Modanın Yaratım Nesnesi Olarak "Tasarı Bedenler"

Bu çalışmanın amacı, modanın ve moda endüstrisinin özellikle de 1980’li yıllardan sonra, kadını estetik vegüzel olma yolunda toplumsal bir proje haline getirerek, bedeni nasıl daha fazla görünür kıldığını değerlendirmektir.Giyimin katı kurallarının gevşediği 20. Yüzyılın sonunda kapitalizm, dünyanın hemen her yerinde insanlaratemel yaşam biçimleri sunarken bu süreçte ortaya çıkan ürünlerin tüketicisi olmak için bir dizi kural ve sembolüöğrenme koşulunu da zorunlu hale getirmektedir.Sonuç olarak çeşitli sosyolojik çözümlemelerde de başat bir yer tutan beden kavramı ele alındığında, artık yeni“tasarı beden” leri tanımlayan belirgin bir dönüşüm sürecine girilmiştir. Bu dönüşüm süreci içinde de, modanınkadın bedenini tasarlamasındaki etkisi oldukça güçlü bir şekilde belirginleşmiştir.
Anahtar Kelimeler:

-

___

KAYNAKÇA

• Batur, Enis; Kediler Krallara Bakabilir, Kuşbakışı Moda Tarihi,

Remzi Kitabevi,İstanbul,1996

• Barnard, Malcolm; Fashion As Communication, Routledge,1996

• Bocock, Robert; Tüketim, Dost Kitabevi, Ankara,1997

• Barcan, Ruth; Regaining What Mankind Has Lost Through

Civilization: Early Nudism and Ambivalent Moderns” Fashion

Theory, V.Steele (ed.), Berg,Volume 8, Issue 1, pp 1-2,2002

• Crane, Diana; Moda ve Gündemleri, Çev:Özge Çelik,Ayrıntı

Yayınları:402, İnceleme Dizisi:187,İstanbul,2003

• Çabuklu, Yaşar; “Modern ve Postmodern Toplumlarda

Moda”,Virgül dergisi, Ocak 2003

• Davis, Fred; Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı

Kredi Yayınları,İstanbul,1997

• Grogan, A.S.; Body Image: Understanding body dissatisfaction

in men, women & children. Routledge,1995

• Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998

• Kaiser, Susan. B.; Social Psychology of Clothing: Symbolic

Appearances in Context, Fairchild Publications, New York,1998

• Nazlı, Aylin; Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın

Bedenine Bir Bakış, Sivil Toplum,2(8),2004,ss.25-34

• Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:

Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of

Sociological Research 2005/2, ss.71-87

• Nazlı, Aylin, Modernin Ötekisi: Kadın ve Bedeni, Kadın

Çalışmaları Dergisi, I(I), 2006, s.10-15

• Roach, Mary Ellen, Musa, Kathleen Ehle, New Perspectives on

the History of Western Dress, Nutri Guides Inc.,1980

• Sayın, Önal; “Moda ve Toplumsal Katmanlar”, Sosyoloji Dergisi,

Ege Üniversitesi, Sayı:5, 1994

• Schilling, C., The Body and Social Theory. Sage Pub.,2000

• Tekelioğlu, Orhan; M.Foucault ve Sosyolojisi, Bağlam

Yayınları,1998

NOTLAR

Schilling, C., The Body and Social Theory. Sage Pub.,2000

Nazlı, Aylin; “Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın

Bedenine Bir Bakış”, Sivil Toplum,2(8),2004,s.31

Batur, Enis; Kediler Krallara Bakabilir, Kuşbakışı Moda Tarihi,

Remzi Kitabevi,İstanbul,1996,s.29

Crane, Diana; Moda ve Gündemleri, Çev:Özge Çelik,Ayrıntı

Yayınları:402, İnceleme Dizisi:187,İstanbul,2003,s.151

Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:

Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of

Sociological Research 2005/2,s. 72-74

Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998,s.14 ve

Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene: Beden’in

Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of Sociological

Research 2005/2,s. 72-74

Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998,s.14

Davis, Fred; Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi

Yayınları,İstanbul,1997,s.190

Çabuklu, Yaşar; “Modern ve Postmodern Toplumlarda

Moda”,Virgül dergisi, Ocak 2003,s.52

Simmel’in endüstrileşme döneminin başladığı yıllarda metropol insanını

ve yaşadığı dönemi incelediği bu çalışmada modanın imitasyon ve farklılaşma

prensibine dikkat çekilmektedir. Simmel’e göre moda, sonsuza kadar

sürecekmiş gibi başlayıp aynılaşınca tekrar yeni arayışlar içine girer. Moda

aynılaşırsa yok olur. Hem gelecek hem de geçmişin eşiğinde durur ve güçlü

bir şimdi duygusu yaratır (Simmel,2008:112). Georg Simmel, Modern

Kültürde Çatışma, Der Konflikt der Kultur, Elçin Gen, Nazile

Kalaycı, Tanıl Bora (çev), Ali Artun ( Ed.), İletişim 955, 5.Baskı Şubat

, İstanbul

Batur, Enis; Kediler Krallara Bakabilir, Kuşbakışı Moda Tarihi,

Remzi Kitabevi,İstanbul,1996,s.227

Roach, Mary Ellen, Musa, Kathleen Ehle, New Perspectives on the

History of Western Dress, Nutri Guides Inc.,1980,s.13

Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:

Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of

Sociological Research 2005/2,s. 84

Nazlı, Aylin; “Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın

Bedenine Bir Bakış”, Sivil Toplum,2(8),2004,s.27

Nazlı, Aylin; “Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın

Bedenine Bir Bakış”, Sivil Toplum,2(8),2004,s.26

Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi

Yayınları,İstanbul,1997

Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi

Yayınları,İstanbul,1997

Barnard, Malcolm; Fashion As Communication, Routledge,1996,

s.50-56

Kararsızlık (ambivalence) kavramını Fred Davis, birden çok anlamı

olan ancak kesinlikle anlamsız olmayan bir kavram olarak ele almaktadır.

Modanın cinsiyet üzerindeki karasızlığı da cinsiyet üzerindeki söylemlerin

kadınlar ve erkekler için farklı dönemlerde farklı anlamlara gelmesini ifade

eder. Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı

Kredi Yayınları,İstanbul,1997

Sağlık ve zindelik salgını 1970’lerin ortalarında yayılmaya başlar başlamaz

moda, jimnastik salonlarında, jogging ve bisiklet parkurlarında

görülen çeşit çeşit giysileri kendine mal etmiş, onlara stil kazandırmış ve

sahip çıkmıştır, o kadar ileri gitmiştir ki bu akım, moda bilinci gelişmiş

birçok kadın artık modanın bir zamanlar vücutlarının “güzel görünmesini”

sağlayan o “küçük beyaz yalanlardan”, kamuflajlardan, gözbağlarından

sunmadığını söyleyerek şikayet etmektedir (Davis,1997:193).

Birçok moda tasarımcısı için ise, moda kadını cinsel obje haline sokmanın

ötesinde kendi özgürlüğünü kazanan, kendine güvenen, bedeniyle

barışık kadını anlatmaktadır.

Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi

Yayınları,İstanbul,1997,s.194

Cassell,1974’den aktaran s.87, Crane, Diana; Moda ve Gündemleri,

Çev:Özge Çelik, Ayrıntı Yayınları: 402, İnceleme Dizisi: 187, İstanbul,

, s.167

Kaiser,Susan. B.; Social Psychology of Clothing:Symbolic

Appearances in Context, Fairchild Publications, New York, 1998,

s.97-141

Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:

Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of

Sociological Research 2005/2,s. 81-83

Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998, s.153-160

Grogan, A.S.; Body Image: Understanding body dissatisfaction in

men, women & children. Routledge,1995

Crane, Diana; Moda ve Gündemleri, Çev:Özge Çelik,Ayrıntı

Yayınları:402, İnceleme Dizisi:187,İstanbul,2003,s.265,266

Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi

Yayınları,İstanbul,1997,s.194

Nazlı, Aylin, “Modernin Ötekisi: Kadın ve Bedeni”, Kadın

Çalışmaları Dergisi, I(I), 2006, s.11-13

-