erişim adresi https://www.tandfonline.com/loi/rfft20 Waquet, D. ve Laporte, M. (2011). Moda, Çeviri: Işık Ergüden, Ankara: Dost Kitabevi. Wilson, E. (2003). Adorned in Dreams: Fashion and Modernity, New York: I.B Tauris.