KAYITDIŞI EKONOMİNİN VERGİ DENETİMİ VE PARASAL ORAN YÖNTEMİYLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Kayıt dışı ekonomi, vergi gelirlerinin azalmasına, GSYH’nin düşük çıkmasına ve bunlara benzer birçok olumsuzluğa neden olduğu için ülke ekonomisini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de 1998-2015 döneminde kayıt dışı ekonominin boyutu tahmin edilmiştir. Ayrıca, kayıt dışı ekonomiye dayanarak vergi kaçağının miktarı tahmin edilmiştir. Kayıt dışı ekonomiyi tahmin etmek için parasal oran ve vergi denetimi yöntemi kullanılmıştır. Tahmin sonucunda, kayıt dışı ekonominin boyutunun %25 ile %50 arasında değişim gösterdiği elde edilmiştir. Ayrıca, tahmin sonuçları kayıt dışı ekonominin giderek azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla bu sonuçlar, politika yapıcılarının kayıt dışı ile mücadelede kararlı olduklarını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler:
Vergi Denetimi Yaklaşımı, Kayıt dışı ekonomi, Parasal Oran Yaklaşım
THE ANALYSIS OF INFORMAL ECONOMY WITH MONETARY RATE AND TAX AUDIT METHODS: THE CASE OF TURKEY
The informal economy affects the country's economy negatively for it leads to lower tax revenues, lower GDP, and many other similarities. In this study, the size of the informal economy in Turkey between the years of 1998-2015 is estimated. Moreover, the amount of tax evasion is estimated based on the informal economy. Monetary rate and tax audit method are used to estimate the informal economy. As a result of estimation, the size of the informal economy varies between 25% and 50% is estimated. Furthermore, the estimation results show that the informal economy is gradually decreasing. Therefore, these conclusions show that policy makers are determined to struggle the informal economy.
Keywords:
Informal economy, Monetary rate, Tax Audit,
___
- Aktan, C.C. (2000), Vergi Dışı Piyasa Ekonomisi, Ankara: TOSYÖV Yayınları.
- Altuğ, O.,(1999), Kayıt dışı Ekonomi, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
- Aydemir, Ş., (1995), Türkiye’de Kayıt dışı Ekonomi, HUD, İstanbul.
- Çetintaş, H.,ve VERGİL, H.,(2003), “Türkiye’de Kayıt dışı Ekonominin Tahmini”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (1), s. 15-30.
- Erkuş, H., ve KARAGÖZ, ., (2009), “Türkiye’de Kayıt dışı Ekonomi ve Vergi Kaybının Tahmini”, Maliye Dergisi, 156, 126-140.
- Feige, E. L. (1986), Re-examination of Underground Economy in the United States: A Comment on Tanzi. IMF Staff Papers, 33(4), 768-81.
- Feige, E. L. (1979), How Big is the Irregular Economy?. Challenge, 22(5), 5-13.
- GİB (2009). http://www.gib.gov.tr/fileadmin/beyannamerehberi/Kayit_disi_2009tr.pdf ,08.01.2013.
- Gutmann, P. M. (1977), The Subterranean Economy, Financial Analysts Journal,33(6), 26-34.
- Halıcıoğlu, F. (1999), The Black Economy in Turkey: an Empirical Investigation. The Review of Political Sciences of Ankara University, 53, 175-191.
- Işık, N., ACAR M. (2003), “Kayıtdışı Ekonomi: Ölçme Yöntemleri, Boyutları, Yarar ve Zararları Üzerine Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (21),117-136.
- İkiz, Salih A. S. (2000), Kayıtdısı Ekonomi ve Türkiye’de Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Öğünç, F.,YILMAZ, G. (2000), “Estimating the Underground Economy in Turkey”, The Central Bank of the Republic of Turkey, Discussion Paper, (http://steconomice.uoradea.ro/leonardo3/pdf/ESTIMATING%20THE%20UNDERGROUND%20ECONOMY%20IN%20TURKEY.pdf, Erişim Tarihi:04.03.20179
- Schneider, F. (1986), “Estimating the Size of the Danish Shadow Economy Using the Currency Demand Approach: An Attempt”, Scandinavian Journal of Economics, 88 (4), 643-668.
- Savaşan, F. (2011), Türkiye’de Kayıtdışı Ekonomi ve Kayıtdışılıkla Mücadelenin Serencamı. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 35, 3-38.
- Sugözü, H. İ. (2008), “Kayıt Dışı Ekonomiyi Önlemede Vergi Politikaları (1980–2004 Türkiye Örneği)”, (Yayınlanmış) Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şengül, S. (1997), Bir Hurafe Kayıtdışı Ekonomi (Vergi Sistemi ve Vergi İdaresinin İç Yüzü), Ankara: İmaj.
- Temel, A., Şi̇mşek, A., & Yazici, K. (1994). Kayıtdışı Ekonomi, Tanımı, Tespit Yöntemleri Ve Türk Ekonomisindeki Büyüklüğü. İktisat İşletme ve Finans, 9(104), 10-33.
- Unece; (1993), “Review of Concepts and Definations for Use in Statistics of Hidden and Informal Economy”, Joint OECD/UNECE Meeting of National Account Expert, Paris.
- Us, V. (2004), “Kayıtdışı Ekonomi Tahmini Yöntem Önerisi: Türkiye Örneği”, Tartışma Metni, Türkiye Ekonomi Kurumu, (17), 3-11.
- Yılmaz, A. G. (2006), Kayıt Dışı Ekonomi ve Çözüm Yolları, İSMMMO Yayını, Mart Matbaacılık, İstanbul.
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Adem KORKMAZ