Tüketim, Belirsizlik ve Borçlanma kısıtı Üçlemi: Türkiye Örneği

Tüketim olgusu özellikle tasarruf açığı yaşayan ülkelerin, mevcut tasarruflarını arttırabilmek adına üzerinde çeşitli politikalar ürettiği bir kavramdır. Türkiye önemli ölçüde ekonomik büyümesini tüketim kanalı ile gerçekleştirmekte ve bu sayede iç piyasasını canlı tutmaktadır. Türkiye'de söz konusu durumun sürdürülebilirliği belirsizlik ve borçlanma kısıtları gibi tüketimi etkilemesi beklenen faktörler ile olan ilişkisine bağlıdır. Bu amaçla çalışmada, Türkiye’nin hane halkı tüketim harcamalarının gelir içerisindeki payı ile USD kuru, hane halkı kredileri, kişi başına düşen milli gelir ve tüketici güven endeksi arasındaki ilişki, 2004:Q1-2019Q3 dönemine ait çeyrek dönemlik veriler kullanılarak analiz edilmiştir. Tüketim harcamalarının, otonom tüketim baskısıyla gelen şoklara kademeli olarak cevap verdiği göz önünde bulundurularak çalışmanın analiz bölümünde ağırlıklı olarak Fourier yaklaşıma izin veren yöntemler kullanılmıştır. Çalışmada birim kök sınaması Enders ve Lee Fourier ADF (EL) (2012) ile Becker, Enders ve Lee Fourier KPSS (BEL) (2006) testleri ile eşbütünleşme ilişkisi Gregory-Hansen (1996a, 1996b) yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasında kısa ve uzun dönem nedensellik ilişkisi Fourier Granger nedensellik analizi (Enders ve Jones, 2016) ile incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre USD kuru ve hane halkı kredileri ile tüketim harcamaları arasında negatif, kişibaşına düşen milli gelir ve tüketici güven endeksi ile pozitif bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. Nedensellik analizi sonuçlarına göre ise USD kuru, hane halkı kredileri, kişi başına düşen milli gelir ve tüketici güven endeksinin hem kısa hem de uzun dönemde tüketim harcamalarının nedenselli olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

Tüketim, Döviz Kuru, Krediler, Tüketici Güven Endeksi, Fourier Yaklaşımı

Triangle of Consumption, Uncertainty and Liquidity Constraint: The Case of Turkey

