Seda TOPGÜL

200143

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİN WHISTLEBLOWING (BİLGİ UÇURMA) DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE KAMU KURUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Bilgi uçurma davranışı kurumlarda etik olmayan davranışların yetkililerebildirilmesidir. Bilgi uçurma davranışının iki temel noktası bulunmaktadır.Bunlardan biri kurum içerisinde yapılan suistimal ya da yolsuzlukların gerekenkişi ya da kurumlara ihbar edilmesidir. Bir diğeri ise, bu ihbarın kişi ya dakurum tarafından nasıl algılandığı noktasıdır. Bu çalışmanın amacı cinsiyet,yaş, eğitim düzeyi, medeni durum ve görev süresi ile bilgi uçurma davranışıarasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma çeşitli kamu kurumlarında çalışan316 kamu çalışanından elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Elde edilenveriler analiz edilerek demografik özelliklerin bilgi uçurma davranışı üzerindekietkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgular farklı demografik özelliklerin bilgiuçurma davranışında değişiklik gösterdiğini ortaya koymaktadır.

THE IMPACT OF DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS ON WHISTLEBLOWING BEHAVIOUR AND A RESEARCH ON PUBLIC INSTITUTIONS

Whistleblowing is the act of telling the authorities or the public that the organization you are working for is doing something immoral or illegal. There are two main points in whistleblowing behaviour. One of them is the report of abuse or corruption within the institution to the required persons or institutions. The other one is the perception of this notification by the person or an organization. The purpose of this study is to examine the relationship between whistleblowing behaviour and variables of gender, age, level of education, marital status and term of office. The sample of the study is 316 public employees working in various institutions and collected data was analysed. Findings of the study reveal that different demographic characteristics have an influence on whistleblowing behaviour.
PDF

