Fındık Tarımında Mevsimlik İşçiler: Giresun Örneği
1970’li yıllarda sosyal bilimler alanında ortaya çıkan tarımda dönüşüm tartışmaları, kapitalizmin tarımdaki gelişim yönü ve kırsal bölgelerdeki sosyal ve ekonomik ilişkileri nasıl etkileyeceği üzerinde yoğunlaşmaktadır. Söz konusu dönemde Türkiye’de tarımda dönüşüm tartışmalarının alevlendiği ve bu doğrultuda yapılan çalışmaların arttığı görülmüştür. 1980’li yıllara gelindiğinde ise Türkiye tarımında neoliberal politikaların etkisinin oldukça hissedilmekte ve tarımda dönüşüm sürecinin başladığı görülmektedir. Ancak tarımda gerçekleşen bu dönüşüm üzerinde yapılan alan araştırmalarında azalma meydana gelmiştir. Oysaki yaşanmakta olan bu süreç, tarım sektöründeki istihdam ve üretim yapılarında ciddi değişiklikler meydana getirmektedir. Dolayısıyla Türkiye tarımında yaşanılan bu gelişmelerin anlaşılabilmesi ve takip edilebilmesi ancak alan çalışmalarının nitelikli biçimde arttırılması ile mümkündür. Mevsimlik tarım işçiliği söz konusu dönüşüm ile birlikte tarımsal istihdamda ön plana çıkan çalışma biçimlerinden biridir.
Tarım sektörünün emek yoğun çalışma biçimi olan mevsimlik tarım işçiliği gerek çalışma koşulları gerek yaşam koşulları açısından oldukça zorlayıcı bir istihdam biçimidir. Hem uzun çalışma saatleriyle hem güvence yoksunluğuyla çalışan işçiler sosyal ve ekonomik yönden toplumun dezavantajlı grupları içerisindedir. Bu nedenle çalışma ve yaşam koşullarının tespiti ve iyileştirilmesi için yapılmakta olan alan çalışmaları oldukça önemlidir. Bu doğrultuda gerçekleştirilen çalışmada Giresun ilinin Bulancak ilçesinde fındık hasadında çalışan mevsimlik işçilerin çalışma ve yaşam koşullarını incelenmesi amaçlamaktadır. 2017 yılında gerçekleştirilen çalışma ile Bulancak ilçesinde fındık hasadında çalışan işçilerin sosyal ve ekonomik durumlarını kapsayan genel bir görüntü çizilmeye çalışılmıştır. Böylelikle fındık hasadında çalışan mevsimlik işçilerin ihmal edilen emeğini görünür kılabilmek amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
mevsimlik tarım işçiliği, Fındık İşçileri, Göç, Giresun
Seasonal Workers in Hazelnut Agriculture: The Case of Giresun
The discussion of transformation in agriculture, which emerged in the field of social sciences in the 1970s, focuses on the development direction of capitalism in agriculture and how it will affect social and economic relations in rural areas. In the said period, it was seen that the debates on transformation in agriculture in Turkey flared up and the studies carried out in this direction increased. When it comes to the 1980s, the impact of neoliberal policies in Turkey's agriculture is felt and it is seen that the transformation process in agriculture has begun. However, there has been a decrease in field studies on this transformation in agriculture. However, this ongoing process brings about serious changes in the employment and production structures in the agricultural sector. Therefore, it is possible to understand and follow these developments in Turkish agriculture only by increasing the field studies in a qualified way. Seasonal agricultural work is one of the working forms that come to the fore in agricultural employment with the said transformation.
Seasonal agricultural work, which is the labor-intensive form of work in the agricultural sector, is a very challenging form of employment in terms of both working conditions and living conditions. Workers who work with both long working hours and lack of security are among the disadvantaged groups of the society in terms of social and economic aspects. For this reason, field studies are very important for the determination and improvement of working and living conditions. In this study, it is aimed to examine the working and living conditions of seasonal workers working in the hazelnut harvest in Bulancak district of Giresun province. With the study carried out in 2017, it was tried to draw a general image covering the social and economic conditions of the workers working in the hazelnut harvest in Bulancak district. Thus, it is aimed to make visible the neglected labor of seasonal workers working in the hazelnut harvest.
