Güneybatı Anadolu' da kabuk ve üst mantoda sismik dalgaların frekans bağımlı soğurulması
Bu çalışmada, genliğin zaman ve uzaklıkla azalımına dayanan koda dalgası ve koda normalizasyon yöntemleri kullanılarak güneybatı Anadolu'da kabuk ve üst mantoda frekansa bağımlı olarak yayılan makaslama (S) dalgasının soğurulma özellikleri incelenmiştir. Bu yöntemler, heterojen bir ortamda saçmmış koda dalgalarının soğurulma özelliklerine dayanır. Veriler merkez frekansı 0.75,1.5, 3.0, 6.0 ve 8.0 Hz olan Butterworth filtresi ile süzgeçlenmiş, sismogramların koda genliklerinin eğimlerinden koda kalite faktörü $Q_c$ ve S-dalgası ile koda dalgası spektral genlik oranlarından bölgedeki $Q_s$ soğurulma özellikleri belirlenmiştir. $Q_c$ değerleri hem zamanın (30-150 s), hem de frekansın (0.75-8.0 Hz), $Q_s$ değerleri ise S-dalgası ve koda dalgası spektral genlik oranlarının kaynak-alıcı uzaklığının fonksiyonu olarak elde edilmiştir. Güneybatı Anadolu için koda Q ($Q_c$) değerleri 18±3 ile 658±84, S dalgası Q ($Q_s$ ) değerleri ise 77±4 ile 697±86 arasında saptanmıştır. Qc değerlerinin frekans bağımlılığı 0.886+0.007 ile 0.859+0.027 arasında ve 40-160 km kaynak-alıcı mesafesi için S dalgası frekans bağımlılık derecesi 0.996+0.014 olarak bulunmuştur.
Frequency dependent attenuation of seismic waves in the crust and upper mantle in southwest Anatolia
The attenuation of the shear (S) wave in the earth's crust and upper mantle in southwest Anatolia is estimated by using the coda wave and coda normalization methods which are based on the decrease of coda wave amplitude in time and distance. These methods depend on the attenuation properties of scattered coda waves in a heterogeneous medium. Seismograms are Butterworth filtered for centre frequencies of 0.75, 1.5, 3.0, 6.0 and 8.0 Hz, and the coda quality factor ($Q_c$) values are computed from the slope of coda wave amplitude decay and S wave quality factor $Q_s$ values are determined from the ratio of S wave and coda wave spectral amplitudes. The Qc values are calculated both as a function of time (30-150 sec) and as a function of frequency (0.75-8.0 Hz),$Q_s$ values are determined as a function of the ratio. The $Q_c$ and $Q_s$ values vary from 18+3 to 658±84 and from 77±4 to 697±86, respectively, in the southwest Anatolian region. The frequency dependence of $Q_c$ is described by 0.886 ± 0.007 and 0.859 ± 0.027 for lapse times of 30 sec and 130 sec respectively, and the frequency dependence of S wave attenuation between 40-160 km epicentral distance is described by 0.996± 0.014.
___
- Aki, K., 1969. Analysis of the seismic coda of local earthquakes as scaterred waves. Journal of Geophysical Research, 74, 615-631.
- Aki, K., 1980. Scattering and attenuation of shear waves in the litosphere. Journal of Geophysical Research, 85, 6496-6504.
- Aki, K., and Chouet, B., 1975. Origin of Coda wave: Source, attenuation and scattering effects. Journal of Geophysical Research, 80 (21), 3322-3342.
- Akıncı, A. ve Eyidoğan, H., 1996. Frequency-dependent attenuation of S and coda waves in Erzincan Region (Turkey). Physics of The Earth and Planetary Interiors, 87, 155-165.
- Akıncı, A. Taktak, G.A. ve Ergintav, S., 1996. Batı Anadolu bölgesinde koda dalgalarının soğurulması. Jeofizik, 10, 57-66.
- Alptekin, Ö., 1973. Focal mecanisms of earthquakes in western Turkey and their tectonic implications. Ph.D. Thesis, New Mexico Institute of Mining and Tecnology Socorro, New Mexico.
- Dewey, J.F., and Şengör, A.M.C., 1979. Aegean and surrounding regions complex multiplate and continuum tectonics in a convergent zone, Bulletin of the Geological Society of America, 90, 84-92.
- Frenkal, A., Mcgarr, A., Bicknell, J. Mri, J., Seeber, L., and Cranswick, E., 1990. Attenuation of high-frequency shear waves in the crust: measurements from New York State, South Africa and Southern California. Journal of Geophysical Research, 95, 17441-17457.
