TÜRK HUKUKUNDA VE FRANSIZ HUKUKUNDA DÜŞMAN CEZA MUHAKEMESİ UYGULAMALARI
Terörle savaş terminolojisinin güç kazandığı 2000’li yıllardan sonra tekrar gündeme gelen Düşman Ceza Hukuku teorisi, insan hakları ve hukuk devleti üzerinde temellenen günümüz liberal demokrasilerinde eleştirilebilecek çok nokta barındırmaktadır. Yine de bu durum, öngördüğü hukuk sisteminin bugünkü demokrasilerde var olmadığı anlamına gelmemektedir. Terör tehdidinin gittikçe artması, mücadelenin de daha etkin olmasını gerektirmiş, bu nedenle de ceza hukuku sistemlerinin işleyişinde bir değişim dönemine girilmiştir. Bu değişim sonucu ceza hukukumuz düşmanlaşmış mıdır, düşmanlaşmışsa bunun eleştirisini hangi noktadan yapmak gerekir sorularına cevap aradığımız çalışmamızda; Türk hukuku ve Fransız hukukları karşılaştırılacak, Günther Jakobs’un teorisinde yer alan ilkelerle ortak noktalar bulunmaya çalışılacaktır
THE IMPLEMENTATION OF ENEMY CRIMINAL PROCEDURE LAW IN TURKISH AND FRENCH LEGAL SYSTEMS
The theory of Enemy Criminal Law, which came to the fore after the 2000s as the war against terrorism gained power, has many aspects that can be criticized within our liberal democracies based on human rights and rule of law. Still, these critics don’t mean that its legal system doesn’t exist in today’s democracies. That is why we can say that the way in which criminal law systems function starts to change in this period. Thus, within this study, we will search the answers of the questions if our criminal law is enemy and if ever the answer is yes, then we will try to find the point of view from which we should criticize it, by comparing Turkish and French legal systems in order to find if there are common points with the theory of Günther Jakobs.
___
- Andreas Eicker (2008). “Ceza Hukukunun Prosedürleştirilmesi Işığında
Terörle Mücadele Kanunu Yapma”, (Çev. Ali Kemal Yıldız), in Terör ve
Düşman Ceza Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, ss. 677-691.
- Andrew W. Neal (2008). “Goodbye War on Terror ? Foucault and Butler on
Discourses of Law, War and Exceptionalism”, in Michael Dillon &
Andrew W. Neal (eds.) (2008). Foucault on Politics, Security and War,
Palgrave Macmillan, ss. 43-64.
- Bahri Öztürk, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem, Özge Sırma Gezer,
Yasemin F. Saygılar Kırıt, Özdem Özaydın, Esra Alan Akcan, Efser
Erden Tütüncü (2010). Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku
Ders Kitabı, İstanbul, Seçkin Yayınları.
- Ben Saul (2006). Defining Terrorism in International Law, Oxford
University Press.
- Carl Schmitt (2017). Parlamenter Demokrasinin Krizi, (Çev. Emre
Zeybekoğlu), Ankara, Dost Kitabevi
- Carl Schmitt (2014). Siyasal Kavramı, (Çev. Ece Göztepe), İstanbul, Metis
Yayınları, 3. Baskı, s. 136.
- Carl Schmitt (2016). Siyasi İlahiyat ; Egemenlik Kuramı Üzerine Dört
Bölüm, (Çev. Emre Zeybekoğlu), Dost Kitabevi, 5. Baskı.
- Cemal Bali Akal (2010). Modern Düşüncenin Doğuşu – İspanyol Altın
Çağı, Ankara, Dost Kitabevi.
- Dadaşhan Celalettin Kavas (2017). Dünya Finans Sistemi ile Türkiye’de
Cumhuriyet Dönemi Hukuk Politikaları İlişkisi, (Yayımlanmamış
Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu
Hukuku Anabilim Dalı, Danışman: Prof. Dr. Ali Şafak Balı.
- Dominique Lagorgette (2013). « Diaboliser autrui: étude linguistique des
représentations langagières de l’ennemi, du Moyen Âge au journal de 20
heures », Jurisprudence revue critique - Droit pénal et politique de
l’ennemi, ss. 17-32.
- Dominique Linhardt & Cédric Moreau de Bellaing (2013). « La doctrine du
‘droit pénal de l’ennemi’ – Linéaments d’une approche sociologique »,
Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de l’ennemi, ss. 35-
50.
