Şefika KARADERİ, Ümran DUMAN

19381

Tarihi Konut Yapılarının Kafe Olarak Yeniden Kullanılmasına Bir Örnek: Zahra Sokak

Kıbrıs yüzyıllardır birçok kültür ve medeniyeti barındırmıştır. Bu medeniyetler sayesinde Kıbrıs’ta farklı üsluplardaki mimari yapılar bir arada görülmektedir. Lüzinyan dönemi ile başlayıp Venedik döneminde bugünkü halini alarak şekillenen Lefkoşa suriçi, bu yapıların bir kısmına ev sahipliği yapmaktadır. Günümüze ulaşanlarınların çok azı inşa edildiği dönemin fonksiyonunda kullanılsa da büyük bir çoğunluğu yeniden işlevlendirilmiştir. Ayrıca bir kısmı atıl durumda iken, bir kısmı ise korunmuş ve kullanılmıştır. Bölgedeki turistik ilgi ve sosyo-kültürel faaliyetlere rağmen kullanılmayan yapılar kent yapısına çeşitli olumsuzlukları beraberinde getirmiştir.Zaman içerisinde, kentte yaşayan bireylerin tarihi dokuya olan ilgilerinin artmasıyla birlikte bu yapıların yeniden işlevlendirilmesi ve kullanılması önem kazanmıştır. Bu kapsamda bölünmüş başkent Lefkoşa’nın suriçindeki Ara Bölge ile sınırı bulunan önemli bir konuma ve mimari yapılara sahip kentsel mekanlar arasındaki Zahra Sokak çalışma alanı olarak seçilmiştir. Burada bulunan İngiliz Dönemi konutlarının günümüzde kafe işlevi ile kullanımı gelişmekte olan Lefkoşa kentinin surlariçi bölgesine sosyo-kültürel katkı sağlamıştır. Çağdaş yaşam koşullarında geçmiş yaşamın izlerinin bulunduğu bölgede yeniden işlevlendirme sayesinde etkin kullanım sağlanmıştır. Böylece daha yaşanılabilir, güvenli, keyifli bir kentsel mekan elde edilmiştir. Bu çalışmada, insan gereksinimlerine bağlı olarak değişen yaşam koşullarının gereğine uygun, yeniden kullanım yapıldığında kentsel mekanlardaki iyileşmenin önemini vurgulamak amaçlanmıştır. Konu ile ilgili literatür taraması yapılmış ve yerinde inceleme yöntemi ile veriler toplanmıştır. Toplanan veriler ile her bir yapı için oluşturulan tablolarda cepheler, giriş holü ve servis alanı, oturma alanları, tuvaletler ve dış mekan/avlu bölümleri irdelenmiştir. Yapılan araştırmalara göre bu yapıların konut işlevinden iken kafe işlevine yeniden kullanıldığı söylenebilir.
Anahtar Kelimeler:

Yeniden kullanım, tarihi yapılar, İngiliz Dönemi konutları, Zahra Sokak, Lefkoşa

An Example for the Reuse of Historic Residential Buildings as Cafes: Zahra Street

Cyprus has hosted many cultures and civilizations for centuries. Thanks to these civilizations, architectural structures of different styles are seen together in Cyprus. Nicosia's walled city, which started with the Lusignan period and took its current form during the Venetian period, is home to some of these structures. Although very few of the ones that have survived are used in the function of the period in which they were built, most of them have been re-functionalized. In addition, while some of them are idle, some of them have been preserved and used. Despite the touristic interest and socio-cultural activities in the region, the unused buildings have brought various negativities to the urban structure.Over time, with the increasing interest of the individuals living in the city to the historical texture, the re-functioning and use of these structures has gained importance. In this context, Zahra Street, which is among the urban spaces with an important location and architectural structures bordering the Buffer Zone within the city wall of the divided capital Nicosia, was chosen as the study area. The use of the British Period residences here with the function of cafe today has contributed socio-culturally to the city walled area of the developing city of Nicosia. Effective use has been achieved thanks to adaptive re-use in the region where traces of past life are found in contemporary living conditions. Thus, a more livable, safe and pleasant urban space has been obtained. In this study, it is aimed to emphasize the importance of improvement in urban spaces when they are reused in accordance with the changing living conditions depending on human needs. A literature review was conducted on the subject and data were collected using qualitative and quantitative methods during on-site inspection. The facades, entrance hall/service area, sitting areas, toilets and outdoor/courtyard sections were examined in the tables created for each building with the collected data. According to the researches, it can be said that a successful re-use was applied to the cafe function while it was a residential function.
Keywords:

adaptive reuse historical buildings, British Period Houses, , Zahra Street, Nicosia,