___

  • •• AVCI, N., (2008), Konaklama İşletmelerinde Örgütsel Öğrenme, İş Tutumları ve Örgütsel Sapma Arasındaki İlişkinin Analizi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
  • •• AYDIN, U., (2003), «İş Hukuku Açısından İşçinin Bilgi Uçurması (Whistleblowing)», Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (2), 79-100.
  • •• BALTACI, A., (2017), “Eğitim Örgütlerinde Bilgi Uçurma: Eğitim Çalışanlarının Bilgi Uçurdukları Kişi ve Makamlar”, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 57-85.
  • •• BARTON, L., (1995), Ethics: The Enemy in the Workplace, Cengage: South Western.
  • •• BRENNAN, N. ve KELLY, J., (2007), “A Study of Whistleblowing Among Trainee Auditors”, British Accounting Review, 39 (1), 61-87.
  • •• BJORKELO, B., EINARSEN, S. ve MATHIESEN, S. B., (2010), “Predicting Proactive Behaviour at Work: Exploring the Role of Personality as an Antecedent of Whistleblowing Behaviour”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 83 (2), 371-394.
  • •• BREWER, G. A. ve SELDEN, S. C., (1998), “Whistle Blowers in the Federal Civil Service: New Evidence of the Public Service Ethic”, Journal of Public Administration Research and Theory, 3, 413-439.
  • •• BRYMAN, A. ve CRAMER, D., (2001), Quantitative Data Analysis with SPSS Release 10 for Windows: A Guide for Social Scientists, London: Routledge.
  • •• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., (2002), “Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470- 483.
  • •• BRYNE, B. M., (2011), Structural Equation Modeling with AMOS Basic Concept, Applications and Programming (Multivate Applications Series), New York: Routledge.
  • •• CASSEMATIS, P. G. ve WORTLEY, R., (2013), “Prediction of Whistleblowing or Non-Reporting Observation: The Role of Personaland Situational Factors”, Journal of Business Ethics, 112 (3), 615-634.
  • •• CELEP, C. ve KONAKLI, T., (2012), “Bilgi Uçurma: Eğitim Örgütlerinde Etik ve Kural Dışı Uygulamalara Yönelik Bir Tepki”, e-International of Education Research, 3 (4), 65-88.
  • •• DE GRAAF, G., (2010), “A Report on Reporting: Why Peers Report Integrity and Law Violations in Public Organizations”, Public Administration Review, 70 (5), 767-779.
  • •• EATON, T. V., AKERS, M. D., (2007), “Whistleblowing and Good Governance”, The CPA Journal, 77 (6), 66-71.
  • •• FETTAHLIOĞLU, Ö. O. ve DEMİR, S., (2014), “Konuşma Hürriyetinin Yanında Sessiz Kalma Seçeneği: Üniversite Akademik Personelinin Örgütsel Sessizlik ve Whistleblowing (İfşa Etme) Hakkındaki Görüşleri”, Akademik Bakış Dergisi, 45, 1-26.
  • •• GEÇKİL, T. ve TİKİCİ, M., (2015), «Örgütsel Demokrasi Ölçeği Geliştirme Çalışması», Amme İdaresi Dergisi, 48 (4), 41-78.
  • •• GOLDMAN, B., (2001), “Toward and Understanding of Employment Discrimination Claiming: An Integration of Organizational Justice and Social Information Processing Theories”, Personnel Psychology, 54, 361-386.
  • •• HUNT, L., (2010), “The Challenges Women Whistleblowers Face”, International Business Research, 3 (2), 3-8.
  • •• JENSEN, J. V., (1987), “Ethical Tension Points in Whistle-blowing”, Journal of Business Ethics, 6, 527-542.
  • •• JOHNSON, R. A. ve KRAFT, M., (1990), “Bureaucratic Whistleblowing and Policy Change”, The Western Political Quarterly, 43 (4), 849-874.
  • •• KAPLAN, S., PANY, K., SAMUELS, J. ve ZHANG, J., (2009), “An Examination of the Association Between Gender and Reporting Intentions for Fraudulent Financial Reporting”, Journal of Business Ethics, 98, 15-30.
  • •• KAPTEIN, M., (2011), “From Inaction to External Whistleblowing: The Influence of The Ethical Culture of Organizations on Employee Responses to Observed Wrongdoing”, Journal of Business Ethics, 98, 513-530.
  • •• KEENAN, J. P., (2007), “Comparing Chinese and American Managers on Whistleblowing”, Employ Respons Rights, 19, 85-94.
  • •• KEIL, M., TIWANA, A., SAINSBURY, R. ve SNEHA, S., (2010), “Toward a Theory of Whistleblowing Intentions: A Benefit to Cost Differential Perspective”, Decision Sciences, 41 (4), 787-812.
  • •• KLINE, R. B., (2005), Principles and Practice of Structural Equation Modeling, NewYork: Guilford Press, 154-186.
  • •• KURNAZ, M. A. ve NEVZAT, Y., (2010), “Fizik Tutum Ölçeği: Geliştirilmesi, Geçerliliği ve Güvenirliği”, Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4 (1), 29-49.
  • •• KÜÇÜKUSTA, D., (2007), Konaklama İşletmelerinde İş-Yaşam Dengesinin Çalışma Yaşamı Kalitesi Etkisi Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • •• LIYANARACHCHI, G. A. ve ADLER, R., (2011), “Accountants’ Whistleblowing Intentions: The Impact of Retaliation, Age and Gender”, Australian Accounting Review, 57 (2), 167-182.
  • •• MACCALLUM, R. C., WIDAMAN, K. F., PREACHER, K. J. ve HONG, S., (2001), “Sample Size in Factor Analysis: The Role of Model Error”, Multivariate Behavioral Research, 36 (4), 611-637.
  • •• MEMURUNYERİ (2016), “Kamu Personelinin Sayısı Hangi İlde Ne Kadar?” https://memurunyeri.com/memur/kamu-personeliyle-ilgili-digerhaberler/ 12874-kamu-personelinin-sayisi-hangi-ilde-ne-kadar.html. Erişim Tarihi: 10.01.2018.
  • •• MESMER-MAGNUS, J. R. ve VISWESVARAN, C., (2005), “Whistleblowing in Organizations: An Examination of Correlates of Whistleblowing Intentions, Actions and Retaliation”, Journal of Business Ethics, 62 (3), 277-297.
