Seçim, Karar ve Adalet

Yirminci yüzyıl felsefesi, onsekiz ve ondokuzuncu yüzyılın adalet ve eşitlik merkezli felsefelerinin aksine, bireysel ve sosyal yaşamın ve bu yaşama ait değerlerin, olumsal ve dinamik karakterine yapılan vurgu etrafında şekillenir. Bu vurgu bir taraftan kendini etik ve ontolojik düzlemde gösterirken, diğer taraftan politik ve yasal zeminde açığa çıkar. Bu makalede, sosyal ve bireysel yaşamın olumsal ve dinamik karakteri etik ve ontolojik düzlemde Jean-Paul Sartre, politik ve yasal boyutta da Carl Schmitt ve Etienne Balibar üzerinden tartışılacaktır. Sartre etik-ontolojik düzlemde insan varlığı açısından, seçimin verili olanın ötesine geçme ve aşkınlık imkânı doğurduğunu vurgularken, Schmitt karar verebilen özne eksenli bir politikanın soyut prosedürlere bağlı bir politika üzerindeki üstünlüğüne veya egemen-öznenin politika içerisindeki kurucu rolüne işaret etmektedir. Bu makalede, iki ayrı siyasal kampta olsalar da, Sartre’ın Varlık ve Hiçlik’te hukuk felsefesi incelemesi eksikliği dolayısıyla Schmitt ile birlikte okunabileceği, Siyasi İlahiyat’taki Schmitt’in de ontoloji ve etik temellendirme eksikliklerinin Sartre ile doldurulabileceği ve böylece yol açabileceği totaliter ve tözcü eğilimlerin önüne geçilebileceği,  deneysel bir çabayla, sergilenmeye çalışılacaktır. Dahası, Sartre’ın tümüyle hukuk dışı bir alandan yazdığı, Schmitt’in ise hukuku bütünüyle egemen merkezli politikanın hizmetine soktuğu düşünüldüğünde, yasanın ya belirlenmişlik alanı olarak yadsındığı ya da bir araç haline getirildiği başka bir düşünsel eksiklik olarak fark edilebilir. Burada, Balibar’ın dinamizm ve olumsallığın, zorunlu olarak hukuk dışı bir alanda kalmadığı, aksine tam da “içsel öteki” kavramı çerçevesinde yasal alanda bulunabileceğine dair tespiti önem kazanır. Bu nedenle, bu makale, yasanın olumsal ve dinamik veçhesini, politika, hukuk ve adaletin iç içe geçmişliği doğrultusunda aydınlatabilecek bir düşünür olan Balibar’la  tamamlanacaktır. 

Choice, Decision and Justice

Twentieth-century philosophy is shaped around the emphasis on the contingent and dynamic character of individual, political, legal and social life and its values, unlike the justicecentered and equality-centered philosophies of the eighteenth and nineteenth centuries. This article has two paths. In the first of these, the perspective of contingency in Jean-Paul Sartre, Carl Schmitt and Étienne Balibar will be positioned according to the their relationship to law within the framework of the concepts of choice, decision and justice. These will be called, respectively, non-legal, supra-legal and intra-legal contingency. In the second path, in an age when totality of the constant substance(s) and the universal(s) in-itself are lost, this article tries to show how these thinkers tie the totalization process to praxis. It will be tried to explain how the totalization process is related to the praxis of the being-for-itself or working class in Sartre, of the sovereign in Schmitt and of justice seeking subjects or victims in Balibar.

___

  • Balibar, E. (2012). “Justice and Equality: A Political Dilemma? Pascal, Plato, Marx”. Border of Justice. Ed Étienne Balibar, Sandro Mezzadra, and Ranabir Samaddar. Philedelphia and Pennsylvania: Temple University Press. 9-32.
  • Balibar, E.(2014). Şiddet ve Medenilik Wellek Library Koneferansları ve Diğer Siyaset Felsefesi Denemeleri. Çev. Sevgi Tamgüç. İstanbul: İletişim Yayınları
  • Bakunin, M.(1998).Tanrı ve Devlet. Çev. Remzi Çaybaşı. İstanbul: Belge Yayınları.
  • Benjamin, W.(2010) “Şiddetin Eleştirisi Üzerine”. Der. Aykut Çelebi. Şiddetin Eleştirisi Üzerine. Çev. Ece Göztepe. (S.A. 19-42) İstanbul: Metis Yayınları.
  • Bodin, J.(1955). Six Books of the Commonwealth. Trans. M. J. Tooley. Oxford: Basil Blackwell.
  • Heidegger, M.(2015). Metafizik Nedir?. Çev. Yusuf Örnek. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
  • Hobbes, T.(2007). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. Çev. Semih Lim. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Kelsen, H.(2000) “Saf hukuk kuramı: Devlet ve hukuk özdeşliği”, Der. Cemal Bali Akal, Devlet Kuramı. Çev. Cemal Bali Akal. (S.A. 425-459) Ankara: Dost Kitabevi.
  • Sartre, J. P.(2011). Varlık ve Hiçlik. Çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen. İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Schmitt, C.(1996). Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm. Çev. A. Emre Zeybekoğlu. Ankara: Dost Kitabevi.