Sokak Düzeyi Bürokratlarının Örgütsel Adalet Algılamalarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi: İzmir Tapu Müdürlüklerinde Bir Araştırma

Bu çalışmanın amacı, sokak düzeyi bürokratlarının karakteristik özelliği olan “vatandaşla yüz yüze temas hâlinde olma” ve “takdir yetkisini kullanma” niteliklerine tipik bir örnek olan tapu memurlarının örgütsel adalet algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisini araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda nicel bir araştırma tasarlanarak araştırmanın modeli ve hipotezleri test edilmiştir. Soru formu, İzmir ilindeki 11 Merkez Tapu Müdürlüğü’nde çalışan memurlara elden dağıtılmış ve 170 gönüllü katılımcıdan veri toplanmıştır. Veriler, SPSS 20.0 programı ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda, tapu memurlarının etkileşimsel adalet algılamalarının yüksek; işlemsel adalet algılamalarının orta ve dağıtım adaleti algılamalarının düşük düzeyde olduğu saptanmıştır. Ayrıca katılımcıların örgütsel bağlılık düzeylerinin de düşük olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizleri sonucunda, tapu memurlarının özellikle dağıtım adaletine ilişkin algılamalarının örgütsel bağlılığın üç boyutunu da pozitif yönde ve anlamlı düzeyde etkilediği; işlemsel adalet algılamalarının ise sadece duygusal ve normatif bağlılığı etkilediği bulunmuştur. Bu sonuçlara dayanarak, kamu yöneticilerinin, tapu memurlarının adalet algısını etkileyen faktörleri dikkatli bir şekilde tespit ederek gerekli iyileştirmeleri yaptırmaları; böylece kurumlarına olan bağlılıklarını artırmaları önerilebilir. Bu tür girişimlerin hem sokak düzeyi bürokratlarının hem de kamu kurumlarının verimliliğini ve performansını artırmada yaşamsal bir önemi bulunmaktadır. Tapu memurları özelinde örgütsel adalet ve örgütsel bağlılık ilişkisini incelemesi açısından özgün olduğu düşünülen bu çalışmanın, kamu yönetimi literatürüne katkı sağlaması beklenmektedir. Ayrıca çalışmanın sonunda geliştirilen önerilerle örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık ilişkisini kamusal bir perspektiften sunarak kamu yöneticilerine yol gösterici olması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Sokak Düzeyi Bürokratları, Tapu Memurları, Örgütsel Adalet, Örgütsel Bağlılık

The Effect of Street Level Bureaucrats’ Perceptions of Organizational Justice on Their Organizational Commitment: A Research in Izmir Land Registry Offices

This study aims to investigate the effect of organizational justice perceptions of land registry officers, which are typical examples of "being in face-to-face contact with citizens" and "using discretion," which are characteristic of street-level bureaucrats, on their organizational commitment. To do this, we conducted a quantitative study and tested our model and hypotheses. We delivered a questionnaire to civil servants working in 11 Central Land Registry Directorates in İzmir and collected data from 170 volunteer participants. We analyzed the data using the SPSS 20.0 program. As a result of the analysis, we found that the land registry officers had a high perception of interactional justice, a medium perception of procedural justice, and low perception of distributive justice. We also found that the participants had low levels of organizational commitment. As a result of the regression analysis, we found that the land registry officers' perceptions of distributive justice, in particular, affected all three dimensions of organizational commitment positively and significantly, while their procedural justice perceptions affected only affective and normative commitment. Based on these results, we can suggest that public managers should carefully identify the factors affecting the perception of justice of the land registry officers and make necessary improvements, thus increasing their commitment to their institutions. Such initiatives are vital in increasing the efficiency and performance of street-level bureaucrats and public institutions. This study, which is thought to be unique in terms of examining the relationship between organizational justice and organizational commitment, is expected to contribute to the public administration literature. In addition, with the suggestions developed at the end of the study, it is hoped to guide public administrators by presenting the relationship between organizational justice and organizational commitment from a public perspective.