  • •• MICELI, M. P., NEAR, J. P., (1994), “Relationships among Value Congruence, Perceived Victimization, and Retaliation against Whistleblowers: The Case of Internal Auditors”, Journal Management, 20, 773–794.
  • •• MICELI, M. P.,NEAR, J. P., DWORKIN, T. M., (2008), Whistle-Blowing in Organizations, USA: Routledge Taylor & Francis Group.
  • •• MICELI M. P.,VAN SCOTTER J. R., NEAR, J. P. ve REHG, M., (2001), “Responses to Perceived Organisational Wrondoing: Do Perceiver Characteristics Matter? (İçinde) Ed. Darley, J.M., Messick, D.M. ve Tyler, T. R, Social Influences on Ethical Behaviour Lawrence Erlbaum Assosciates, Mahwah.
  • •• NARTGÜN, Ş. S. ve KAYA, A., (2017), “Öğretmenlerin Bilgi Uçurma Davranışları ve Bilgi Uçurma Nedenleri ile Bireysel Değerleri Arasındaki İlişki”, The Journal of Academic Social Science Studies, 54, 65-89.
  • •• NAYIR, D. Z., HERZIG, C., (2012), “Value orientations as determinants of preference for external and anonymous whistleblowing”, Journal Bussiness Ethics, 107, 197–213.
  • •• NUNNALLY, J. C., (1967), Psychometic Theory, New York: McGraw Hill. •• ORHUNBİLGE, N., (2010), Çok Değişkenli İstatistik Yöntemler, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • •• ÖZCAN, K. ve BALYER, A., (2013), “Liderlik Oryantasyon Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (1), 136-150.
  • •• ÖZDAMAR, K., (1997), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • •• PARK, H., BLENKINSOPP, J., ÖKTEM, M. K. ve ÖMÜRGÖNÜLŞEN, U., (2008), “Cultural Orientation and Attitudes Toward Different Forms of Whistleblowing: A Comparison of South Korea, Turkey and The U.K.”, Journal of Business Ethics, 82, 929-939.
  • •• RAPPEPORT, A., (2008), “Whistle-blow back”,http://www.cfo.com/article. cfm/11354956/c_2984290/?f=archives, 10.08.2017
  • •• ROBINSON, S. L. ve BENNETT, R. J., (1995), “A Typology of Deviant Workplace Behaviors: A Multidimensional Scaling Study”, Academy of Management Journal, 38 (2), 555-572.
  • •• RHOADES, L. J., (1996), “Whistleblowing Consequences,” Letter to the Editor, Science 271, s. 1345.
  • •• ROTHSCHILD, J. ve MIETHE, T. D., (1999), “Whistleblower Disclosures and Management Retaliation: The Battle to Control Information about Organization Corruption”, Work and Occupation, 26 (1), 107-128.
  • •• SEIFERT, D. L., (2006), The Influence of Organizational Justice on the Perceived Likelihood of Whistle-Blowing, Washington State University, Doctor of Philosophy.
  • •• SIMS, R. L. ve KEENAN, J. P., (1998), “Predictors of External Whistleblowing Organizational and Intrapersonal Variables”, Journal of Business Ethics, 17 (4), 411-419.
  • •• SKIVENES, M. ve TRYGSTAD, S. C., (2010), “When Whistleblowing Works: The Norwegian Case”, Human Relations, 63 (7), 1071-1097.
  • •• STANSBURY, J. M. ve VICTOR, B., (2009), “Whistle-blowing among Young Employees: A Lifecourse Perspective”, Journal of Business Ethics, 85, 281-99.
  • •• SURVEY SYSTEM, (2018), “Sample Size Calculator”, https://www.surveysystem. com/sscalc.htm, Erişim Tarihi: 15.01.2018.
  • •• TAVŞANCIL, E., (2002), Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi, Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • •• TOKER GÖKÇE, A., (2014), “Okullarda Bilgi Uçurma: İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi”, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 261-282.
  • •• TURGUT, E., (2013), Sosyal Sermaye ve Bilgi Paylaşımı Davranışının Yenilikçilik İklimine Etkisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
  • •• TÜTÜNCÜ, Ö., (2001), Yiyecek İçecek İşletmelerinde Müşteri Tatmininin Ölçülmesi, Ankara: Turhan Kitabevi.
  • •• VADERA, A. K., AGUILERA, R. V. ve CAZA, B. B., (2009), “Making Sense of Whistleblowing’s Antecedents: Learning From Research on Identity and Ethics Programs”, Business Ethics Quarterly, 19 (4), 553-586.
  • •• YAŞLIOĞLU, M. M., (2017), “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi (Istanbul University Journal of the School of Business), 46, Özel Sayı, 74-85.
  • •• YAZICIOĞLU, Y. ve ERDOĞAN, S., (2004), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
  • •• YILDIRIM, M., (2017), Yapısal Eşitlik Modeli Kullanarak Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyeti Kavramları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Banka Çalışanları Üzerine Bir Uygulama, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • •• YİĞİT, N., BÜTÜNER, S. Ö. VE DERTLİOĞLU, K., (2008), «Öğretim Amaçlı Örütbağ Sitesi Değerlendirme Ölçeği Geliştirme», Necatibey Eğitim Fakültesi Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2 (2), 38-51.
Verimlilik Dergisi-Cover
  • ISSN: 1013-1388
  • Yayın Aralığı: 4
  • Başlangıç: 2004
  • Yayıncı: T.C. SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI STRATEJİK ARAŞTIRMALAR VE VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİN WHISTLEBLOWING (BİLGİ UÇURMA) DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ VE KAMU KURUMLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Seda TOPGÜL

TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ: YILLIK SANAYİ VE HİZMET İSTATİSTİKLERİ İLE BİR UYGULAMA

Nazlı TORAGANLI KARAMOLLAOĞLU

GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMİNDE TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR ARAÇ: YENİLİK MERKEZLERİ/AĞLARI

Mehmet CANSIZ, Zeynep KURNAZ, Nuri YAVAN