PDF

___

Akın, Tuğba ve Dağlıoğlu, Cansu. "Tüketim ve Belirsizlik İkilemi: Türkiye Örneği. " III. Uluslararası EUREFE Kongresi, Tam Metin Kitapçığı Cilt 1 (2019).
Arısoy, İbrahim. "Türkiye Ekonomisinde İktisadi Güven Endeksleri ve Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkilerin VAR Analizi." Maliye Dergisi 162 (2012): 304-315.
Arisoy, Ibrahim, ve Cengiz Aytun. "Türkiye'de Tüketim Harcamalari, Krediler ve Tüketici Güveni Arasindaki Iliskilerin Analizi/An Empirical Analysis of the Relations among
Consumer Expenditures, Consumption Credits and Consumer Confidence in Turkish Economy." Business and Economics Research Journal 5.2 (2014): 33.
Barro, Robert Joseph (1988). “The Ricardian approach to budget deficits.” NBER Working Paper No. 2685 (also reprint No. r1220) :1-37.
Baum, Donald N. "Consumption, wealth, and the real rate of interest: A reexamination." Journal of Macroeconomics 10.1 (1988): 83-102.
Becker, Ralf, Walter Enders, ve Junsoo Lee. "A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks." Journal of Time Series Analysis 27.3 (2006): 381-409.
Blanchard, Olivier J., ve Stanley Fischer, eds. NBER macroeconomics annual 1989. Vol. 4. MIT Press, 1989.
Carroll, Christopher D., Jeffrey C. Fuhrer, ve David W. Wilcox. "Does consumer sentiment forecast household spending? If so, why?." The American Economic Review 84.5 (1994): 1397-1408.
Çelik, Meryem. Alışkanlıklarımız, İlkçağdan Günümüze Davranışlarımızın Kökeni. İstanbul: Asi Kitap,2019.
Demirgil, Bünyamin. "Ekonomik Büyümede Güven Faktörünün Etkisi: Türkiye Örneği." Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 6.3: 155-163.
Desroches, Brigitte, ve Marc-André Gosselin. “The usefulness of consumer confidence indexes in the United States.” No. 2002-22. Bank of Canada, 2002.
Dickey, David A. ve Wayne A. Fuller. “Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root.” Journal of the American statistical association, 74(366a) (1979): 427-431.
Enders, Walter ve Junsoo Lee. “The flexible Fourier form and Dickey–Fuller type unit root tests.", Economics Letters 117.1 (2012): 196-199.
Enders, Walter, ve Paul Jones. "Grain prices, oil prices, and multiple smooth breaks in a VAR." Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics 20.4 (2016): 399-419.
Felderer, Bernhard ve Stefan Homburg, "Makro İktisat ve Yeni Makro İktisat." Çev., Osman Aydoğuş. Ankara: Efil Yayınevi, 2017.
Flodén, Martin. "Labour supply and saving under uncertainty." The Economic Journal 116.513 (2006): 721-737.
Friedman, Milton. "Introduction to" A Theory of the Consumption Function"." A theory of the consumption function. Princeton university press, 1957. 1-6.
Garner, C. Alan. "Forecasting consumer spending: Should economists pay attention to consumer confidence surveys?." Economic Review 76.3 (1991): 57-71.
Gregory, Allan W., ve Bruce E. Hansen. "Residual-based tests for Cointegration in models regime shifts. " Journal of Econometrics 70 (1996a): 99-126.
Gregory, Allan W., ve Bruce E. Hansen. "Practitioners corner: tests for cointegration in models with regime and trend shifts." Oxford bulletin of Economics and Statistics 58.3 (1996b): 555-560.
Gylfason, Thorvaldur. "Interest rates, inflation, and the aggregate consumption function." The Review of Economics and Statistics (1981): 233-245.
İbicioğlu, Mustafa, ve Mehmet Baha Karan. "Türkiye'de Faiz Oranlarının Tüketici Kredileri Üzerindeki Etkisi." Journal of BRSA Banking & Financial Markets 3.2 (2009).
Jappelli, Tullio, ve Marco Pagano. "Saving, growth, and liquidity constraints." The Quarterly Journal of Economics 109.1 (1994): 83-109.
Jappelli, Tullio, ve Marco Pagano."Consumption and capital market imperfections: An international comparison." The American Economic Review (1989): 1088-1105.
Keynes, John Maynard. The General Theory of Employment, Interest and Money (7th edition). London: Macmillan
Kolçak, Menşure, Hikmet Akyol, ve Melahat Batu Ağirkaya. "Tüketici Kredilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenlerin Saptanması: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı." Global Journal of Economics and Business Studies 7.13: 21-33.
Kugler, Peter. "Autoregressive modelling of consumption, income, inflation and interest rate data: A multicountry study." Empirical Economics 10.1 (1985): 37-50.
Kurt, Ünzüle. "İstikrar Ve Güvenin Tüketici Kredileri Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Zaman Serisi Analizi." Journal of Administrative Sciences/Yonetim Bilimleri Dergisi 16.32 (2018).
Kwiatkowski, Denis, et al. "Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root." Journal of econometrics 54.1-3 (1992): 159-178.
Leland, Hayne E. "Saving and uncertainty: The precautionary demand for saving." Uncertainty in Economics. Academic Press, 1978. 127-139.
Ludvigson, Sydney C. "Consumer confidence and consumer spending." Journal of Economic perspectives 18.2 (2004): 29-50.
Madsen, Jakob B., ve Michael McAleer. "Direct tests of the permanent income hypothesis under uncertainty, inflationary expectations and liquidity constraints." Journal of Macroeconomics 22.2 (2000): 229-252.
Matsusaka, John G., ve Argia M. Sbordone. "Consumer confidence and economic fluctuations." Economic Inquiry 33.2 (1995): 296-318.
Phillips, Peter CB, ve Bruce E. Hansen. "Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes." The Review of Economic Studies 57.1 (1990): 99-125.
Poterba, James M. "Are consumers forward looking? Evidence from fiscal experiments." The American Economic Review 78.2 (1988): 413-418.
Stock, James H., ve Mark W. Watson. "A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems." Econometrica: Journal of the Econometric Society (1993): 783-820.
Yamak, Rahmi, Yamak, Nebiye ve Erkan, Ece. "Tüketim Fonksiyonu Ve Tüketici Güven Endeksi." Kafkas Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2009):533-558.