The Condition of the Silistra Waqfs Following the Russian Occupation of 1828-1829 / 1828-1829 Rus İşgali Sonrasında Silistre Vakıflarının Vaziyeti

AbstractThe Russian armies moving to the south of the Danube from the early nineteenth century onward caused deaths and destruction in the cities of Shumnu, Ruschuk, Varna and Silistra. Cannonballs fired by the Russian troops that advanced as far as Edirne in the wars of 1828-1829 completely destroyed mosques, minarets, schools, houses, shops, and military buildings around the castle, in the city of Silistra. The study is focused on the process of reconstruction of the Ottoman waqf works destroyed in Silistra during the Russian occupation in the years 1828-1829. Reconstruction was delayed by the lack of funds in the budgets of waqfs. The visits paid by Mahmud II and Abdulmecid, the sultans of the period, to the cities of Rumelia gave impetus to the reconstruction of the buildings destroyed by the Russians in the years 1828-1829. The interest of the Ottoman sultans and state officials in this respect accelerated the process of reconstruction of the destroyed buildings. In fact, the 30-year delay in the repair of the waqf works in Silistra was also closely related with the financial condition of the recently created Ministry of Imperial Waqfs. In this study, where the developments are considered from various points of view, an attempt has been made to present the condition of the Silistra waqfs in the mid-nineteenth century through the probing method using the documents in the Ottoman and Waqf Archives.Keywords: 1828-1829 Ottoman-Russian War, Balkans, Silistra, WaqfÖzXIX. yüzyıl başlarından itibaren Tuna Nehri’nin güneyine inen Rus orduları; Şumnu, Rusçuk, Varna ve Silistre şehirlerinde ölümlere ve yıkımlara neden olmuştur. 1828-1829 savaşlarında Edirne’ye kadar ilerleyen Rus askerlerinin attığı toplar, Silistre şehrinde cami, minare, medrese, mektep farkı gözetmeden evleri, dükkanları ve kale civarındaki askeri binaları tamamen yerle bir etmiştir. Çalışmada 1828-1829 yıllarındaki Rus işgali sırasında Silistre’de yıkılan Osmanlı vakıf eserlerinin yapım süreci üzerinde durulacaktır. Eserlerin yeniden yapılması vakıf bütçelerinin elverişsizliği nedeniyle gecikmiştir. Devrin padişahları II. Mahmud ve Abdülmecid’in Rumeli şehirlerine yaptığı geziler, 1828-1829 yıllarında Rusların yıktığı binaların yeniden yapılması konusuna dinamizm kazandırmıştır. Bu manada Osmanlı padişahlarının ve devlet büyüklerinin ilgi ve alakaları, yıkılan binaların yapım sürecini hızlandırmıştır. Esasında Silistre’deki vakıf eserlerin tamirinde yaşanan 30 yıllık gecikmenin, o dönemde yeni oluşturulan Evkâf-ı Hümâyun Nezareti’nin mali durumu ile yakından ilgisi de vardır. Yaşanan gelişmelerin çeşitli açılardan ele alındığı bu çalışmada; Osmanlı ve Vakıflar Arşivlerindeki belgelerden faydalanarak sondaj metoduyla Silistre vakıflarının XIX. yüzyıl ortalarındaki görünümü verilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: 1828-29 Osmanlı- Rus Savaşı, Balkanlar, Silistre, Vakıf,

Anahtar Kelimeler:

-

PDF

___

Kaynaklar
BOA. A. AMD. 29/19, BOA. A. MKT. NZD. 143/24, BOA. A. MKT. NZD. 292/28, BOA. A. MKT. NZD. 281/102, BOA. A.MKT. UM. 311/30, BOA. A.MKT. UM. 235/30, BOA. İ. MVL. 51/977, BOA. A. MKT. 129/55, BOA. A. MKT.133/74, BOA. HAT. 590/29008-A, BOA. HAT. 590/29008-B, BOA. HAT. 51896, BOA. HAT. 51896-A, BOA. HAT. 51896-B, BOA. BEO. 828, BOA. D. BŞM. D. 5379, BOA. EV. d. 12397- BOA. EV. d 14188- BOA. İ. DH. 321/20887, BOA. İ. DH. 332/21729, BOA. İ. DH. 334/21914, BOA. İ. MVL. 320/72-1, BOA. İ. DH. 139/16.
VGM. Deft. 624.
Akar, Tuba (2010). “Tanzimat Öncesinde Vakıf Kurumu ve Yapıların Korunması”, Vakıflar Dergisi XXXIII, Ankara, s. 89- 110.
Aksan, Virginia H. (2010). Kuşatılmış Bir İmparatorluk: Osmanlı Harpleri(1700- 1870), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Aksan, Virginia H. (2013). Ottoman Wars(1700-1870), Routledge, London- New York.
Aksun, Ziya N. (1994). Osmanlı Tarihi III, Ötüken Yayınları, İstanbul.
Beydilli, Kemal (2003). “Mahmud II”, TDVİA. XXVII, İstanbul, s. 352- 357.
Cebeci, Ahmet (1994). XVI. yüzyılda Silistre Sancağı Vakıfları, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Evliya Çelebi (1999). Evliya Çelebi Seyahatnamesi III, (haz. S.Ali Kahraman- Y. Dağlı), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Evliya Çelebi (2001). Evliya Çelebi Seyahatnamesi V, (haz. S.Ali Kahraman- Y. Dağlı- İ. Sezgin), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Faroqhi, Suraiya (2000). Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam, çev. Elif Kılıç, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Baskı, İstanbul.
Genca, Elif (2014) “Osmanlı Hukukunda Vakıfların Denetimi(Evkaf-ı Hümayun Nezareti), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 72, İstanbul, s. 531- 554.
Keskioğlu, Osman -A.Taha Özaydın (1983). “Bulgaristan’da Türk- İslam Eserleri”, Vakıflar Dergisi XVII, Ankara, s. 109-140.
Kiel, Machiel (2009). “Silistre”, Diyanet İslam Ansiklopedisi XXXVII, Ankara, s. 202- 205.
Köksal, Ahmet (2014). “II. Meşrutiyet Döneminde Vakıfların Yeniden Organizasyonuna Dair İki Eser: Halil Hamdi’nin Layihası”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi 56, Ankara, s. 343- 385.
Küçük, Cevdet (1988). “Abdülmecid”, TDVİA I, İstanbul, s. 259- 263
Mercan, Mehmet (2009). “Sultan Abdülmecid’in Rumeli Gezisi Hakkında Bazı Tespitler”, Tarih İncelemeleri Dergisi XXIV, İzmir, s. 81- 100.
Memişoğlu, Hüseyin (2007). Bulgaristan’da Türk- İslam Kültürü ve Sanatı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Tarih Araştırmalar Serisi III, İstanbul.
Râşid Mehmed Efendi- Çelebizâde İsmail. Âsım Efendi (2013). Târîh-i Râşid ve Zeyli I, (haz. A. Özcan- Y. Uğur- B. Çakır- A. Z. İzgöer), İstanbul.
Özcan, Abdülkadir (1991). “II. Mahmud’un Memleket Gezileri”, Bekir Kütükoğlu’na Armağan, (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırmaları Merkezi), İstanbul, s. 361- 379.
Öztürk, Nazif (1995). Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
Selçuk, Hava (2013). “Ziştovi ve Yaş Anlaşması Arasında Tuna Kıyısında Bir Osmanlı Kenti: Silistre(1791- 1793). Turkish Studies 8/5, İlkbahar, s. 645- 674.
Şânî-zâde Mehmed Atâullah Efendi (2008). Şânî-zâde Târîhi I- II, haz. Yılmazer, Ziya, Çamlıca Basım Yayın, İstanbul.
Uzunçarşılı, İ. Hakkı (1995). Osmanlı Tarihi IV, Türk Tarih Kurumu Yayınları Ankara.
Yediyıldız, Bahaeddin (2003). XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi, TTK. Yayınları, Ankara.