- Erdener Yurtcan (2005). Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu ve Yorumu,
İstanbul, Vedat Kitapçılık.
- Félix Gaffiot (1934). Dictionnaire Latin Français, Paris, Hachette.
- Fr. L. K. Weigand Erster Band (1909). Deutsches Wörterbuch, A bis K,
Verlag von Alfred Töpelmann Gießen, p. 515 (Çevrimiçi)
27.09.2018.
- Francisco Muñoz Conde (2009). « Le droit pénal international est-il un
‘droit pénal de l'ennemi’? », Dalloz, RSC 2009. 19.
- Frédéric Rolin (2017). « La future loi sur ‘la sécurité intérieure et la lutte
contre le terrorisme’ est-elle si menaçante pour nos libertés? », Le Billet
Dalloz.
- Geneviève Giudicelli-Delage, « Droit pénal de la dangerosité – Droit pénal
de l’ennemi », Dalloz, RSC 2010. 69.
- Günther Jakobs (2008). “Yurttaş Ceza Hukuku ve Düşman Ceza Hukuku”,
(Çev. M. Cemil Ozansü) in Yener Ünver (2008). Terör ve Düşman Ceza
Hukuku, Ankara, Seçkin Yayıncılık, ss. 489-505.
- Günther Jakobs (2009). « Aux limites de l'orientation par le droit : le droit
pénal de l'ennemi », Dalloz, RSC 2009. 7.
- Hakan Kızılarslan (2004). “Türkiye’de Terör ve Örgütlü Suçla Mücadele
Uygulaması ve ‘Türkiye Terör ve Örgütlü Suç Cumhuriyet
Başsavcılığı’nın Kurulması Zorunluluğu”, Prof. Dr. Çetin Özek
Armağanı, pp. 567-584.
- Hamide Zafer (2013). « Savunma Hakkı ve Sınırları », Marmara
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Nur
Centel’e Armağan, Cilt: 19, Sayı: 2, pp. 507-540, s. 509.
- Hamide Zafer (2015). “Türk Ceza Adalet Sisteminde Savcılığın Hukuki
Statüsü”, in Nur Centel (ed.) (2015). Ceza Muhakemesi Hukukunda
Güncel Konular, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma
Konferansları Serisi – 1, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, ss. 1-26.
- Hasan Tahsin Fendioğlu (1992). “Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal
Kavramı ve Bu Konuda İleri Sürülen Teoriler”, Dicle Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Dergisi, Diyarbakır, Sayı 5, ss. 179-203.
- Henning Rosenau (2008). “Jakobs’un Düşman Ceza Hukuku Kavramı –
Hukukun Düşmanı”, (Çev. Erhan Temel), AÜHFD, ss. 391-402.
- Iain Cameron (2000). National Security and the European Convention on
Human Rights, London, Kluwer Law International.
- Immanuel Kant (1991). Vers la paix perpétuelle que signifie s’orienter dans
la pensée? Qu’est-ce que les lumières? et autres texts, (Çev. JeanFrançois Poirier & Françoise Proust), GF Flammarion.
- Immanuel Wallerstein (2003). “Ötekiler: Biz Kimiz? Ötekiler Kim?”, in
Amerikan Gücünün Gerileyişi – Kaotik Bir Dünyada ABD, (Çev. Tuncay
Birkan), İstanbul, Metis Yayınları, ss. 113-134.
- Jacob Grimm, Wilhelm Grimm (1854). Deutsches Wörterbuch, Leipzig
Verlag von S. Hibzel, « feind » bis feindeshaufe (Bd. 3, Sp. 1457 bis
1460), (Çevrimiçi) 27.09.2018.
- Jan-Werner Müller (2003). A Dangerous Mind; Carl Scmitt in Post-War
European Thought, New Haven and London, Yale University Press.
Jean Jacques Rousseau (1930). Du Contrat Social, Paris, Les Éditions
Rieder.
- Jean-François Dreuille (2012). « Le droit pénal de l’ennemi: éléments pour
une discussion », Jurisprudence revue critique, Université de Savoie, ss.
149-164.
- Jill E.B. Coster van Voorhout (2006). “Intelligence as legal evidence;
Comparative criminal research into the viability of the proposed Dutch
scheme of shielded intelligence witnesses in England and Wales and
legislative compliance with Article 6 (3) (d) ECHR”, Utrecht Law
Review, Volume 2, Issue 2, December 2006, ss. 119-144.
