22. Yasama Döneminde Kanun Teklif ve Tasarılarının Hazırlanmasında Anayasa'nın İnsan Hakları Hükümlerine Uygunluk Denetimi

Hans Kelsen'in görüşüne dayanan normlar hiyerarşisi, anayasaya uygunluğun sağlanması bakımından önemlidir. Önleyici denetim ve bastı- rıcı denetim olmak üzere Anayasaya uygunluğun iki tür denetimi bulunmaktadır. Önleyici denetim bağlamında, önleyici anayasal denetime ek olarak, parlamento ve devlet başkanlığı aşamasında, amacı anayasaya uygunluğu sağlamak olan siyasi denetim yolu da bulunmaktadır. Bunlara ek olarak, hazırlanma sürecinde kanun önerisi taslaklarının anayasaya uygunluğunun dikkate alınması hukuki bir zorunluluktur. Anayasa'nın 11. maddesine göre, "Anayasa hükümleri; yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağla yan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz." Bu makalede, 22. Yasama Döneminde kanun önerisi taslaklarının insan haklan hükümleri bağlamında Anayasa'ya uygunluğunun nasıl ele alındığı incelenmiştir.

The Control of Compatibility of Turkish Constitution's Human Rights Provisions During the Preparation of Government and Private Member's Bills in the 22 nd Legislative Term Hierarchy of norms that is based on idea of Hans Kelsen is significant in terms of constitutionality. There have been tvvo different constitutional control vvhich are preventive and repressive control. There is also a political control that its objective to provide constitutionality on the stage of parliament and presidentship in terms of preventive constitutional control, together vvith preventive judicial control. In addition to these, it is legal necessity to take into consideration the constitutionality of draft text of an act in the period of preparation. According to Article 11 of the Constitution, the provisions of the Constitution are fundamental legal rules binding upon legislative, executive and judicial organs, and administrative authorities and other institutions and individuals, and acts shall not be in conflict vvith the Constitution. In this essay, it has been examined how constitutionality of the draft text of an act is taken into consideration in terms of human rights provisions in the 22 nd Legislative Term.

___

BAKIRCI, Fahri, "TBMM'nin Çalışma Yöntemi", İmge Kitabevi, Şubat 2000, Ankara.

ÇİÇEK, Eda; DEMİRKIRAN, Özlem, "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarına Uyum Amacıyla Türk Hukukunda Yapılan Değişiklikler" http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/demokrasi/demokrasi32.pdf (Erişim Tarihi: 25/6/2011).

DOĞRU, Osman, "İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarının İç Hukuklara Etkisi", http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anayargi/dogru.pdf (Erişim Tarihi: 25/6/2011)

ERİKLİ, Hasan, "1982 Anayasasında Yasa Yapım Süreci", Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004.

PAZARCI, Hüseyin, Uluslararası Hukuk Dersleri, Turhan Kitabevi, Ankara 1998.

SANCAR, Mithat, "Devlet Aklı" Kıskacında Hukuk Devleti, İletişim Yayınları, İstanbul, 2000.

SAVCI, Bahri, İnsan Hakları Kanunilik Yolu İle Korunması, AÜSBF Yayınları No:32-14, Ankara, 1953. TBMM Tutanak Dergisi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Internet Sayfası. Türkiye Büyük Millet Meclisi Arşivi.

ÜNAL, Şeref, "Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının Türk İç Hukukuna Etkileri", http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf-/anayasa_yargisi/anayargi/unal.pdf (Erişim Tarihi: 25/6/2011)