AKADEMİDE GÜVENCESİZ ÇALIŞMA: ARAŞTIRMA GÖREVLİLERİNİN DENEYİMLERİ

Kapitalizmin farklı istihdam biçimleri yarattığı günümüzde, “güvencesizlik” bu istihdam biçimlerinin ortak özelliği haline gelmiş durumdadır. Türkiye’de 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 50/d maddesi uyarınca istihdam edilen araştırma görevlileri de istihdam edilme biçiminin yapısal özellikleri itibariyle böyle bir durumu tecrübe etmektedirler. Bu çalışma, ilgili yasa hükmü dâhilinde istihdam edilmiş olan araştırma görevlilerinin güvencesizliği nasıl deneyimlediklerini, bilimsel faaliyetlerini yürütmede, gündelik yaşamlarını kurgulamada güvencesizliğin ne türden etkileri bulunduğunu tarif etme ve yorumlama amacı taşımaktadır. Çalışmanın ampirik verileri farklı devlet üniversitelerinde istihdam edilen, on beş kadın ve dokuz erkek olmak üzere toplam yirmi dört araştırma görevlisiyle yapılmış derinlemesine mülakatlardan elde edilen verilere dayanmaktadır. Araştırma bulguları, araştırma görevlilerinin kendi konumlarını tarif ediş biçimlerinde derin ve sürekli bir endişe ve kararsızlık taşıdıklarına ve gelecekleri hakkında yoğun bir umutsuzluk yaşadıklarına işaret etmektedir. Onların tariflerinden ortaya çıkan bu durum Standing’in “prekarya” kavramı ile atıfta bulunduğu durumla büyük oranda örtüşmenin yanında, Türkiye’de bilim insanı ya da akademisyen yetiştirme politikalarının yapısı bakımından acilen giderilmesi gereken önemli bir sorun alanının mevcut olduğuna işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

güvencesiz istihdam, araştırma görevlileri, prekarya, akademi, Yükseköğretim Kanunu

Precarious Work in Academy: Research Assistants’ Experiences

As capitalism creates different forms of employment, “insecurity” has become the common feature among all forms of employment. Research assistants who are employed according to the 50/d article of the Higher Education Act Code No. 2547, experience such a situation as idiosyncrasy of the employment form. This study’s purpose is explain how the research assistants who have been employed inclusive of aforesaid law provision experience the insecurity and what kind of impact insecurity has on conducting their scientific activities, editing their daily life. Emprical data was gathered through in depth interviews with fifteen female and nine male research assistants who are employed in various state universities. Research findings indicates that research assistants suffer from deep and permanent concern caused by instability of their position and are highly pessimistic about their future. Their situation overlaps with what Guy Standing refers to as “precarious” and points to a major problem in Turkish academic structure which needs to be resolved urgently.

Keywords:

precarious employment, research assistans, precariat, academy, Higher Education Act,

PDF

___

Çolak, E. (2014). İş Güvencesizliği ve Türk Üniversite Sisteminde Araştırma Görevlilerinin Belirsizlikle Mücadele Stratejileri. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Gorz, A. (2001). Yaşadığımız Sefalet: Kurtuluş Çareleri. Nilgün Tutal (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Göztepe, Ö. (2012). Yeni Dönemin Satırbaşları. Özay Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, Yanılgı, Olanak içinde (s. 15-60). Ankara: Notabene.
Karadeniz, O. (2011). Türkiye’de Atipik Çalışan Kadınlar ve Yaygın Sosyal Güvencesizlik. Çalışma ve Toplum, 2011/2 (s.83-127).
Kutlu, D. (2012). Türkiye İşgücü Piyasasında Güncel Gelişmeler ve Güvencesizleşme Örüntüleri. Özay Göztepe (Ed.), Güvencesizleştirme: Süreç, Yanılgı, Olanak içinde (s. 61-116). Ankara: Notabene.
Lisansüstü Öğrenim Görenlerden Öğretim Yardımcısı Kadrolarına Atanacakların Hak ve Yükümlülükleri ile Tıpta Uzmanlık Öğrencilerinin Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete: 13.10.1984, S. 18544.
Savul, G. (2008). Güvencesiz İstihdam, Örgütsel Dönüşüm ve Çalışma Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi), Ankara, YÖK Ulusal Tez Merkezi Veritabanı, Tez no: 228333. Sennett, R. (2014). Karakter Aşınması. Barış Yıldırım (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Standing, G. (2014). Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf. Ergin Bulut (Çev.). İstanbul: İletişim.
Özuğurlu, S.B. (2012). Düzenleyici Devlet Modelinde İstihdam Rejimi: Güvencesizlik. Özay Göztepe (Ed.),
Güvencesizleştirme: Süreç, Yanılgı, Olanak içinde (s.143-145). Ankara: Notabene.
Vatansever, A. (2013). Prekarya Geceleri: 21. Yüzyıl Dünyasında Geleceği Olmayan Beyaz Yakalıların Rüyası, EUL Journal of Social Sciences, Vol. IV:II, (s. 1-20).
Vatansever, A. ve Yalçın, M.G. (2015). Ne Ders Olsa Veririz: Araştırma Görevlisinin Vasıfsız İşçiye Dönüşümü. İstanbul: İletişim.
Yükseköğretim Kanunu (2547 Sayılı Kanun), Resmi Gazete: 6.11.1981, 17506.