- Hatzidimitriou, P.M., 1995. S-wave attenuation in the crust in northern Greece. Bulletin of the Seismological Society of America, 85 (5), 1381-1387.
- Horasan, G., Kaşlılar, A., Boztepe, A., and Türkelli, N., 1998. S- wave attenuation in the Marmara Region, northwestern Turkey. Geophysical Research Letters, 25 (14), 2733-2736.
- Ibanez, J.M., Del Pezzo, E., De Miguel, E., Herraiz, M., Alguacil, G., and Morales, J., 1990. Depth dependent seismic attenuation in the Granada zone (Southern Spain). Bulletin of the Seismological Society of America, 80 (5), 1232-1244.
- Kempler, D., and Garfunkel, Z., 1994. Structures and kinematics in the northeastern Mediterranean: A study of an irregular plate boundary. Tectonophysics, 234, 19-32.
- Ketin, İ., 1977. Genel Jeoloji: Cilt 1. İ.T.Ü. Maden Fakültesi Yayını, İstanbul. Koçyiğit, A., 1984. Güneybatı Türkiye ve yakın dolayında levha içi tektonik gelişimi. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 27 (1), 1-15.
- Koçyiğit, A., Ünay, E., and Saraç, G., 2002. Episodic graben formation and extensional neotectonic regime in west central Anatolia and the Isparta Angle: A case study in the Akşehir-Afyon graben, Turkey. In: E. Bozkurt, J. A. Winchester, J. D. A. Piper, (eds.), Tectonics and Magmatism in Turkey and the Surrounding Area, Geological Society, London, Special Publication, 173, 405–421.
- Le Pichon, X., and Angelier, J., 1979. The Hellenic arc and trench system: a key to the neotectonic evolution of the eastern mediterranean area. Tectonophysics, 60, 1-42.
- Le Pichon, X., Francheteau, J., and Bonnin, J., 1973. Plate Tectonics: Developments in Geotectonics. Elsevier, Amsterdam.
- Lee, W.H., Aki, K., Chouet, B. Johnson, J., Marks, S., Newberry, T., Ryall, A.S., Stewart, W., and Tottingham, D. M., 1986. A preliminary study of coda Q in California and Nevada, Bulletin of Seismological Society of America, 76, 1143-1150.
- Mckenzie, D.P., 1970. Plate tectonics of the Mediterranean Region. Nature, 226, 239-243.
- Mckenzie, D.P.,1972. Active tectonics of the Mediterranean Region. Geophysical Journal of Royal Astrological Society, 30, 109-185.
- Mckenzie, D.P., 1978. Active tectonics of the Alpine- Himalayan Belt: The Aegean Sea and surronding regions. Geophysical Journal of Royal Astrological Society, 55, 217-254.
- Novelo-Casanova, D.A., and Lee, W.H.K., 1991. Comparison of techniques that use the single scattering model to compute the quality factor Q from coda waves. Pure and Applied Geophysics, 135, 77-89.
- Papazachos, B.C., 1973. Distribution of seismic foci in the Mediterranean and surronding area and its tectonic implications. Geophysical Journal of Royal Astrological Society, 33, 421-430.
- Papazachos, B.C., and Comninakis, P.E., 1977. Modes of lithospheric interaction in the Agean area. International Symposium on the Structural History of the Mediterranean Basins, Split, Yugoslavia, 319-331.
- Pulli, J.J., 1984. Attenuation of coda waves in New England. Bulletin of the Seismological Society of America, 74 (4), 1149-1166.
- Sato, H., 1977. Energy propagation including scattering effects single isotropic scattering approximation. Journal of Geophysical Research, 25, 27-41.
- Şaroğlu, F., Emre, Ö. ve Kuşçu, İ., 1992. Türkiye diri fay haritası. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
- Toksöz, N., 1975. Subduction of the litosphere. Scientific American, 233, 89-101.
- ISSN: 1301-2894
- Yayın Aralığı: 3
- Başlangıç: 1976
- Yayıncı: Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler
M. Muzaffer KARADAĞ, FETULLAH ARIK, Alican ÖZTÜRK
Güneybatı Anadolu' da kabuk ve üst mantoda sismik dalgaların frekans bağımlı soğurulması
Tecer Dağının (Sivas) karst hidrojeolojisi incelemesi
TÜLAY EKEMEN KESKİN, FİKRET KAÇAROĞLU, KAAN ŞEVKİ KAVAK
Seramik endüstrisinde kullanılan kaolenlerin döküm özelliklerinin geliştirilmesi