Rehber Öğretmenlerin Algıladığı Yıldırma Davranışlarının İncelenmesi
Bu araştırmanın amacı rehber öğretmenlerin algıladıkları yıldırma (mobbing) davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışmanın evrenini Gaziantep ilinde görev yapan rehber öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışmada evrenin bütününe ulaşılmak istendiğinden örneklem seçme yoluna gidilmemiştir. Çalışmanın örneklemini 2009- 2010 eğitim- öğretim yılında Gaziantep ilinin 7 farklı ilçesinde görev yapan 219 rehber öğretmen oluşturmuştur. Araştırmaya katılanların kişisel bilgilerinin betimlenmesini sağlamak amacıyla ‘Kişisel Bilgi Formu’, mesleki doyumlarını ölçmek amacıyla Kuzgun, Sevim ve Hamamcı (1999) tarafından geliştirilen “Mesleki Doyum Ölçeği” ve algılanan yıldırma davranışlarını ölçmek amacıyla Leymann'ın (1984) belirlemiş olduğu Mobbing Tipoloji Envanterinin 35 maddesini içeren, Bulut’un (2007) oluşturduğu “Mobbing Belirleme Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama araçları bir yönerge ile okullara ulaştırılmış ve kapalı zarflar içinde geri toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 13.0 programıyla analiz edilmiştir. Analizlerde mesleki doyum ve kişisel değişkenlerin, algılanan yıldırma davranışlarını yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla regresyon analizi kullanılmıştır. Medeni hal, eğitim düzeyi, mesleki kıdem, mesleki doyum, okul türü değişkenleri rehber öğretmenlerin algıladıkları yıldırma davranışlarının anlamlı bir yordayıcısı olarak bulunmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Yıldırma, Mobbing, Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Rehber Öğretmen, Mesleki Doyum
Investigation of The Perceived Mobbing Behaviours By Counselor Teachers
The aim of this study is to research into the mobbing behaviour perceived by teacher counsellors in terms of variables. Descriptive research method has been used in this study. The universe of this study has included the teacher counsellors working at Gaziantep. As it is desired to be reached the whole of the universe in the study, the way of sampling is not preferred. 219 teachers working on seven different districts of Gaziantep have comprised the sample group of this study. With the purpose of providing the description of the personal information of the people included in the study, ‘Occupational Satisfaction Scale’ has been used, and with the purpose of evaluating the perceived mobbing behaviour ‘Mobbing Detection Scale’ which includes 35 items has been used. Data collection tools were delivered to the schools with a directive and they were retaken in closed envelopes. The obtained data was analyzed with SPSS program. With the aim of determining whether occupational satisfaction and personal variables predicts the perceived mobbing, regression analysis has been used in the study. The variables of marital status, educational level, occupational seniority and school types have been found to be a meaningful predictor of mobbing behaviour perceived by teacher counsellors. Suggestions have been developed in line with the obtained data.
Keywords:
Mobbing, Psychological Counseling and Guidance, Teacher Counsellor, Occupational Satisfaction,
___
- Aksu, A., & Balcı, Y. (2009). İlköğretim okullarında psikolojik yıldırma ve psikolojik yıldırmayla başetme. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(4), 1367- 1380.
- Asunakutlu, T. & Safran, B. (2006). Örgütlerde yıldırma uygulamaları (mobbing) ve çatışma arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 111-129.
- Aydın, Ö.B. (2009). Ortaöğretim okullarında görev yapan okul yöneticisi ve öğretmenlerin (mobbing) psikolojik şiddete maruz kalma düzeyleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bayram, S. (2006). Örgütsel stres faktörleri ve rehber öğretmenler üzerinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bienko, Y.S. (2005). Psychological harassment among ontario secondary school teachers. Master Thesis, University of Toronto.
- Bulut. H.U. (2007). Orta öğretim öğretmenlerinde psikolojik şiddet (mobbing) düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Niğde: Niğde üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 77-87.