- Johann Chapoutot (2013). « Droit pénal et éradication de l’ennemi: le cas du
IIIe Reich », Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de
l’ennemi, ss. 53-58.
- Johann Gottlieb Fichte (1984). Fondement du droit naturel selon les
principes de la doctrine de la science, (Çev. Alain Renaut), Presses
Universitaires de France.
- Judith Butler (2004). Precarious Life; The Powers of Mourning and
Violence, London, New York, Verso.
- Julie Alix & Olivier Cahn (2017). « Mutation de l’antiterrorisme et
émergence d’un droit répressif de la sécurité nationale », Dalloz, RSC
2017. 845.
- Julie Alix (2011). « Les droits de la défense au cours de l’enquête de police
après la réforme de la garde à vue : état des lieux et perspectives »,
Recueil Dalloz, 2011. 1699.
- Kai Ambos (2017). “Düşman Ceza Hukuku”, (Çev. Serkan Oğuz), Küresel
Bakış, Yıl: 7, Sayı: 22, ss. 77-107.
- Karl R. Popper (1966). The Open Society and its Enemies (Volume I-II),
Princeton University Press, Fifth Edition.
- Köksal Bayraktar (2005). “Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Yer Alan
Koruma Tedbirlerine Genel Bir Bakış”, Legal Hukuk Dergisi, Ağustos
2005, Yıl : 3, Sayı : 32, ss. 2863-2869.
- Laurence Blisson (2017). « Risques et perils de l’association de malfaiteurs
terroriste », Délibérée, 2017/2, pp. 16-20.
- Laurent Bonelli (2008). « Les caractéristiques de l’antiterrorisme français:
‘Parer les coups plutôt que panser les plaies’ », in Didier Bigo, Laurent
Bonelli & Thomas Deltombe (eds.) (2008). Au nom du 11 septembre...
Les démocraties à l’épreuve de l’antiterrorisme, Paris, Éditions La
Decouverte, ss. 168-187.
- Marieke de Goede (2008). “The Politics of Preemption and the War on
Terror in Europe”, European Journal of International Relations, 14(1),
ss. 161-185.
- Massimo Donnini (2009). « Les droits fondamentaux et la juridiction pénale
comme garantie contre ou comme justification pour l'usage du droit
comme arme ? », Dalloz, RSC 2009. 31.
- Maxence Chambon (2017). « Une redéfinition de la police administrative »,
in Julie Alix & Olivier Cahn (dirs.) (2017). L’Hypothèse de la guerre
contre le terrorisme ; Implications juridiques, Paris, Dalloz, ss. 133-149.
- Mehmet Tevfik Gülsoy (2009). Özgürlüklerin Korunmasında Anayasa
Yargısının Yeri ve Meşruluğu, Ankara, Yetkin Yayınları.
- Michel Foucault (2017). Hapishanenin Doğuşu – Gözetim Altında Tutmak
ve Cezalandırmak, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Ankara, İmge Kitabevi,
7. Baskı.
- Michèle Papa (2009). « Droit pénal de l'ennemi et de l'inhumain : un débat
international », Dalloz, RSC 2009. 3.
- Mireille Delmas-Marty (2000). Raisonner la raison d’état vers une Europe
des droits de l’Homme, Paris, Presses Universitaires de France, s. 29.
- Mireille Delmas-Marty (2009). « Violence et massacres: entre droit penal de
l’ennemi et droit pénal de l’inhumain », Dalloz, RSC 2009. 59.
- Nathalie Le Bouëdec (2013). « Défendre la démocratie contre ses ennemis:
légitimation et contestation des mesures pénales pour la protection de
l’État sous la République de Weimar et dans la jeune République fédérale
», Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de l’ennemi, ss.
59-80.
- Nur Centel (2004). “Adil Yargılanma Hakkı ve Savcının Tarafsızlığı”, Prof.
Dr. Çetin Özek Armağanı, İstanbul, pp. 199-210.
- Oktay Uygun (2017). Devlet Teorisi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 3.
Baskı.
- Oktay Uygun (2017). Hukuk Teorileri, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık.
- Olivier Cahn (2013). « Droit pénal de l’ennemi – Pour prolonger la
discussion… », Jurisprudence revue critique, Droit pénal et politique de
l’ennemi, ss. 105-129.