Keywords:

Street Level Bureaucrats, Land Registrars, Organizational Justice, Organizational Commitment,

PDF

___

AKSOY, Cenk (2017), “Çalışanların Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Algılarının İncelenmesi”, The Journal of Social Science, S.1(1), ss.20-29.
AKYÜZ, Ayşe Nur (2013), “Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Bağlılık ve İş Performansı Özerindeki Etkisi: Öğretmenler Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
ALLEN, Natalie ve MEYER, John (1990), “The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization”, Journal of Occupational Psychology, S.63, ss.1-18.
AŞKAR, Gökhan (2019), “Bürokraside Temsil Sorunu: Temsili Bürokrasi Yaklaşımı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.59, ss.95-104.
ATEŞ, Hamza (2012), “Ethical Perceptions of Public-Sector Employees and Citizens and their Impact Upon Attitudes Against Unethical Behavior”, Turkish Studies, S.13(1-Special Issue), ss.27-44.
ATEŞ, Hamza, BAĞÇE, Emre ve ŞEN, Mustafa Lütfi (2009), Türkiye’de Kamu Hizmetlerinde Yolsuzluğun Önlenmesi İçin Etik Projesi: Tapu Hizmetlerinde Etik Araştırma Raporu, Kamu Görevlileri Etik Kurulu Yayını, Ankara.
AY, Gamze (2013), “Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları ile Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
AY, Gamze ve KOÇ, Hakan (2014), “Örgütsel Adalet Algısı ile Örgütsel Bağlılık Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: Öğretmenler Üzerinde Bir İnceleme”, İşletme Araştırmaları Dergisi, S.6(2), ss.67-90.
AYTAN, Yasemin Sarıcı (2018), “Örgütsel Adalet, Güven, Bağlılık ve Vatandaşlığın Çalışanların Performansına Etkisi ve Buna Yönelik Bir Uygulama: Esenyurt Belediyesi Örneği”, Doktora Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
BAĞCI, Zübeyir ve DEMİR, Gürol (2018), “Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi: Bir Kamu Kurumunda Analitik Bir İnceleme”, Social Sciences, S.13(4), ss.155-166.
BAL, Vedat (2014), “Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Manisa’daki Eğitim Kurumlarında Bir Araştırma”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.6(1), ss.1-9.
BALAY, Refik (2000), Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
BEUGRE, Constant ve BARON, Robert (2001), “Perceptions of Systemic Justice: The Effects of Distributive, Procedural, and Interactional Justice”, Journal of Applied Social Psychology, S.31, ss.326-328.
BOLAT, Oya İnci ve BOLAT, Tamer (2008), “Otel İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.11(19), ss.75-94.
BROCKMANN, Julia (2015), “Unbureaucratic Behavior Among Street-Level Bureaucrats the Case of the German State Police”, Review of Public Personnel Administration, S.37(4), ss.430-451.
BRODKIN, Evelyn (2012), “Reflections on Street-Level Bureaucracy: Past, Present, and Future”, Public Administration Review, S.72(6), ss.940-949.
BUFFAT, Aurelien (2015), “Street-Level Bureaucracy and E-Government”, Public Management Review, S.17(1), ss.149-161.
COHEN, Nissim (2018), “How Culture Affects Street-Level Bureaucrats’ Bending the Rules in the Context of Informal Payments for Health Care: The Israeli Case”, American Review of Public Administration, S.48(2), ss.175-187.
COLQUITT, Jason, CONLON, Donald, WESSON, Michael, PORTER, Colh ve NG, Kok Yee (2001), “Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research”, Journal of Applied Psychology, S.86(3), ss.425-455.
CROPANZANO, Russell, BOWEN, David ve GILLIAND, Stephen (2007), “Management of Organizational Justice”, Academy of Management Perspectives, S.21(4), ss.34-48.
ÇAKICI, Ahmet Burhan (2012), “Örgütsel Adalet Algısının Bağlılık Üzerine Etkisi: Doğu Karadeniz Bölgesinde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
ÇÖL, Güner ve AVUNDUK, Zehra Binnur (2019), “Örgütsel Adaletin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri: Kamu Hastanesinde Bir Uygulama”, Electronic Turkish Studies, S.14(7), ss.3713-3731.
DAVIDOVITZ, Maayan ve COHEN, Nissim (2020), “Playing Defence: The Impact of Trust on the Coping Mechanism of Street-Level Bureaucrats”, Public Management Review, S.24(2), ss.279-300.
DEMİR, Murat (2017), “Yöneticilerin Örgütsel Adalet Anlayışının İşgörenlerin Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini Düzeylerine Etkisi: Savunma Sanayinde Bir Uygulama”, Doktora Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
EĞİLMEZKOL, Güneş (2011), “Çalışma Yaşamında Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık: Bir Kamu Bankasındaki Çalışanların Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Algılayışlarının Analizine Yönelik Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
