Akdeniz Ülkelerinde Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Panel Nedensellik Testi

İkinci Dünya Savaşından sonra büyük bir ivme kazanan turizm, ülkeler açısından önem verilen sektörler arasında yer almaktadır. Turizm sektörü, özellikle gelişmekte olan ülkeler açısından döviz rezervini arttırıcı niteliktedir. Akdeniz Havzasında yer alan ülkeler Dünya turizminde önemli bir paya sahiptir. Bu çalışmanın amacı, 1995-2016 dönemine ait verileri kullanarak 12 Akdeniz ülkesinde turizm gelirleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada yatay kesit bağımlılığı ve heterojenlik testlerinin ardından Kónya (2006) tarafından geliştirilen bootstrap panel nedensellik analizi kullanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, turizm gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru nedenselliğin sadece İtalya ve Yunanistan’da bulunduğu görülmüştür. Ekonomik büyümeden turizm gelirlerine doğru nedenselliğin ise sadece Slovenya’da bulunduğu tespit edilmiştir. Diğer ülkelerde herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Turizm, Ekonomik Büyüme, Panel Veri Analizi

Tourism Income and Economic Growth Relationship In Mediterranean Countries: Bootstrap Panel Causality Test

After the Second World War, tourism, which has achieved great speed, is among the sectors that are important for the countries. The tourism sector increases foreign exchange reserves, especially in developing countries. Mediterranean countries have an important share in world tourism. The purpose of this study is to examine the relationship between tourism revenues and economic growth, using data from 12 Mediterranean countries 1995-2016. For this purpose, in the study, bootstrap panel causality analysis developed by Kónya (2006) was used after horizontal section dependency and heterogeneity tests. According to the results of the analysis, it is seen that only in Italy and Greece are the causalities towards the economic growth from tourism incomes. It has been determined that the reason for the economic incomes to tourism income is only in Slovenia. Other countries have not identified any causal relationship.

Keywords:

Tourism, Economic Growth, Panel Data Analysis,

PDF

___

Aktaş, C. 2009. Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 35-47.
Bahar, O. (2011). Bölgesel Kalkınmada Turizm Sektörünün Ekonomik Açıdan Yeri ve Önemi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(19), 1-19.
Bahar, O.; Bozkurt, K. (2010). Gelişmekte olan ülkelerde turizm-ekonomik büyüme ilişkisi: dinamik panel veri analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
Baykal, F. (1992). Akdeniz Havzasında Uluslararası Turizm ve Türkiye, Turizm Yıllığı 1992, Türkiye Kalkınma Bankası, Ankara.
Bozok, D.; Köroğlu, A. (2007). Akdeniz Ülkelerine Yönelik Uluslararası Turizm Hareketleri, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 146-157.
Chuck Y. (Ed.) (1997). International Tourism: a Global Perspective, World Tourism Organization (WTO) Publications, Madrid.
Çoban, O.; Özcan, C. (2013). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1): 243-261.
Hüseyni, İ.; Doru, İ.; Tunç, A. (2017). The Effects of Tourism Revenues on Economic Growth in the Context of Neoclassical Growth Model: In the Case of Turkey. Ecoforum, 1(10): 1-6.
Kara, O.; Çömlekçi, İ.; Kaya, V. (2012), Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergeler İle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011), Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-100.Kaynak, M. (2005), Kalkınma İktisadı, Ankara: Gazi Kitapevi.
Kızılkaya, O.; Sofuoğlu, E.; Karaçor, Z. (2016). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Yönetim ve Ekonomi, 23(1): 204-215.
Konya, L.. (2006). Exports and Growth: Granger Causality Analysis on OECD Countries with a Panel Data Approach. Economic Modeling, C.23, ss. 978-992.
Pesaran, M. H.; Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics, C.142, ss.50-93.
Pesaran, M. H.; Ullah, A.; Yamagata, T. (2008). A Bias-adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence. Econometrics Journal, C.11, ss.105-127.
Polat, E.; Günay, S. (2012). Türkiye'de Turizm ve İhracat Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Testi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(2), 204-211.
Saleh, A.; Assaf, G.; Ihalanayake, R.; Lung, S. (2015). A Panel Cointegration Analysis of the Impact of Tourism on Economic Growth: Evidence from the Middle East Region. International Journal of Tourism Research, Int. J. Tourism Res., 17: 209–220.
Samırkaş, M.; Samırkaş, M. C. (2014). Turizm Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye Örneği, İşletme Fakültesi Dergisi, 15(1), 63-76.
Seghir, G.; Mostefa, B.; Abbes, S.; Zakarya, G. (2015). Tourism Spending-Economic Growth Causality in 49 Countries: A Dynamic Panel Data Approach. Procedia Economics and Finance 23: 1613-1623.
Šimundić, B.; Kuliš, Z.; Šerić, N. (2016). Tourism and Economic Growth: An Evidence for Latin American and Caribbean Countries. Tourism & Hospitality Industry Congress Proceedings, 457-469.
Samimi, A.; Sadeghi, S.; Sadeghi, S. (2011). Tourism and Economic Growth in Developing Countries: P-VAR Approach. Middle-East Journal of Scientific Research 10 (1): 28-32.
Skerritt D.; Huybers T. (2005). The Effect of International Tourism on Economic Development: An Empirical Analysis, Asia Pasific Journal of Tourism Research, 10(1):23-43.
Şahin, D. (2017). Akdeniz Ülkelerinde Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 115-124.
Terzi, H. (2015). Turizme Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye İçin Geçerli Mi?. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16(2): 165-178.
Tosun, C. (1999). An Analysis of the Economic Contribution of Inbound International Tourism in Turkey. Tourism Economics, 5(3), 217-250.
Unur, K. (2002). Türkiye’nin Ekonomik Etkilerini Ölçmede Kullanılan Yöntemler ve Türkiye’nin Aktif Dış Turizm Gelirlerinin Ölçümü İçin Bir Model Önerisi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284419029 Erişim tarihi: 17.05.2018