Karşılaştırmalı Hukukta Şüpheli İşlem Bildirimi ve Mali İstihbarat Birimleri

FATF Tavsiyeleri ve diğer uluslararası düzenlemeler sayesinde hemen her ülkede kurulan mali istihbarat birimleri, şüpheli işlem bildirimlerini almakla ve işlemekle yükümlüdürler. Türkiye’nin mali istihbarat biri olan Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Başkanlığı da şüpheli işlem bildirimleri sonucunda analiz ve inceleme faaliyetlerini yerine getirmektedir. MASAK, FATF Tavsiyelerine tam uyumlu olsa da bağımsız ve özerk bir kurum olmadığından AB standartları ile uyumsuzdur. Şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) yükümlülüğüne sebep olan şüphe, yükümlünün nezdinde doğan ve sübjektif nitelikteki şüphedir ve işlemin hukuka aykırılığına ilişkindir. İşlemin, suçla ilişkisi olmasa dahi, yasa dışı olduğu değerlendiriliyorsa ŞİB yapılmalıdır. Bu şüphenin suçun işlendiğine dair bilgi veya başlangıç şüphesi düzeyinde bulunmaması gerekmemektedir. MASAK, terörizmin finansmanı ve suç gelirlerinin aklanması suçu kapsamında adli kolluktur. Aklama ve terörizmin finansmanı suçu açısından ŞİB yapılması, bu suçları bildirme yükümlülüğünü kaldırır. Ancak aklama suçuna öncül başka bir suçun işlendiği biliniyorsa, suçu bildirme yükümlülüğü devam eder. Bu durumda aklama suçu açısından erteleme ŞİB yapılmalı ve öncül suç ayrıca ihbar edilmelidir. Şüpheli işlem açısından MASAK tarafından değerlendirme ve analiz faaliyetleri gerçekleştirileceğinden, aklama veya terörizmin finansmanı suçu ihbar edilse dahi ayrıca ŞİB yapılmalıdır. İşlemin yasa dışı niteliğine ilişkin şüpheyi destekleyen belge veya ciddi emare bulunması durumunda işlem yedi gün süre ile ertelenebilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Şüpheli İşlem Bildirimi, Mali İstihbarat Birimi, Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), İşlem Erteleme, Kimlik Tespiti, Müşterini Tanı, Suçu Bildirmeme Suçu

Suspicious Transactions Report and Financial Intelligence Units in Comparative Law

Financial intelligence units are established in almost every country in order to comply to the FATF Recommendations and other international regulations. These institutions are responsible for receiving and processing suspicious transaction reports. The Financial Crimes Investigation Board (MASAK), which is Türkiye’s financial intelligence service, carries out analysis and investigation activities as a result of suspicious transaction reports. Although the MASAK is fully compatible with FATF recommendations, it is incompatible with the standards of the European Union, as it is not an independent and autonomous institution. Suspicion that causes the obligation to report transactions (STR) is the suspicion that arises before the obligator and is the result of subjective evaluation. STR should be made if the action is considered to be illegal even if it has no relationship with any crime. This suspicion does not need to be at the level of knowledge of crime or initial suspicion that the crime has been committed. MASAK is a judicial law enforcement within the scope of the crime of financing terrorism and laundering proceeds of crime. In terms of the crime of laundering and financing of terrorism, STR lifts the official complaint obligation to these crimes. However, if another predicate offence is committed before the crime of laundering, the obligation to official complaint continues. In this case, laundering crime and the predicate crime should be reported separately. Since the assessment and analysis activities will be carried out by MASAK in terms of suspicious actions. Thus, even if the crime of laundering or financing of terrorism is officially complained, STR must also be filed. If there is a document or serious sign that supports the doubt about the illegal nature of the transaction, the transaction may be postponed for seven days by MASAK.