ELOVAINIO, Marko, BOS, Kees Van Den, LINNA, Anne, KIVIMAKI, Mika, ALA MURSULA, Leena, PENTTI, Jaana ve VAHTERA, Jussi (2005), “Combined Effects of Uncertainty and Organizational Justice on Employee Health: Testing the Uncertainty Management Model of Fairness Judgments Among Finnish Public Sector Employees”, Social Science & Medicine, S.61, ss.2501-2512.
ERDOĞAN, Cansu Oba (2019), “Street Level Bureaucrats and Service Provision: The Case of Syrian Refugees in Altındağ”, Unpublished Master Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
FORNES, Sandra ve ROCCO, Tonette (2004), “Commitment Elements Reframed (Antecedents & Consequences) for Organizational Effectiveness”, The Proceeding of the AHRD Conference, USA.
GREENBERG, Jerald (1990), “Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow”, Journal of Management, S.16(2), ss.399-432.
HIZARCIOĞLU, Gülseren ve GÜNEY, Salih (2022), “Öğretmenlerin Kimlik Algısı ve Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Adaletin Düzenleyici Rolü”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, S.11(2), ss.993-1021.
HUPE, Peter ve HILL, Michael (2007), “Street-Level Bureaucracy and Public Accountability”, Public Administration, S.85(2), ss.279-299.
IŞIK, Oğuz, UĞURLUOĞLU, Özgür ve AKBOLAT, Mahmut (2012), “Sağlık Kuruluşlarında Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, S.13(2), ss.254-265.
IZGAR, Hüseyin (2008), “Okul Yöneticilerinde İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık”, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, S.25, ss.317-334.
İŞCAN, Ömer Faruk ve NAKTİYOK, Atılhan (2004), “Çalışanların Örgütsel Bağdaşımlarının Belirleyicileri Olarak Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Adalet Algıları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S.59(1), ss.181-201.
KEISER, Lael (2010), “Understanding Street-Level Bureaucrats’ Decision Making: Determining Eligibility in the Social Security Disability Program”, Public Administration Review, S.70(2), ss.247-257.
KESKİN, Ömer ve ESEN, Şaban (2017), "Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Banka Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma", Researcher, S.5(4), s.s.620-637.
KIRAY, Abdullah (2011), “Örgütsel Adalet ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Ampirik Bir Çalışma”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
KÜÇÜKEŞMEN, Ercan (2015), “Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Kamu Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
LIPSKY, Michael (1980), Dilemmas of the Individual in Public Services, Russell Sage Foundation, New York (US).
LIPSKY, Michael (1992), Street-Level Bureaucracy: Dilemmas of the Individual in Public Services, Russel Sage Foundation, New York (US).
LIPSKY, Michael (2010), Street-Level Bureaucracy: Dilemmas of the Individual in Public Services, Russel Sage Foundation, New York (US), 30th Anniversary Edition.
MATLAND, Richard (1995), “Synthesizing the Implementation Literature: The Ambiguity-Conflict Model of Policy Implementation”, Journal of Public Administration Research and Theory, S.5(2), ss.145-174.
MAY, Peter ve WINTER, Soren (2009), “Politicians, Managers, and Street-Level Bureaucrats: Influences on Policy Implementation”, Journal of Public Administration Research and Theory, S.19(3), ss.453-476.
MEYDAN, Cem Harun (2010), “Örgüt Kültürü, Örgütsel Güç ve Örgütsel Adalet Algılarının Bireyin İş Tatmini ve Örgüte Bağlılığı Üzerine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
MEYDAN, Cem Harun, BASIM, Nejat ve ÇETİN, Fatih (2011), “Örgütsel Adalet Algısı Ve Örgütsel Bağlılığın Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Türk Kamu Sektöründe Bir Araştırma”, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S.57, ss.175-200.
MEYER, John ve ALLEN, Natalie (1984), “Testing the Side-Bet Theory of Organizational Commitment: Some Methodological Considerations”, Journal of Applied Psychology, S.69(3), ss.372-378.
MEYER, John ve ALLEN, Natalie (1991), “A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment”, Human Resource Management Review, S.1(1), ss.61-89.
MEYER, John, ALLEN, Natalie ve SMITH, Catherine (1993), “Commitment to Organization and Occupations: Extension and Test of a Three-Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, S.78(4), ss.538-551.