- Olivier Cahn (2016). « Cet ennemi intérieur, nous devons le combattre - Le
dispositif antiterroriste français, une manifestation du droit pénal de
l’ennemi », Archives de Politique Criminelle, no
38, Terrorismes, Paris,
Éditions A. Pedone, ss. 91-121.
- Öztekin Tosun (1981). Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, Cilt 1,
Genel Kısım, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Üçüncü Bası.
- Platon (2015). Devlet, (Çev. Sabahattin Eyüboğlu & M. Ali Cimcoz),
İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 18. Basım.
- Rafaëlle Maison (2016). « Le nom de l’ennemi: quand les logiques de
guerre transforment le droit commun », Les Temps Modernes, 2016/3, no
689, pp. 20-35.
- Reinhard Mehring (2017). « Carl Schmitt’s Friend-Enemy Distinction
Today », Filozofija i drustvo, Volume 28, Issue 2, ss. 304-317.
- Ronald D. Crelinsten, İffet Özkut (2001). “Counter-Terrorism Policy in
Fortress Europe – Implications for Human Rights” in Fernando Reinares
(ed.) (2001). European Democracies against Terrorism; Governmental
policies and intergovernmental cooperation, Ashgate, Dartmouth, ss.
245-272.
- Salih Akkanat (2014). “Güvenlik Siyasetini Aşmak : İstisna ve Hukuk
İlişkisi Üzerine Bir Tartışma”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 69,
n
o
: 2, ss. 279-307.
- Stephanie Hennette Vauchez (2017). « Serge Slama. Harry Potter au Palais
Royal ? La lutte contre le terrorisme comme cape d’invisibilité de l’état
d’urgence et la transformation de l’office du juge administratif » Les
Cahiers de la justice, Dalloz, ss.281-295
- Terence K. Hopkins & Immanuel Wallerstein (1999). Geçiş Çağı - Dünya
Sisteminin Yörüngesi (1945-2025), İstanbul, Avesta Yayınları.
- Thomas Hobbes (2013). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin
İçeriği, Biçimi ve Kudreti, (Çev. Semih Lim), Yapı Kredi Yayınları, 12.
Baskı.
- Umberto Eco (2014). “Düşmanı İnşa Etmek”, in Düşman Yaratmak ve
Rastgele Yazılar, (Çev. Leyla Tonguç Basmacı), Doğan Kitap, 3. Baskı.
Vanessa Codaccioni (2017). « Dans l’ombre de la Cour de sûreté de l’État »,
Délibérée, 2017/2, ss. 36-40.
- Veli Özer Özbek (2015). « Türk Hukukunda İletişimin Adli/İdari Amaçla
Denetlenmesi ve Uygulamadaki Sorunlar », in Nur Centel (ed.) (2015).
- Ceza Muhakemesi Hukukunda Güncel Konular, Koç Üniversitesi Hukuk
Fakültesi Araştırma Konferansları Serisi – 1, İstanbul, On İki Levha
Yayıncılık, ss. 147-225.
- Victor V. Ramraj (2005). “Terrorism, Risk Perception and Judicial
Review”, in Victor V. Ramraj, Michael Hor & Kent Roach (eds.) (2005).
Global Anti-Terrorism Law and Policy, Cambridge University Press, ss.
107-128.
- Vivienne Jabri (2008). « La torture, une politique de guerre », in Didier
Bigo, Laurent Bonelli & Thomas Deltombe (eds.) (2008). Au nom du 11
septembre... Les démocraties à l’épreuve de l’antiterrorisme, Paris,
Éditions La Decouverte, ss. 63-75.
- William Bourdan (2008). « Le camps de détention illégaux: le cas
Guantanamo », in Didier Bigo, Laurent Bonelli & Thomas Deltombe (eds.) (2008). Au nom du 11 septembre... Les démocraties à l’épreuve de
l’antiterrorisme, Paris, Éditions La Decouverte, ss. 76-89 .
- Yalçın Şahinkaya (2008). İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında
ve Türk Hukukunda Suçsuzluk Karinesi, Ankara, Seçkin Yayıncılık,
Birinci Baskı.
- Yener Ünver (2013). “Türkiye’de Ceza Hukukunda Avrupa Hukukuna
Uyum Çalışmaları Bağlamında Üçüncü Yargı Paketinin Genel
Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk
Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, Cilt: 19, Sayı: 2,
ss. 407-428.
- Z. Özen İnci (2017). Bir Koruma Tedbiri Olarak Türk Ceza Muhakemesi
Hukukunda Tutuklama, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, s. 159-160.