Hz. Peygamber’in Cevâmiu’l-Kelim Özelliği ve İlgili Literatür

İnsanların düşüncelerini ve duygularını aktarmak için kendilerine has bir dilleri üslupları vardır. Bununla kişi kendini ve misyonunu temsil eder. Hz. Peygamber de gönderildiği davayı temsil etmek üzere belli bir dil ve üsluba sahip idi. Zira Resûlullah’ın, Allah Teâla’nın gözetimi altında büyümesi, onun cevâmiu’l-kelim türünden olan sözleri söylemesinde önemli bir yere sahiptir. Yine Hz. Peygamber’in yetiştiği çevresinin, onun fesâhetli ve belâğatlı konuşmasına büyük etkisi olduğu söylenebilir. Bu çalışmada Resûlullah’ın fesâhat ve belâgatı ile cevâmiu’l-kelim tabiri incelenmiş, bu ifadenin Resûlullah’tan önce kullanılıp kullanılmadığı ortaya konulmuştur. Cevâmiu’l-kelim kabilinden olan rivayetlerin muhaddisler nezdindeki durumu tespit edilmiş, bunlarla birlikte cevâmiu’l-kelim özelliğine sahip rivayetlerin muhaddisler tarafından nasıl aktarıldığı irdelenmiştir. Ayrıca cevâmiu’l-kelim ile ilgili 20 literatür tespit edilip tanıtılmıştır. Cevâmiu’l-kelim özellikli hadisleri kaleme alan âlimlerin kimlikleri tespit edilip hangi alanda uzman oldukları ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu alimlerin tespit edilen cevâmiu’l-kelim ile ilgili yazdıkları teliflerinin muhtevası incelenmiş, irdelenmiş ve hangi konuların daha çok ele alındığı açığa çıkarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hadis, Cevâmiu’l-kelim, Fesahat, Belağat, Literatür.

The Prophet's Laconism Feature and Related Literature

Every person has his own style to express his feelings, thoughts and dreams. By this, a person represents himself and his mission. The Prophet also had a certain style to represent the mission he was sent for. The fact that the Messenger of Allah has grown up under the supervision of Allah has an important place in his using the words of laconism. It can also be said that the environment in which the Prophet was raised have had a major impact on his fluency and eloquent speech. In this study, the Prophet’s fluency, eloquent speech and laconism is examined. It is revealed whether the term laconism was used before the Prophet. The status of the narratives of laconism in the eyes of muhaddiths is determined. In addition, how the narratives of laconism are conveyed by muhaddiths are examined and 20 books about laconism are introduced. The identities of the scholars who narrated the hadiths of laconism are determined and it is tried to put forward in which fields they were experts. The contents of the books written by these scholars about laconism are examined and the subjects which were discussed are revealed.

Keywords:

Hadith, Laconism, Fluency, Eloquent, Literature,

PDF

___

Ahmed Emîn. Duha’l-İslâm. Kahire: el-Mektebetü’n-nahda, ts.
Ahmed b. Hanbel. Müsned. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2008.
Atan, Abdullah Hikmet. Mana ile hadis rivayeti. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora tezi, 1999.
Ayni, Bedrüddin Ebû Muhammed Mahmûd b. Ahmed. Umdetü’l-Kârî Şerh-i Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1426/2005.
Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: Hadisevi Yayınları, 2006.
Bağdâdî. İzâhü’l-meknûn fî’z-zeyli ‘an Keşfi’z-zunûn. Beyrut: Dâru ihyâu’t-turâsi’l-arabiyye, t.s.
Bayraktar, İbrahim. Edebi ve İlmî Açıdan Hadis. İzmir: Işık yayınları, 1993.
Brockelmann, Carl. Târîhu’l-edebi’l-arabî. çev. Abdulhalim en-Neccâr. Kahire: Dâru’l-meârif, , ts.
Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. Sahîhu’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, thk. Halil b. Me’mun, 1425/2004.
Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr. el-Beyân ve’t-Tebyîn. 4 Cilt. Kahire: 1367/1948.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistani. Sünenü Ebî Dâvûd. Riyad: Mektebetü’l-meârif, 2007.
Ece, Abdurrahman. “Bana Cevâmiu’l-Kelim (Özlü Sözler) Verildi Hadisinin Tahlili” Fatih Sultan Mehmet İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 13 (2019), 57-89. DOI: 10.16947/fsmia.582357
Gültekin, Hediye. Samakovlu Ahmed Keşefî Efendi’nin “Cevâmiu’l-Kelim Türü Kırk Hadis” Şerhi, Tercümesi, Tahriç ve Tahlili. İsparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
İbn Düreyd, Muhammed b. Hasen el-Ezdî. el-Müctena. Dımeşk: Dâru’l-fikr, 1982.
İbn Hacer, Ahmed b. Ali. Fethu’l-Bârî Şerh-i Sahîhi’l-Buhârî. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî, Abdulaziz b. Abdillah b. Bâz. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1379/1959.
İbn Receb, Ebû’l-Ferec Zeynüddin Abdurrahman b. Şihâbuddin el-Bağdadî. Câmiu’l-ulûm ve’l-hikem fî şerhi hamsine hadîsen min cevâmiu’l-kelim. thk. Şuayb el-Arnaûd, İbrahim Baces. Beyrut: 1419/1999.