MEZKİT, Mesut (2015), “Medeni Kanun’un 1007. Maddesinin Tapu Hizmetleri Çalışanları Üzerindeki Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
MEZKİT, Mesut (2020), “Kamu Hizmetlerinde Tükenmişlik Sendromu: Tapu Hizmetleri Çalışanları Üzerine Bir Uygulama”, Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, S.7(2), ss.386-411.
MOORMAN, Robert (1991), “Relationship between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior: Do Fairness Perceptions Influence Employee Citizenship?”, Journal of Applied Psychology, S.76(6), ss.845-855.
ÖZDAMAR, Kazım (1999), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi-1, Kaan Kitabevi, Eskişehir.
ÖZMEN, Ömür Nezcan Timurcanday, ARBAK, Yasemin ve SÜRAL ÖZER, Pınar (2007), “Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, S.7(1), ss.17-33.
ÖZTÜRK, Cemal ve ÇINARBAY, Ömer (2020), “Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi Üzerine Bir Alan Araştırması: Van Muradiye İlçesindeki Sağlık Meslek Mensupları”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.13(75), ss.647-657.
PALLANT, Julie (2020), SPSS Kullanım Kılavuzu: SPSS ile Adım Adım Veri Analizi (Çev. Sibel Balcı, Berat Ahi), Anı Yayıncılık, Ankara.
PILLA, Rajnandini, SCHRIESHEIM, Chester ve WILLIAMS, Eric (1999), “Fairness Perception and Trust as Mediators for Transformational and Transactional Leadership: A Two Sample Study”, Journal of Management, S.25(6), ss.897-933.
POOLE, Wendy (2007), “Organizational Justice as a Framework for Understanding Union-Management Relations in Education”, Canadian Journal of Education, S.30(3), ss.725-748.
RICCUCCI, Norma (2005), “Street-Level Bureaucrats and Intrastate Variation in the Implementation of Temporary Assistance for Needy Families Policies”, Journal of Public Administration Research and Theory, S.15(1), ss.89-111.
ROWE, Mike (2012), “Going Back to the Street: Revisiting Lipsky’s Street-Level Bureaucracy”, Teaching Public Administration, S.30(1), ss.10-18.
SELVİTOPU, Abdullah ve ŞAHİN, Hülya (2013), “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, S.14(2), ss.171-189.
SÜRAL ÖZER, Pınar ve EKER URTEKİN, Gülden (2007), “Örgütsel Adalet Algısı Boyutları ve İş Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.28, ss.107-125.
ŞAHİN, Ramazan ve KAVAS, Erkan (2016), “Örgütsel Adalet İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Belirlenmesinde Öğretmenlere Yönelik Bir Araştırma: Bayat Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, S.7(14), ss.119-140.
ŞAHİN, Serap ve AYYILDIZ, Nazlı (2021), “Örgütsel Adalet ile Bağlılık Kavramlarının Doğası ve İlişkisi: Sağlık Sektörü Bağlamında Bir Araştırma”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.76(4), ss.955-990.
ŞAKLAK, Öznur (2018), “Öğretim Elemanlarının Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Bağlılıklarına Etkisi: Ankara İli Örneği”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
TAŞKAYA, Serap ve ŞAHİN, Bayram (2011), “Hastane Çalışanlarının Kişisel Özellikleri İle Örgütsel Adalet Algılarının Örgüte Bağlılık Düzeyleri Üzerine Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli ile Değerlendirilmesi”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.29(1), ss.165-185.
TOKMAK, Mutlu (2018), “Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin Kamu ve Özel Sektör Çalışanları Örneğinde Araştırılması”, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
TOKMAK, Mutlu (2019), “Kamu Çalışanlarında Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılık Düzeyi Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma: Bursa ve Afyonkarahisar İli Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.19(3), s.s.321-334.
TUMMERS, Lars ve BEKKERS, Victor (2014), “Policy Implementation, Street-Level Bureaucracy, and the Importance of Discretion”, Public Management Review, S.16(4), ss.527-547.
ÜNVER, Hacer, AKSOY DERYA, Yeşim ve UÇAR, Tuba (2020), “Doğumhanede Çalışan Ebelerde İşe Bağlı Gerginlik Düzeyi ile Tükenmişlik, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Adalet Düzeyleri Arasındaki İlişki”, İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, S.8(3), ss.893-905.
WASTI, Syeda Arzu (2000), “Meyer ve Allen’in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizi”, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 22-24 Mayıs 2003 – Kayseri, Erciyes Üniversitesi Yayını, Kayseri, ss.401-410.
YILMAZ, Mustafa Kemal (2012), “Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Algıları”, Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (08.12.2001 tarih ve 24607 sayılı Resmi Gazete).