Keywords:
Seasonal Agricultural Work, Hazelnut Workers, Migration, Giresun,
___
- Akbıyık, N. (2008). Türkiye’de Tarım Kesiminde İşgücü Piyasalarının Yapısı, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 220-237. 11 08, 2022 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70026 adresinden alındı.
- Bulut, E. (2013). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşam ve Çalışma Koşullarına İlişkin Bir Saha Araştırması: Kocaali Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Centel, T. (2016). Temel İş ve Sosyal Sigorta Yasaları (3. Baskı). İstanbul: Beta.
- Demir, M. (2015). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal Güvenlik Haklarına İlişkin Değerlendirmeler ve Öneriler, Çalışma ve Toplum, 1(144), 177-194.
- Ordu’da İşçileri Taşıyan Minibüs Takla Attı. (2022, Ağustos). Habertürk. Erişim adresi https://www.haberturk.com/son-dakika-haberi-ordu-da-iscileri-tasiyan-minibus-takla-atti-3483546.
- Kablay, S. (2015). Mevsimlik ve Gezici- Geçici Çalışma: Çocuk İşçiler (1. b.). (G. Yücesan-Özdemir, Dü.) Ankara: Notabene Yayınları.
- Kablay, S. (2016). Fındık Bahçesinde İşçi Olmak: Ordu ve Giresun İllerinde Mevsimlik Tarım İşçilerinin Çalışma Koşulları. D. Yıldırım & E. Haspolat (Dü.) içinde, Değişen Karadeniz’i Anlamak (s.282-308). Ankara: Notabene Yayınları.
- Kablay, S. 2018). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşam Koşulları: Fındık İşçileri Örneği. Özlem Şendeniz & Emek Yıldırım (Dü.) içinde, Sırtında Sepeti Bafra’dan Hopa’ya Karadeniz’de Kadınlık Halleri (s.209-231). Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Kalkınma Atölyesi. (2013). Fındık Hasadında Çalışan Çocuklar İçin Model Eylem Planı, Ankara: Altan.
- Kalkınma Atölyesi. (2014). Fındık Hasadının Oyuncuları, Ankara: Altan.
- Ulukan, U., Ciğerci Ulukan, N. (2011). Fındık Üretiminde Çalışma İlişkileri Mevsimlik İşçiler: Perşembe Örneği. 2000’li yıllarda Türkiye’de İktisat ve Siyaset Rüzgarları İçinde (s.159-175). Ankara: Efil.
- Uran, H. (1939). Adana Ziraat Amelesi. İstanbul: Vakit Kitapevi.
- Resmi Gazete Web Arşivi “Mevsimlik Tarım İşçileri” adlı Başbakanlık Genelgesi 2017/6, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/04/20170419.htm Erişim Tarihi: 17 Ağustos 2022.
- Şeker, M.(1986). Türkiye’de Tarım İşçilerinin Toplumsal Bütünleşmesi, İstanbul Değişim Yayınları.
- Yaşar, M. “Bulancak’ta Ölümlü Trafik Kazası”www.bulancakhaber.net Erişim Tarihi: 20 Ekim 2019.
- Yeniay, G. (2011). Mevsimlik Tarım İşçiliği: Giresun Örneği. ( Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yıldırak, N., Gün, S., Gülçubuk, B. (2003). Türkiye’de Gezici ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşulları ve Sorunları. Ankara: Tarım İş Sendikası.
- Yıldırım, U.D. (2015). Türkiye Tarımında Yapısal Dönüşüm ve Mevsimlik Tarım İşçileri: Sakarya Örneği. İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı.
- Yılmaz, C. (2010). Giresun’un Bulancak İlçesi Kırsal Kesiminde Nüfus Hareketlerinin Nedenleri, Yönü ve Başlıca Özellikleri, Zeitschrift für die Welt der Türken, 2 (1), 147-160.
- ISSN: 2602-2192
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Ordu Üniversitesi