Keywords:

Suspicious Transaction Reporting, Financial Intelligence Unit, Financial Crimes Investigation Board (MASAK), Transaction Postponement, Identification, Know Your Customer Due Diligence, The Crime of not Reporting the Crime,

PDF

___

Kitap ve Makaleler
Artuk, Mehmet Emin/ Gökcen Ahmet/ Yenidünya, A. Caner (2013) Ceza Hukuku Özel Hükümler, 13. Baskı, Ankara, Adalet.
Aydın, Sermet (2008) “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesi Kapsamında Müşterinin Tanınması Prensibi”, Bankacılar Dergisi, S: 65, s. 66-88.
Aydın, Sermet/Yel, Fatih (2016) “Aklama ve Terörün Finansmanıyla Mücadelede İşlemlerin Ertelenmesi”, Bankacılar Dergisi, S: 99, s. 37-51.
Aykın, Hasan (2008) “Aklama ve Terörün Finansmanı ile Mücadelede Şüpheli İşlem Bildirim Sistemi”, Bankacılar Dergisi, S: 65, s. 37-65.
Aykın, Hasan/Sözmen, Kevser (2008) Terörün Finansmanı ile Mücadele, Ankara, MASAK Yayın No: XX.
Baxter, Richard Reeve (1974) “A Skeptical Look at the Concept of Terrorism”, Akron Law Review, C: 7, S: 3, s. 80-387.
Ergül, Ergin (1998) Hukuki, Mali, Aktüel Boyutları ve İlgili Mevzuatıyla Kara Paranın Aklanması ve Suçları, Ankara, Adalet Yayınevi.
FATF (2016) “Anti-money laundering and counter-terrorist financing measures - United States”, Fourth Round Mutual Evaluation Report, Paris, FATF.
FATF (2018) “Anti-money laundering and counter-terrorist financing measures - United Kingdom”, Fourth Round Mutual Evaluation Report, Paris, FATF.
FATF (2019) “Anti-money laundering and counter-terrorist financing measures - Turkey”, Fourth Round Mutual Evaluation Report, Paris, FATF.
FATF (2022) “Anti-money laundering and counter-terrorist financing measures - Germany”, Fourth Round Mutual Evaluation Report, Paris, FATF.
Genç, Fatma Umay (2012) “Terörizmin Finansmanı ve Suçtan Elde Edilen Gelirlerin Aklanması, Aranması, Elkonması ve Müsaderesi Hakkında Avrupa Konseyi Sözleşmesi ve Türk Hukuku”, (Yüksek Lisans), Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Genç, Fatma Umay (2021) “Şüpheli İşlem Bildirimi Yükümlülüğünün İhmali Halinde Yükümlünün Ceza Hukuku Sorumluluğu”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 25, S: 4, s. 613-653.
Gödekli, Mehmet (2017) Terörizmin Finansmanı Suçu, Ankara, Seçkin, 2017.
International Monetary Fund-IMF (2004) Financial Intelligence Units: an overview, Legal Dept., Monetary and Financial Systems Dept., World Bank, Financial Market Integrity Div., Washington, D.C.
Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan (2009) Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Koca, Mahmut/ Üzülmez, İlhan (2015) Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 2. Baskı, Ankara, Adalet.
Laqueur, Walter (2007) “A Brief History, Countering the Terrorist Mentality”, United States Department of State, Foreign Policy Agenda, C: 12, S: 5.
Ortaylı, İlber (2002) “Dünyada ve Türkiye’de Tarihte Terör”, Dünya’da ve Türkiye’de Terör, Ankara, TCMB Yayınları.
Öktem, Emre (2004) “Uluslararası Hukukta Terörizm; Tanım Sorunu ve Milli Bağımsızlık Hareketleri”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, C: 3, S: 4, s. 133-147.
Özgenç İzzet/Karabulat Efe Can (2020) “Avrupa Birliği Mevzuatında ve Türk Hukukunda Özellikle Uluslararası Alanda Para Transferlerinin Denetlenmesine İlişkin Düzenlemeler ve Bu Bağlamda Ceza Hukuku Sorumluluğu”, 5. Türk-Kore Ceza Hukuku Günleri - Karşılaştırmalı Hukukta Ekonomik Suçlar Uluslararası Sempozyumu Tebliğler, Cilt 1, Ankara, Seçkin.
Özgenç, İzzet/Yurtlu, Fatih (2020) “Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçları Bakımından Teori ve Uygulamada Ortaya Çıkabilecek Sorunlara İlişkin Bir Değerlendirme”, 5. Türk-Kore Ceza Hukuku Günleri - Karşılaştırmalı Hukukta Ekonomik Suçlar Uluslararası Sempozyumu Tebliğler, Cilt 1, Ankara, Seçkin.
