Sıçanlarda Prenatal, Postnatal ve Erişkin Dönemlerde Glandula Parotis’in Gelişimi Üzerinde Histokimyasal ve Işık Mikroskobik Çalışmalar
Bu çalışmada, prenatal, postnatal ve erişkin dönemlerdeki ratların glandula parotis’lerinin histokimyasal ve rutin histolojik boyama yöntemleri kullanılarak gelişimlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlandı. Araştırmada prenatal dönem için intra uterin 17 günlük, postnatal dönem için 30 günlük yavru ile yaklaşık 6 aylık erişkin ratlardan parotis bezleri materyal olarak kullanıldı. Prenatal dönemde, stromanın (bağ doku) çok geniş yer kapladığı; bezin salgı yapıcı kısımları ve akıtıcı kanalların ise bezin bağ dokusu içinde küçük kümeler halinde dağılmış olduğu tespit edildi. Öncül salgı hücrelerinin prenatal dönemde, yavru ve erişkin dönemde bulunan hayvanlardaki korpus glandule miktarına oranla çok daha az sayıda olduğu bulundu. Periodik Asit-Schiff (PAS) boyama yönteminde öncül salgı yapıcı hücre topluluklarının bir kısmının PAS pozitif reaksiyon verdiği izlendi. Postnatal dönemde, korpus glanduleyi oluşturan hücreler PAS negatif olarak gözlemlendi. Pars sekrotorya’da PAS ile reaksiyon görülmemesine rağmen pars inisyalis hücre sitoplazmalarında PAS ile reaksiyon tespit edildi. Erişkin dönemde korpus glandule’lerin PAS ile zayıf reaksiyon verdikleri gözlendi. Histokimyasal olarak Alcian Blue (AB) yöntemi ile prenatal dönemde bazı korpus glandule hücrelerinin pozitif reaksiyon vermelerine rağmen, diğer iki dönemde AB negatif reaksiyon verdikleri belirlenmiştir. Her üç dönemde de bağ dokuda çok miktarda mast hücresine rastlandı. Plazma hücreleri postnatal ve erişkin dönemlerde, özellikle pars sekretoryaların çevresinde gözlendi.
Anahtar Kelimeler:
Glandula parotis, Histokimya, Işık mikroskobu, Rat
___
- Bahadır A., Yıldız H., 2008. Veteriner Anatomi Hareket Sistemi ve İç organlar. 2. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa.
- Bancroft JD., Cook HC., 1984. Manual of Histological Techniques. New York.
- Böck P., 1989. Romeis mikroskopische technik. 17. Aufl., Urban and Schwarzenberg, München.
- Dardick I., Parks WR., Little J., Brown DL., 1988. Characterization of Cytoskeletal proteins in basal cells of Human Parotid Salivery Gland Ducts. Virchows Archives A Pathological Anatomy and Histopathology, 412, 525-532.
- Denny PC., Ball WD., Redman RS., 1997. Salivary glands: A paradigm for diversity of gland development. Critical Reviews in Oral Biology and Medicine, 8, 51-75.
- Dursun N., 1999. Veteriner Anatomi II. 5. baskı, Medisan Yayınevi, Ankara.
- Erbengi T., 1985. Histoloji. 2. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul.
- Gazilerli S. 1989. Sindirim Sistemi Ders Notları. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Erzurum.
- Ikeda R., Aiyama S., 1997. Developmental Changes In Mucous Cells of The Early postnatal Rat Parotid Gland: An Ultrastructural and Histochemical Study. Archives of Histology and Sitology, 60, 185-193.
- Junqueira LCU., Toledo AM., Fava-De-Moraes F., 1967. Sialic acids in vertebrate salivary glands, saliva and pancreas. Archives of Oral Biology, 12, 151- 157.
- Junqueira LC., Carneiro V., Long JA., 1986. Basic Histology. 5th ed., Libraire du Liban, Beirut.
- Kim SK., 1984. Changes in the secretory acinar cells of the rat parotid gland during aging. Anatomical Record, 209, 345-354.
- Latshaw WK., 1987. Veterinary Developmental Anatomy, B. C. İnc., Toronto, Philadelphia.
- Leal SC., Toledo OA., Bezerra ACB., 2003. Morphological alterations of the parotid gland of rats maintained on a liquit diet. Brazillian Dental Journal, 14, 172-176.
- Oral D., 1996. Sürekli ışığın sıçanlarda parotis bezinin yapısına etkisi üzerine araştırma. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Redman RS., Sreebny LM., 1971. Morphologic and biochemical observations on the development of the rat parotid gland. Developmental Biology, 25,248-279 .
- Redman RS., 1995. Proliferative activity by cell type in the developing rat parotid gland, The Anatomical Record, 241, 529-540.
- Stamathis G., 1985. The Embiryology of Domestic Animals. Williams and Wilkins, USA.
- Suzuki S., Ago A., Mohri S., Nishida T., 1987. Fine Structure of The Bovine Parotid Gland. Jpn. J.Vet. Sci., 43,169-179.
- Tandler B., Nagato T., Toyoshima K., Phillips CJ. 1998. Comparative ultrastructure of intercalated ducts in major salivary glands: a review. The Anatomical Record, 252, 64- 91.
- Tanyolaç A., 1999. Özel Histoloji, Yorum Basım Yayın Sanayi, Ankara.
- Temelli A., 1991. Erişkin ve yeni doğmuş farelerde glandulae parotis ve sublingualisin histolojik, histokimyasal incelenmesi. Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. kıyaslı
- Başlangıç: 2022
- Yayıncı: Atatürk Üniversitesi