PDF

___

  • Aydın, D., & Yaldız, E. (2010). Yeniden Kullanıma adaptasyonda Bina Performansının Kullanıcılar Üzerinen Değerlendirilmesi. METU JFA 2010/1, (27:1) 1-22.
  • Aga Khan Foundation. (2020). Retrieved August 13, 2022 from https://www.akdn.org/architecture/project/rehabilitation-walled-city
  • Ahunbay, Z. (2009). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon, Yem Yayınları, İstanbul.
  • Altınoluk, Ü. (1991). Özgün İşlevini Tamamen Yitiren ya da İşlevsel Olarak Eskiyen Yapıların Yeniden Kullanımı. Tasarım Dergisi, 14, 102-104.
  • Altınoluk, Ü. (1998). Binaların yeniden kullanımı. Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul, 19-138.
  • Bağışkan, T. (2005). Ottoman Turkish Monuments in Cyprus, Mavi Basım-Yayın LTD. Lefkoşa.
  • Bağışkan, T. (2019) ,Tarihi Lefkoşa’da Geçmişe Yolculuk, Limasol Bankası Kültür Yayınları, Lefkoşa.
  • Bağışkan, T.(2019). Kıbrıs’ta Osmanlı, İslam ve İslamlaştırılan Eserler, Kıbrıs Türk Eğitim Vakfı Yayını, Lefkoşa.
  • Burden, E. (2004). Illustrated Dictionary of Architectural Preservation: Restoration, Renovation, Rehabilitation, Reuse. New York: McGraw-Hill Press.
  • Conejos, S., Langston, C., & Smith, J. (2011). Improving the implementation of adaptive reuse strategies for historic buildings. Le Vie dei Mercanti SAVE HERITAGE: Safeguard of Architectural, Visual, Environmental Heritage. Naples, Italy.
  • Dağlı, U. U. (1999). Kıbrıs Sokaklarında Mimari, Yaşama ve Çevreye Dair, Lefkoşa.
  • Doğru, G. B. (2018). Mimari koruma ve yeniden işlevlendirme kavramı, Konak Pier örneği (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
  • Erdoğru, M. A. (2008). Ottomans in Cyprus, Gallery Culture Publications, Nicosia.
  • Gazi, A., & Boduroğlu, E. (2015). İşlev Değişikliğinin Tarihi Yapılar Üzerine Etkileri" Alsancak Levanten Evleri Örneği". Megaron, 10(1).
  • Georghiou. C., (2018). The Architecture Of The Cypriots During British Rule 1878-1960, En Tipis Publications, Nicosia.
  • Georghiou. C., (2013). British Colonial Architecture in Cyprus; The Architecture Of The British Colonial Administration 1878-1960, En Tipis Publications, Nicosia.
  • Gürkan, H.M. (1982) Pages from Cyprus History, H.M.Gürkan (2006) Yesterday and Today in Nicosia, Gallery Culture Publications. Nicosia.
  • Google Earth. (2022). Retrieved May 22, 2022 from Google Earth.
  • Gürsoy, C. R. (1971). Coğrafya Bakımından Kıbrıs ve Türkiye. Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi (14-19 Nisan 1969), 41-48.
  • Güven, E. (2019). Kafelerde Kullanıcı Memnuniyetinin Konfor Koşulları Açısından Değerlendirilmesi: Görükle/Bursa Örneği. Mimarlık ve Yaşam, 4(1), 183-196.
  • Ionas, I. (2001). Traditional Occupations of Cyprus. Cyprus Center for Scientific Research Nicosia.
  • İslamoğlu, Ö. (2018). Tarihi Yapıların Yeniden Kullanılmasında Yapı-İşlev Uyumu: Rize Müzesi Örneği/The Structure-Function Coherence in the Reuse of Historical Buildings: Rize Museum Sample. Journal of History Culture and Art Research, 7(5), 510-523.
  • Kalaycı, P. D., & Utku, T. (2016). Konuttan Dönüştürülmüş Kafelerde Kullanıcı Memnuniyeti: Konya Kent Merkezinden Bir Örneklem. Megaron, 11(3).
  • Kellekçi, Ö. L. & Berköz, L. (2010). Konut ve çevresel kalite memnuniyetini yükselten faktörler. İTÜDERGİSİ/a, 5(2).
  • Kocabıyık, Y. (2014). Yeniden işlevlendirme kavramı ve bu kapsamda İTÜ Taşkışla binasının incelenmesi
  • Kök, D. S., & Uşma, G. (2022). Yeniden Kullanım ve Özgünlüğünden Uzaklaştırılan Yerel Kimlik ve Mimari: Antakya Zenginler Mahallesi Örneği. Electronic Turkish Studies, 17(3).
  • Kuban, D. (2000). Tarihi çevre korumanın mimarlık boyutu: kuram ve uygulama. Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları.
  • Oktay, D. (2007). An analysis and review of the divided city of Nicosia, Cyprus, and new perspectives. Geography, 92 (3), 231-247.
  • Plevoets, B., & Van Cleempoel, K. (2011). Adaptive reuse as a strategy towards conservation of cultural heritage: a literature review. Structural studies, repairs and maintenance of heritage architecture XII, 118(12), 155-163.
  • Polay, M., Oktay Vehbi, B., & Özarısoy, B. (2012). Lefkoşa Suriçi Bölgesinde Yeniden İşlevlendirilen Konutlar. III. Konut Kurultayı, Kıbrısta Konut: Planlama, Tasarım ve Uygulama. 9-12 Mart 2012. Lefkoşa, KKTC.
  • Sowińska-Heim, J. (2020). Adaptive reuse of architectural heritage and its role in the post-disaster reconstruction of urban identity: Post-communist Łódź. Sustainability, 12(19), 8054.
  • Wang, H. J., & Zeng, Z. T. (2010). A multi-objective decision-making process for reuse selection of historic buildings. Expert systems with Applications, 37(2), 1241-1249.
  • Wikimedia Commons. (2022). Retrieved May 22, 2022 from https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zahra_Street,_Arabahmet,_Nicosia.jpg.
YDÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 2687-2757
  • Başlangıç: 2019
  • Yayıncı: Yakın Doğu Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Tarihi Konut Yapılarının Kafe Olarak Yeniden Kullanılmasına Bir Örnek: Zahra Sokak

Şefika KARADERİ, Ümran DUMAN