Özgenç, İzzet (2021) “Şüpheli İşlem Bildiriminin Hukuki Mahiyeti, MASAK’ın Rolü, Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Üzerine Hukuki Değerlendirmeler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 25, S: 3, s. 273-328.
Schmid, Alex (2004) “Terrorism - The Definitional Problem”, 36 Case W. Res. J. Int’l L., s. 375-385.
Sorel, Jean Marc (2003) “Some Questions About the Definition of Terrorism and the Fight Against Its Financing”, European Journal of International Law, C: 14, S: 2, s. 365-378.
Süer, Sançar Safa (2008) Uluslararası Hukukta Terörizmin Finansmanının Önlenmesi, (Yüksek Lisans), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Taşdemir, Fatma (2005) “Uluslararası Terörizme Karşı Devletlerin Ülkeleri Dışında Münferiden Kuvvete Başvurma Yetkisi”, (Doktora), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tezcan, Durmuş/ Erdem, Mustafa Ruhan/ Önok, R. Murat (2014) Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 11. Baskı, Ankara, Seçkin.
Ünver, Yener (2012) Adliyeye Karşı Suçlar, 3. Baskı, Ankara, Seçkin.
Üstün, Oktay (2005) “Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) Dokuz Özel Tavsiyesi”, Bankacılar Dergisi, S: 52, s. 10-27.
Üstün Oktay (2008) “5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun ile Getirilen Temel Değişiklikler”, Bankacılar Dergisi, S: 64, s. 43-50.
Yenidünya, Caner/Değirmenci, Olgun (2008) “Mukayeseli Hukuk ve Türk Hukukunda Terörün Finansmanı Suçu”, Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer Armağanı, Cilt II, Ankara, TCHD Yayını s. 1263-1294.
Yurdakul, Mehmet Onur (2015) “Suç Gelirlerinin Aklanması ve Aklama ile Mücadelede Önleyici Tedbirlerin Suç Oranları Üzerindeki Etkileri”, Maliye Dergisi, S: 168, s. 227-248.
Rapor, Rehber ve Broşürler
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2022) 2021 yılı Faaliyet Raporu.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2019) 2018 yılı Faaliyet Raporu.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2020a) 2019 yılı Faaliyet Raporu.
T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2020b) Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi (Ödeme Kuruluşları ile Elektronik Para Kuruluşları), sürüm 1.4.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2021a) 2020 Yılı Faaliyet Raporu.
T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2021b) Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi (Diğer Yükümlüler) sürüm 1.4.
T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2021c) Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi (Taşınmaz Alım/Satımına Aracılık Edenler) sürüm 1.1.
T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2021d) Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları için Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Yükümlülüklere İlişkin Temel Esaslar, Ankara.
T.C. Maliye Bakanlığı Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı-MASAK (2022) Şüpheli İşlem Bildirim Rehberi (Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları), sürüm 1.0.
İnternet Kaynakları
BaFin (2020) Interpretation and Application Guidance in relation to the German Money Laundering Act (Geldwäschegesetz - GwG), s.e.t. 26.09.2022).
Mckenzie, Baker (2020) Lexology, Belguim: Implementation of the EU’s 5th Anti-Money Laundering Directive (AMLD5), s.e.t. 26.09.2022).
National Bank of Belguim, Reporting of Suspicions: Comments and Recommendations by the NBB, National Bank of Belguim, s.e.t. 27.01.2022).
UKFIU (2019) SARs Regime Good Practice Frequently Asked Questions Defence Against Money Laundering (DAML), v2.0, London, s.e.t. 26.09.2022).
UKFIU (2020) SARs Regime Good Practice Frequently Asked Questions Suspicious Activity Reports, v2.0, London, s.e.t. 26.09.2022).
Schmid, Alex (2013) ICCT - The Hague Research Paper, “Radicalisation, De-Radicalisation and Counter-Radicalisation”, s.e.t. 05.01.2022).
Wahl, Thomas (2018) Max Planck Institute, 5th Anti-Money Laundering Directive, Research Paper, s.e.t. 26.09.2022).
s.e.t. 20.03.2022).
s.e.t. 03.10.2022.