Attepe Bölgesindeki Siderit Oluşumlarının Mineralojik Özellikleri ve Jeotektonik Ortamı (Kayseri-Adana Havzası, Türkiye)

Bu çalışma, Doğu Toroslar’ın batısında yer alan Attepe ve civarındaki demir yataklarından alınan siderit oluşumlarının mineralojiközelliklerini, δ13C ve δ18O izotopik bileşimlerini ve oluşum ortamları hakkındaki öncel verileri kapsamaktadır. Kayseri-AdanaHavzası’nda yer alan demir cevherleşmeleri genellikle (1) Prekambriyen yaşlı birim içinde sedimanter pirit ve siderit, (2) Alt Kambriyenyaşlı kuvarsit ile Orta-Üst Kambriyen yaşlı kireçtaşları arasında hidrotermal-dolgu tipi, (3) Orta-Üst Kambriyen yaşlı kireçtaşlarıiçinde hidrotermal-metazomatik hematit, siderit, ankerit ve süperjen götit-limonit, (4) Ordovisiyen yaşlı kalkşist mercekleriile şeyller içerisinde hidrotermal siderit ve hematit ve (5) Jura-Kretase yaşlı metakonglomeralar içerisinde breşik cevherler olarakgörülmektedir. Birincil cevher, Prekambriyen yaşlı Emirgazi Formasyonu içerisindeki bitümlü metapelitik kayaçlar ile uyumlu sinsedimantersiderit (FeCO3) cevherleşmeleridir. Günümüzde işletilen hidrotermal-metazomatik ve hidrotermal-dolgu tipi hematit,siderit, götit ve limonit cevher oluşumları geç evre ve superjen demir yataklarını oluşturmaktadır. Cevherleşmenin kökenini ortayakoymak için Prekambriyen yaşlı sideritler ile hidrotermal sideritlerde karbon ve oksijen izotop çalışmaları ile SEM-EDS gibimikroskobik çalışmalar yürütülmüştür. Birincil sideritlerdeki δ13C değerleri ‰-0.71 ile ‰-1.62 arasında, δ18O değerleri ‰-9.95ile ‰-10.68 arasındadır. Buna karşın ikincil oluşumlu sideritlerdeki δ13C değerleri ‰-6.57 ile ‰-7.94 arasında, δ18O değerleride ‰-10.29 ile ‰-12.03 arasındadır. Siderit örneklerinden elde edilen δ13C ve δ18O izotop sonuçlarına göre; birincil kökenlidemir cevherleşmeleri, diyajenetik veya sin-sedimanter demir oluşumlarını, ikincil kökenli geç evre demir cevherleşmeleri isedemirce zengin hidrotermal-metazomatik kökeni ve Mn-Mg siderit cevherleşmelerini göstermektedir. Hidrotermal kökenli geçevre demir cevherleşmeleri, birincil cevherleşme sonrası KD-GB doğrultulu fay zonlarında dolaşan demirce zengin hidrotermaleriyiklerin, Orta-Üst Kambriyen yaşlı kireçtaşları ile etkileşimi neticesinde oluşmuştur. Birincil siderit cevherleşmelerinin bulunduğuPrekambriyen yaşlı Emirgazi Formasyonu, KB Gondwana’nın İnfra-Kambriyen yaşlı kayaç birimlerini temsil etmekte veGondwana’nın en kuzeyinde riftle-ilişkili kayaç birimleriyle benzer özellik göstermektedir.