Atlarda Beden Kondisyon Puanlaması

Beden kondisyon skoru atın bedenindeki yağlanma seviyesini ölçeklendiren bir sistemdir. Atlarda canlı ağırlık bir ırk özelliği olup, ırklar arasında canlı ağırlık bakımından varyasyon bulunmaktadır. Ayrıca atlar bireysel farklılıkları nedeniyle verim fonksiyonları için optimum beden kondisyonunda da değişkenlik gösterirler. Günümüzde beden kondisyonunu belirlemede en yaygın kullanılan sistem 1-9 puanlık bir cetvel üzerinde oluşturulmuş sistemdir. Bu sistem, sırt ve bel bölgesi birleşme yeri, kuyruk sokumu çevresi, scapula gerisi, kaburgaların üzeri, cidago ve boyun bölgesinde depolanan yağ miktarına göre değerlendirilme yapılmasını sağlamaktadır. Kondisyonun derecesi; besleme şekline ve yetiştirme amacına göre değişir. Beden kondisyonu kısa zamanda değişiklik göstermez, önemli artışlar yavaşça gerçekleşebilir. Kondisyon verim yönüne göre besi kondisyonu, süt kondisyonu, yarış kondisyonu, damızlık, mera, sergi kondisyonu gibi isimler alır. Genel olarak yüksek performansa sahip atlar daha düşük beden kondisyonuna sahiptirler. Beden kondisyonunun doğru tespiti, atların beden yağı düzeylerini beklenen verim özelliğine göre oluşturmak için gerekli rasyonun düzenlemesine imkân verir. Dengeli besleme yapılmaması, atlar için büyük önemi olan hız, dayanıklılık, büyüme, döl verimi ve vücut şeklinde istenilen verimin alınamamasına neden olur. Bu derlemede, atlarda beden kondisyon puanlamasına ilişkin bilgiler özetlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

At, Kondisyon, Performans, Puanlama, Verim

PDF

___

Batu S., 1938. Türk atları ve at yetiştirme bilgisi. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü.
Arpacık R., 1996. At yetiştiriciliği. Şahin Matbaası, Ankara.
Ünal N., Akçapınar, H., Uğurlu, M., 2005. Dünya’da ve Türkiye’de at yetiştiriciliği. Ulusal Atçılık Sempozyumu, Tebliğ Özetleri Kitabı, 29– 30, 18–20 Eylül 2005, Ankara.
Köseman A., Özbeyaz C., 2009. Some phenotypic and genetic parameters of racing performance in Arabian horses. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 56, 219-224.
Henneke DR., Potter GD., Kreider JL., Yeates BF., 1983. Relationship between condition score, physical measurements and body fat percentages in mares. Equine Veterinary Journal 15, 371-372.
Carroll CL., Huntington PJ., 1988. Body condition scoring and weight estimation of horses. Equine Veterinary Journal, 20, 41-45.
Lawrence L., DiPietro J., Ewert K., Parrett Moser L., Powell D., 1992. Changes in body weight and condition of mares during gestation and lactation. Journal of Equine Veterinary Science, 12, 355-358.
Aksoy AR., 1994. Genel zootekni ders notları. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Kars.
Edmonson AJ., Lean IJ., Weaver LD., Farver T., Webster G., 1989. A body condition scoring chart of Hosltein dairy cows. Journal Dairy Science, 72, 68-78.
Dugdale AH., Grove-White D., Curtis GC., Harris PA., Argo CM., 2012. Body condition scoring as a predictor of body fat in horses and ponies. Veterinary Journal, 194, 173-178.
Özpınar H., 1995. At Beslemesi. Aytaç Yayınevi, İstanbul.
Şehu A., 2002. At Besleme. ISBN: 975-927 81-0-3, Ankara.
Küçükersan K., 2004. At besleme, hayvan besleme ve beslenme hastalıkları, ISBN: 975- 97808-1-X, Ankara.
Dugdale AH., Curtis GC., Harris PA., Argo CM. 2011. Assessment of body fat in the pony: part I. Relationships between the anatomical distribution of adipose tissue, body composition and body condition. Equine Veterinary Journal 43, 552-561.
Zeeb K., Schnitzer U., 1997. Housing and training of horses according to their species. Livest Production Science, 49, 181-189.
Garlinghouse SE., Burrill MJ., 1999. Relationship of body condition score to completion rate during 160 km endurance races. Equine Veterinary Journal, 31, 591-595.
Özbeyaz C., Akçapınar H., 2010. At yetiştiriciliği ders notları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Ankara.
Anonim., 2011. Resmi Gazete. At Yarışları Yönetmeliği. Resmi Gazete Tarihi: 19.04.2011, Resmi Gazete Sayısı: 27910.
Willham RL., Wilson DE., 1991. Genetic predictions of racing performance in quarter horses. Journal Animal Science, 69, 3891-3894.
Güleç E., 2006. Yarış atçılığı pratik rehberi. Anadolu at ırklarını yaşatma ve geliştirme derneği, ISBN 978-975-95931-4-8, Ankara.
Uğur SA., 1996. At eti üretimi. Basılmış Seminer. Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.
Belaunzaran X., Bessa RJ., Lavin P., Mantecon AR., Kramer JK., Aldai N., 2015. Horse-meat for human consumption-current research and future opportunities. Meat Science, 108, 74-81.
Ongun H., 2012. Çiftlik hayvanlarında beden kondisyon puanlaması. Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye.
De Palo P., Maggiolino A., Centoducati P., Tateo A., 2013. Slaughtering age effect on carcass traits and meat quality of Italian heavy draught horse foals. Asian-Australian Journal of Animal Science, 26, 1637-1643.
Uluğtuğ NT., 1939. Kımız. Ankara Halkevi. Yayın No: 25, Ankara.
Centoducati P., Maggiolino A., De Palo P., Tateo A., 2012. Application of Wood's model to lactation curve of Italian Heavy Draft horse mares. Journal of Dairy Science, 95, 5770-5775.
Huntington PJ., 1991. Field estimation of body condition and weight, Equine Nutrition – Proceedings 181 Post Graduate Committee in Veterinary Science University of Sydney, 15-23.
Cureton KJ., 1992. Effects of experimental alterations in excess weight on physiological responses to exercise and physical performance. In “Body Composition and Physical Performance”, 71, National Academy Press, Washington.
Bruynsteen L., Moons CP., Janssens GP., Harris PA., Vandevelde K., Lefere L., Duchateau L., Hesta M., 2015. Level of energy restriction alters body condition score and morphometric profile in obese Shetland ponies. Veterinary Journal, 204, 237-366.