GEÇMİŞTEN GELECEĞE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MODELİ
Makalede dünü, bugünü ve muhtemel yarını üzerinden büyükşehir belediye (BŞB) modelinin bir analizi yapılmaktadır. Makalede BŞB modeli, üç temel dönemleme üzerinden okunmaya çalışılmaktadır. Ülkemizde büyükşehirlerin sorunları 1960’lı yıllarda tartışılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda makale, 1984 öncesine uzanmakta ve arayış dönemiyle başlamaktadır. BŞB’nin 1984 ila 2012 arasındaki 28 yıllık yolculuğu ise, kendi içinde kuruluş, genişletme ve bütünleştirme şeklinde üç alt döneme ayrılmaktadır. Makalede bu alt dönemler üzerinden, Türkiye’deki büyükşehir deneyiminin temel gelişim çizgileri analiz edilmektedir. BŞB modelinde 2012 yılında yapılan yasal değişiklikle, öncekilerden oldukça farklı yeni bir döneme girilmiştir. Bu değişiklikle birlikte, alansal yönetim modeline geçilmektedir. Diğer taraftan modele biçim veren yasanın ilk hali, merkeziyetçi yerelleşme niteliğine sahiptir. Makalede yeni model, yedi tema üzerinden değerlendirilmeye çalışılmaktadır. Bu temalar yasanın tanımlanması, yerleşim esasından alansal yönetime geçiş, belde belediyelerinin kaldırılması ve özerklik, yerindenlik, hizmet bölüşümü ve etkinlik, vesayet, uygulanabilirlik ve sürdürülebilirliktir.
Anahtar Kelimeler:
BŞB dönemlendirme, yeni büyükşehirler, merkeziyetçi yerelleşme, uygulanabilirlik
___
- Arıkboğa, Erbay (2007), “Büyükşehirlerde Kararları Kim Alıyor? Büyükşehir Be- lediye Meclislerinde Temsil Sorunu ve Çözüm Önerileri”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 16, Sayı 1, Ocak, ss. 31- 54.
- ------- (2008a), “Yerel Yönetimler ve Organları: Organlar Arası İlişkilerin Üç Bo- yutlu Analizi”, Türkiye’de Yerel Yönetimler, Recep Bozlağan, Yüksel Demirkaya (ed.), Nobel Yayınları, İstanbul, ss. 157–203.
- ------- (2008b), “Türkiye’de Belediyelerin Büyüklüğü ve Kentin Bütünlüğü Soru- nu: Reform ve Uygulama Analizi”, Dönüşen Kentler ve Değişen Yerel Yönetimler, F. Neval Genç, Abdullah Yılmaz, Hüseyin Özgür (Ed.), Gazi Kitabevi, Ankara, ss. 299–330.
- ------- (2009), “Ölçek Reformunun Büyükşehir Belediye Meclislerindeki Temsil Adaletine Olumlu Etkileri”, Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler, 4. Ulusal Yerel Yönetim- ler Sempozyumu Bildirileri, Cilt 2, TODAİE yay., ss. 737–754.
- ------- (2012), “Büyükşehir Belediye Modeli ve Reform”, Marmara Sosyal Araş- tırmalar Dergisi, Sayı 2, Haziran.
- Arıkboğa, Ülkü (2004), Yönetimler Arası Mali İlişkiler, Yaylacık Matbaası, İstan- bul.
- Bulut, Yakup (2002), “Türkiye’de Bölge Yönetimi Arayışları”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 35, Sayı 4, ss.17-42.
- CHP, 6360 sayılı yasa için İptal Başvurusu Dava Dilekçesi, 31.1.2013, http://www.chp.org.tr/wp-content/uploads/2013/01/DavaDilekcesi.pdf
- Coşkun, Gülçin Balamir (2007), “Althusius ve Yerindenlik İlkesinin Kökenleri”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No: 37, ss. 1-16.
- Çukurçayır, M. Akif (2012a), “Büyükşehir Yasa Tasarısı İdare Sistemini Tamamen Değiştiriyor”, Zaman Gazetesi, 8.10.2012.
- ------- (2012b), “Büyükşehir Yasa Tasarısı Ne Şekilde Okunmalı?”, Radikal Gaze- tesi, 12.11.2012.
- Çınar, Tayfun, Can Umut Ciner ve Ozan Zengin (1999), Büyükşehir Yönetimi Bü- tünleştirme Süreci, TODAİE Yay., Ankara.
- DİE, 2000 Genel Nüfus Sayımı Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Yayın no: 2759, DİE yayınları, Ankara.
- Eke, Ali Erkan (1982), Anakent Yönetimi ve Yönetimler Arası İlişkiler, A.Ü. SBF yayınları, yayın no: 505, Ankara.
- Erder, Sema (2013), “Bütün Şehirler Benim Olsun”, Yayınlanmamış makale.
- Erder, Sema ve Nihal İncioğlu (2008), Türkiye’de Yerel Politikanın Yükselişi: İs- tanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği, 1984-2004, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Görmez, Kemal (2012), “Yerelleşme-Merkezîleşme Geriliminde Büyükşehir Ya- sası”, Zaman Gazetesi, 18.11.2012.
- Uygun, Oktay (2007), Federal Devlet, XII Levha yayınları, İstanbul
- Ünal, Yücel (1982), Kentleşmenin Yönetimsel Sorunları Üzerine Bir İnceleme, Teknik Üniversite Matbaası, İstanbul.
- Anayasası (Gerekçeli), https://yenianayasa.tbmm.gov.tr/docs/gerekceli_ 1982_anayasasi.pdf
- Sayılı Yasa, 338 sıra sayılı İçişleri Komisyonu Raporu, 21.10.2012, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss338.pdf
- Sayılı Yasa Meclis Görüşmesi Tutanakları,http://www.tbmm.gov.tr/ evelop/owa/kanunlar_sd.durumu?kanun_no=6360
- ISSN: 2146-9865
- Başlangıç: 2012
- Yayıncı: Çizgi Kitabevi
Sayıdaki Diğer Makaleler
GEÇMİŞTEN GELECEĞE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MODELİ
BÜYÜKŞEHİR İLÇE BELEDİYELERİNİN İDARİ VE MALİ ÖZERKLİĞİ
Kitap Tanıtım : YERİNDEN YÖNETİM VE SİYASET
DÜNYA VE TÜRKİYE ÖRNEKLERİNDE METROPOLİTEN ALAN YÖNETİM MODELLERİ VE 6360 SAYILI YASA
Prof.dr.hüseyin GÜL, Seda BATMAN
YEREL YÖNETİMLER REFORMUNDA REFORM: 6360 SAYILI KANUN’UN DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