- Çarıkçı, İ. & Yavuz, H. (2006). Çalışanlarda mobbing ( psikolojik şiddet ) algısı: sağlık sektörü çalışanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(10), 47-62
- Çivilidağ ve Sargın (2011). Farklı ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerde psikolojik taciz (Mobbing): Antalya İli Örneği. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 11-22.
- Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing işyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Davenport, N., Schwartz, R.D. & Elliott, G. P. (2003). İşyerinde duygusal taciz, Önertoy, O. C. (Çev.). İstanbul: Sistem Yayınları.
- Dökmen, Ü. (2004). Küçük şeyler (I.Basım), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Ekşici, Ş. (2009), Kurum ve kuruluşlarda psikolojik taciz (mobbing) eylemleri ve çalışanların motivasyonu üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ertürk, A. (2005). Öğretmen ve okul yöneticilerinin okul ortamında maruz kaldıkları yıldırma eylemleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Gökçe, A.T. (2006). İşyerinde yıldırma: özel ve resmi ilköğretim okulu öğretmen ve yöneticiler üzerinde yapılan bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Gün, H. (2009). Çalışma ortamında psikolojik taciz mobbing/bullying iş yeri sendromu (2. Baskı). Ankara: Lazer Yayıncılık.
- Hacıcaferoğlu, S. (2013). Ortaöğretimde çalışan branş öğretmenlerinin yıldırma (mobbing) davranışlarına uğrama düzeyleri ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 111-128.
- Karavardar, G. (2010). Psikolojik yıldırma ile bazı kişilik özellikleri arasındaki ilişki. e-Journal of New World Sciences Academy Social Sciences, 5(3), 212-233.
- Kuzgun, Y., A. Sevim, S., & Hamamcı, Z. (2005). PDR’ de kullanılan ölçekler. Ankara: Nobel Yayınevi.
- Kuzgun,Y., Sevim, S. A., & Hamamcı, Z. (1999). Mesleki doyum ölçeğinin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 11(2), 14-18.
- Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. Herriot, P. (Ed.). Europen Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
- Onbaş, N. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitim örgütlerinde duygusal şiddete ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Orhan, U. (2009). Akademisyenlere uygulanan psikolojik taciz’in (mobbing) nedenleri ve etkileri (Mustafa Kemal Üniversitesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özen, B. (2009). Rehber öğretmenlerin okul ortamında algıladıkları yıldırma davranışlarının çok boyutlu incelenmesi (İstanbul ili Anadolu yakası örneği). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pai H.C. & Lee, S. (2010). Risk factors for workplace violence in clinical registered Nurses in Taiwan. Journal of Clinical Nursing, 20, 1405-1412.
- Pranjic, N., Bilic, L.M., Beganlic, A. & Mustajbegovic, J. (2006). Mobbing, stress, and work ability index among physicians in Bosnia and Herzegovina: Survey study. Croatia Medical Journal, 47, 750-758.
- Sağlam, A.Ç. (2008). İlköğretim okullarında mobbinge (psikolojik şiddete) ilişkin öğretmen görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, 32, 133-142.
- Yaman, E. (2009). Yönetim psikolojisi açısından işyerinde psikoşiddet-mobbing. İstanbul: Nobel Yayınları.
- Yaman, E., Vidinlioğlu, Ö. & Çitemel, N. (2010). İşyerinde psikoşiddet motivasyon ve huzur: Öğretmenler çok şey mi istiyor. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1).
- Yıldırım, D., Yıldırım, A. ve Timuçin, A. (2007). Mobbing behaviors encountered by nurse teaching staff. Nursing Ethics, 14(4): 447-463.
- Yıldırım, T. (2008). İlköğretim okullarında öğretmen-yönetici ilişkilerinde yıldırma ve etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- ISSN: 2587-1536
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Muhammed YILDIZ