Sosyal Medya Ünlülerinin, Takipçi Davranışlarına Etkisi

Gelişen teknoloji ile beraber internet ve sosyal medya kullanım oranları günden güne artmaktadır. Sosyal medya kullanımının bu denli yaygınlaşması, pazarlama anlayışı şeklini değiştirmiş ve sosyal medya pazarlamasının önemini artırmıştır. Sosyal medyanın popüler olması ve sosyal medya ünlüleri olarak adlandırılan ve geniş bir kitleye hitap eden kişilerin var olmasıyla beraber, sosyal medya takipçileri de pazarlama sürecine dâhil olmuştur. Takipçiler, zaman içerisinde güvendikleri, inandıkları ve kanaat önderi olarak kabul ettikleri sosyal medya ünlülerini takibe alarak hayatlarını ve tüketim alışkanlıklarını gözleme imkânı bulmuşlardır. Takipçilerin zaman içerisinde parasosyal etkileşim kurarak olumlu duygular besledikleri sosyal medya ünlülerinin, takipçilerin davranışları üzerinde ne derece etkili oldukları önemli bir konudur. Bu çalışmanın amacı, sosyal medya ünlülerinin, takipçiler üzerindeki etkisine dair Türkiye’deki çalışmaları inceleyerek literatüre katkı sağlamaktır. Çalışmada, 2018-2020 yılları arasında çalışılmış, sosyal medya pazarlaması, sosyal medyada ünlü kullanımı ve parasosyal etkileşim ile satın alma davranışı ile ilişkili olan araştırmalar tespit edilmiştir. YÖK Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik (Scholar) ve DergiPark Akademik veri tabanları kullanılarak konuyla ilgili 2 doktora tezi, 4 yüksek lisans tezi ve 5 makaleye ulaşılmıştır. Ulaşılan tezler ve makaleler incelenerek konuyla ilgili genel görünüm ortaya konmaya çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; takipçilerin sosyal medya kullanımının, sosyal medya ünlülerini takip etmelerinin ve onlarla parasosyal etkileşim kurmalarının, satın alma karar sürecinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Genel olarak bakıldığında, takipçilerin satın alma davranışlarında sosyal medya ünlülerinin rolünün büyük olduğu saptanmıştır. Özellikle takipçilerin, arkadaş olarak gördükleri sosyal medya ünlülerini takip etmenin, takipçilerin satın alma davranışları üzerinde etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

sosyal medya, sosyal medya pazarlaması, sosyal medya ünlüsü, parasosyal etkileşim, takipçi davranışı

PDF

___

Acar, R. (2019). Sosyal medya pazarlaması: instagram örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi.
Alan Koçak, A., Kabadayı Tümer, E., Erişke, T. (2018). İletişimin yeni yüzü: dijital pazarlama ve sosyal medya pazarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 17(66), 493-504.
Arslan, Ö. (2013). TV dizilerinde yer alan karakterler ile kurulan parasosyal etkileşim: bağlanma biçimleri ve yalnızlık açısından bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi.
Avcılar, M. Y. ve Açar, M. F. (2017, 11-12 Eylül). Sosyal medya reklamlarında ünlü desteği kullanımı: mikro ünlülerin yükselişi. 15. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi. Komrat Gagauziya, Moldova.
Aytulun, G. ve Sunal, A. (2020). Medya karakterleriyle kurulan parasosyal etkileşim. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 12(4), 494-506.
Balcı, Ş., Bekiroğlu, O. ve Delal, Ö. (2020). Sosyal medyada ünlü takibi: parasosyal etkileşim ve yalnızlık bağlamında bir saha araştırması. Global Media Journal TR Edition. 11(21).
Barutçu, S. ve Tomaş, M. (2013). Sürdürülebilir sosyal medya pazarlaması ve sosyal medya pazarlaması etkinliğinin ölçümü. Journal of Internet Applications & Management/İnternet Uygulamaları ve Yönetim Dergisi. 4 (1), 5.
Bozkurt, G.Ş., (2021, 30 Haziran – 2 Temmuz). Pazarlamanın yeni silahı sosyal medya fenomenleri: fenomen pazarlamanın marka algısına etkisinin değerlendirilmesi. 25. Pazarlama Kongresi. Ankara, Türkiye.
Bulut, S. (2020). Sosyal medya aracılığı ile influencer’ların pazarlama sürecine etkisi. İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi. 3(1),520-541.
Cevher, M.F. (2019). Sosyal medya fenomenlerinin tüketici algısı ve satın alma niyeti üzerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul Beykent Üniversitesi.
Gümüş, N., Karaca, Ş., ve Onurlubaş, E., (2021). Sosyal medya fenomenleri ile kurulan parasosyal etkileşimin online tüketici davranışlarına etkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 25, 752-773.
Karataş, G., (2022). Bağlanma boyutları, parasosyal etkileşim ve satın alma niyeti arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gebze Teknik Üniversitesi.
Kıran, S., Yılmaz, C., ve Emre, İ. (2019). Instagram’daki influencer’ların takipçiler üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi. 3(2), s.100-111. https://doi.org/10.33461/uybisbbd.637155.
Mert, Y.L. (2018). Dijital pazarlama ekseninde influencer marketing uygulamaları. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 6(2).
Mutlu, S. (2017). Bir Tutundurma Mecrası Olarak Sosyal Medya ve Türkiye’de Üç Büyük Spor Kulübünün Sosyal Medya Hesaplarının İçerik Analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Öztek, M. Y., Yerden Karabıyık, N., Çolak, E., Sarı, E. (2021). Fenomen pazarlamasında sosyal medyanın rolü ve moda sektörü üzerine bir içerik analizi. Journal of Yasar University. 16(62), s. 1053-1077.
Rihl, A ve Wegener, C. (2019). YouTube celebrities and parasocial interaction: Using feed back channels in mediatized relationships. Journal of Research into New Media Technologies, 25(3), 554–566.
Sarıtaş, A. (2018). Sosyal medya reklamlarında fenomen kullanımı ve reklam izleme tercihi. The Journal of International Scientific Researches. 3(4).
Şener, A. ve Yücel, S. (2020). Sosyal medyanın Y kuşağı satın alma davranışları üzerindeki etkisi: bir literatür incelemesi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 65, 265-284.
Uğurhan, Y.Z.C., ve Yaşar, İ.H. (2021). Fenomene ve sponsorlu içeriğe ilişkin güvenin marka farkındalığı üzerindeki etkisinde parasosyal ilişkinin aracılık rolü: youtube özelinde bir inceleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi. 10(2), 1789-1811.
Ünlü, D.G., ve Zeybek, B. (2020). Sosyal medya fenomeni ve marka işbirliği: işbirliği paylaşımlarına ilişkin instagram kullanıcı yorumları üzerinden bir değerlendirme. AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi. 11(41). https://doi.org/10.5824/ajite.2020.02.004.x
Varol, S. ve Tayanç, Neşe. (2019). Parasosyal ilişki: kavramsal bir çerçeve. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 48.